بررسی عملکرد طرح های مرتعداری استان خراسان رضوی با رویکرد دلفی فازی و مدلهای تصمیم گیری چند معیاره

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 5، دوره 27، شماره 1، فروردین 1392، صفحه 37-50   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.24251

نویسندگان

حسین توکلی^{* 1}؛ محمد فیاض²؛ مریم حسن نژاد³

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

²موسسه جنگل ها و مراتع کشور

³جهاد دانشگاهی مشهد

چکیده

طرحهای مرتعداری به عنوان گزینه مدیریتی مراتع موضوعی است که با واگذاری مراتع به بهره برداران ذینفع در قالب طرحهایی با برنامه های مشخص صورت می گیرد. شناسایی معیارها و شاخصهای موثر بر ارزیابی عملکرد طرحهای مرتع داری و به تبع ان رتبه بندی این طرح ها در استان خراسان رضوی براساس معیارهای شناسایی شده، هدف این مطالعه را تشکیل می دهد. برای انجام این تحقیق شش طرح اصلی مرتعداری استان خراسان رضوی انتخاب و براساس معیارهای مشخص شده رتبه بندی شده اند. به این منظور در ابتدا با استفاده از روش دلفی فازی، شاخص های ارزیابی عملکرد مدیریت طرح های مرتعداری در قالب 5 شاخص اصلی 1- توانائی در تهیه طرح، 2- سازگاری پروژه ها با شرایط منطقه، 3- اعمال ضوابط قانونی در اجرای طرح، 4- مدیریت و نظارت بر اجرای طرح و 5- نتایج حاصل از اجرای طرح و تعداد 14 شاخص فرعی، به عنوان شاخص قضاوت مورد شناسایی قرار گرفت، سپس با استفاده از این شاخصها و تکنیک تاپسیس، طرحهای مرتع داری رتبه بندی شدند. بررسی نتایج الگوریتم تاپسیس بیانگر آن است که به ترتیب طرحهای مرتعداری مناطق اره کمر فریمان، بهار کیش نیشابور، کال کاغذی کلات، چشمه نهور خواف، فارمد مشهد و رحیم آباد کاشمر به ترتیب بالاترین رتبه عملکرد را دارا می باشند. در مجموع توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی منطقه مورد مطالعه و ظرفیت‌ها و محدویتهای آن اعم از عوامل طبیعی و انسانی در اجرای طرحههای مرتعداری توصیه گردید.

کلیدواژه‌ها

طرح مرتعداری؛ شاخص قضاوت؛ الگوریتم تاپسیس؛ روش دلفی فازی؛ خراسان رضوی