بررسی زبان‌شناختی چکیده‌های انگلیسی نشریات رتبه‌دار فارسی حوزه علوم پایه و میزان مطابقت آن‌ها با استاندارد ایزو ۲۱۴

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 6، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11، آذر 1395، صفحه 109-126   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i1.37507

نویسندگان

محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی¹؛ فاطمه احمدی نسب^{* 2}

¹مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری

²دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف: از آنجا که تنها راه انتقال آخرین یافته‌های مقاله‌های فارسی به پژوهشگران غیرفارسی‌زبان از طریق چکیده انگلیسی آن‌هاست، لذا چکیده انگلیسی مقالات فارسی از اهمیت به سزایی برخوردار است. چکیده‌های انگلیسی باید از لحاظ دستوری و معنایی قابل قبول باشند. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل زبانی چکیده‌های انگلیسی نشریات رتبه‌دار حوزه علوم پایه برای دست‌یابی به خطاهای زبانی موجود در چکیده‌های انگلیسی است.
روش‌: پژوهش حاضر به روش توصیفـی- تحلیلـی و مقایسـه‌ای انجام شده است. جامعه پژوهش را نشریات رتبه‌دار حوزه علوم پایه مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می‌دهد.
یافته‌ها: با بررسی چکیده‌های انگلیسی ۲۴ نشریه علمی- پژوهشی حوزه علوم پایه، در مجموع 1439 خطای زبانی در قالب 27 نوع خطا مشاهده شد، که بیشترین خطاها به «استفاده نابجا از حرف تعریف the » با 75/13 درصد (198 خطا)، «فاصله‌گذاری نادرست» با 42/10 درصد (150 خطا) و «نشانه‌گذاری نادرست» با 61/8 درصد (124 خطا) مربوط می‌شود. همچنین، میزان پایبندی چکیده‌های انگلیسی نشریات مورد بررسی به استانداردهای چکیده‌نویسی ایزو 214، در مجموع 74 درصد با میانگین 16/7 و انحراف معیار 34/1 تعیین گردید. در پایان و با توجه به حجم بالای خطاهای زبانی در چکیده‌ها، توصیه شد نشریات فارسی به‌منظور ارتقاء کیفیت چکیده‌های انگلیسی خود از متخصصان زبان انگلیسی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

استاندارد ایزو 214؛ چکیده‌نویسی؛ چکیده‌های انگلیسی؛ خطاهای زبانی؛ علوم پایه؛ نشریات رتبه‌دار

مراجع

حفیظی اردکانی، محسن (1378). تعیین میزان رعایت استاندارد در تهیه چکیده فارسی پایان‌نامه‌های کارشنـاسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس و دانشـگاه تهران بیـن سال‌های 1374-1376. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

دیانی، محمدحسین، شیردل، شهلا (1386). بررسی و مقایسه چکیده فارسی مقاله‌های مجله‌های علمی-پژوهشی حوزه علوم انسانی با استاندارد ایزو 214. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10(2)، 37-51.

صدیق بهزادی، ماندانا، مولوی، فرشته (1381). اصول چکیده‌نویسی براساس استاندارد ایزو 214-1976. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

عبدخدا، هیوا، عبداللهی، لیلا (1389). بررسی میزان انطباق چکیده مقاله‌های مجلات فارسی‌زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ایزو 214 و دستورالعمل گروه ونکوور، در سال 1388. پیاورد سلامت، 4(1-2)، 54.

علی‌رمضانی، حمیده (1379). بررسی مقایسه‌ای میزان رعایت شیوه ونکوور و استانداردهای ایزو در پایان‌نامه‌های دکترای تخصصی دانشگاه علوم پزشکی کرمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی. دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.

فرقدان، سمیه (1387). بررسی میزان انطباق چکیده مقالات فصلنامه گنجینه اسناد با استاندارد چکیده‌نویسی ایزو 214. گنجینه اسناد، 72، 81-86.

قانع، محمدرضا، امیری، پروانه (1392). میزان رعایت استاندارد بین‌المللی ایزو در چکیده‌های فارسی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌های فنی و مهندسی دانشگاه شیراز طی سال‌های 1378-1388. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 2(47)، 159-170.

کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور (1390). آیین‌نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بازیابی 2 خرداد، 1392 از: http://www.msrt.ir/sites/research/rppc/DocLib5/Forms/AllItems.aspx

مختاری، حیدر (1383). انطباق چکیده مقاله‌های نشریات دانشگاه‌های علوم پزشکی با دستورالعمل‌های گروه ونکوور و استاندارد ایزو 214. فصلنامه کتاب، 57، 42-52.

وزیرپور کشمیری، مهردخت، سه‌دهی، مریم (1390). مطالعه میزان رعایت استانداردهای بین‌المللی ایزو در چکیده‌های فارسی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کتابـداری دانشـگاه آزاد اسلامی واحد تهـران شمال و علـوم و تحقیقات از سال 1380-1386. نشریه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات (دانش‌شناسی)، 4(13)، 87-101.