اثر کاربرد کودهای بیولوژیک بر شاخص‌های رشدی سیاهدانه (Nigella sativa L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 8، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، 1387، صفحه 285-294   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v6i2.2435

نویسندگان

سرور خرم دل^* ؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ رضا قربانی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کاربرد کودهای بیولوژیک به‌ویژه باکتری‌های محرک رشد گیاه و قارچ میکوریزا به جای مصرف کودهای شیمیایی از مهمترین راهبردهای تغذیه‌ای در مدیریت پایدار بوم نظام‌های کشاورزی می‌باشد. به منظور بررسی تاثیر مایه تلقیح باکتری‌های ازتوباکتر
(Azotobacter paspali)، آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و قارچ همزیست میکوریزا (Glomus intraradaices) بر رشد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشی در بهار سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: (A) ازتوباکتر، (B) آزوسپیریلوم، (C) میکوریزا، A+C، B+C، A+B، A+B+C و شاهد بودند. مقدار 15 میلی‌گرم از هر مایه تلقیحی برای 110 گرم بذر به ازای هر تیمار به جز شاهد و به صورت تلقیح قبل از کاشت به کار برده‌شد. نتایج آزمایش نشان داد که تلقیح بذر سیاهدانه با کودهای بیولوژیک باعث افزایش معنی‌دار ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، حداکثر تجمع ماده خشک و سرعت رشد محصول در مقایسه با شاهد شد. ارتفاع گیاه در تیمار ترکیبی آزوسپیریلوم و قارچ نسبت به سایر تیمارهای مورد آزمایش بیشتر بوده و بیشترین ارتفاع گیاه در 89 روز پس از سبز شدن مشاهده شد. حداکثر و حداقل شاخص سطح برگ در 82 روز پس از سبز شدن به ترتیب برای تیمار آزوسپیریلوم و میکوریزا و شاهد برابر 37/0 و 22/0 بدست آمد. بیشترین و کمترین میزان تجمع ماده خشک در 89 روز پس از سبز شدن به ترتیب در تیمار ترکیبی آزوسپیریلوم و میکوریزا و شاهد برابر 0/66 و 3/38 گرم در متر مربع حاصل شد. حداکثر و حداقل مقادیر سرعت رشد محصول در 82 روز پس از سبز شدن به ترتیب در تیمارهای آزوسپیریلوم و قارچ و شاهد برابر با 5/14 و 8/5 گرم در متر مربع در روز بدست آمد. همچنین، بیشترین و کمترین سرعت آسیمیلاسیون خالص در 61 روز پس از سبز شدن به ترتیب در تیمار دوگانه آزوسپیریلوم و قارچ و شاهد معادل با 2/47 و 7/39 گرم در متر مربع برگ در روز حاصل شد.

واژه‌های کلیدی: ازتوباکتر، آزوسپیریلوم، باکتری‌های محرک رشد، سیاهدانه، میکوریزا.