درنگی در ممنوعیت ازدواج مرد مسلمان با کافر غیرکتابی

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقاله 4، دوره 48، شماره 2 - شماره پیاپی 105، مرداد 1395، صفحه 117-135   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v48i25.35991

نویسنده

علی اکبر کلانتری^*

دانشیار دانشگاه شیراز

چکیده

بر اساس فتوای مشهور بلکه اجماعی در میان فقهای اسلام، ازدواج مرد مسلمان با زنان کافر غیر اهل کتاب، جایز نیست. هرچند این فتوا، مبتنی بر دلیل‌های مستحکمی مانند برخی از آیات قرآنی، اجماع و شماری از روایات است، ولی به نظر می‌رسد مورد این دلیل‌ها، زنانی است که به کفر و شرک اعتقاد دارند و خود را نسبت به عقاید کفرآمیز و مشرکانه، متدین می‌دانند و از زنان فراوانی که اسلام و نیز ادیان دیگر را نمی‌شناسند و نسبت به دین حق، دشمنی نمی‌ورزند و به تعبیر روایات «مستضعف» محسوب می‌شوند، انصراف دارند و بر همین اساس، می‌توان دست کم، در موارد عسروحرج، ازدواج مرد مسلمان با این‌گونه زنان و نیز باقی ماندن مرد تازه مسلمان بر ازدواج با آنان را جایز دانست.

کلیدواژه‌ها

مرد مسلمان؛ زنان کافر غیرکتابی؛ مشرک؛ ازدواج

مراجع

قرآن کریم

 

ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1411 ق.

 

ابن بابویه، محمدبن علی، علل الشرایع، قم، انتشارات مکتبة الداوری، بی‌تا.

 

ابن بابویه، محمدبن علی ، معانی الاخبار، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1361.

 

ابن بابویه، محمدبن علی ، من لایحضره الفقیه، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413 ق.

 

ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر، المهذّب، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406 ق.

 

ابن حزم، علی بن احمد، المحلّی، تحقیق احمد محمد شاکر، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.

 

ابن حمزه، محمدبن علی، الوسیله الی نیل الفضیله، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی، 1408 ق.

 

ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، مصر، دارالمعارف، 1385 ق.

 

ابن زهره، حمزه بن علی، غنیة النزوع الی علمی الاصول والفروع، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1417 ق.

 

ابن قدامه عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.

 

ابن منظور، محمدبن مکرّم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1416 ق.

 

ابو الصلاح حلبی، تقی بن نجم، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة امیرالمؤمنین (ع)، 1403 ق.

 

اشعری، سعد بن عبدالله، النوادر، قم، مؤسسه امام مهدی (عج)، 1408 ق.

 

حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1409 ق.

 

خطیب شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1377 ق.

 

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، الدارالسامیه، 1412 ق.

 

زنجانی، موسی، الجامع فی الرجال، قم، چاپخانه پیروز، 1394 ق.

 

شهید اول، محمدبن مکّی، اللمعة الدمشقیه، بیروت، دارالفکر، 1411 ق.

 

صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام، تهران، المکتبة الاسلامیه، بی‌تا.

 

طوسی، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1404 ق.

 

طوسی، محمدبن حسن ، الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیه،1390 ق.

 

طوسی، محمدبن حسن ، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبة المرتضویه، 1387 ق.

 

طوسی، محمدبن حسن ، النهایه فی مجرد الفقه والفتوی، بیروت، دارالاندلس، بی‌تا.

 

طوسی، محمدبن حسن ، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365.

 

طوسی، محمدبن حسن ، رجال طوسی، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، 1415 ق.

 

طوسی، محمدبن حسن ، الفهرست، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، 1417 ق.

 

علاءالدین کاشانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، 1409 ق.

 

علّامه حلّی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1420 ق.

 

علّامه حلّی، حسن بن یوسف ، قواعد الاحکام، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413 ق.

 

علم الهدی، علی بن حسین، الانتصار، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1415 ق.

 

فاضل هندی، محمدبن حسن، کشف اللثام، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416 ق.

 

فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، قم، انتشارات کوشانپور، 1389 ق.

 

فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1412 ق.

 

قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، مؤسسه دارالکتاب، 1404 ق.

 

کشّی، محمد بن عمر، رجال کشی، مشهد، انتشارات دانشگاه مشهد، 1368.

 

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365.

 

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404 ق.

 

محقق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال، 1409 ق.

 

مزنی، اسماعیل بن یحیی، مختصر المزنی، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.

 

مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، تهران، مؤسسه الصادق (ع) للطباعة والنشر، 1377.

 

مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1410 ق.

 

نجاشی، احمدبن علی، رجال نجاشی، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416 ق.

 

نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1408 ق.

 

نووی، یحیی بن شرف، المجموع فی شرح المهذب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.