نمایشنامه داستان باغ وحش: خوانشی مارکسیستی

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 5، دوره 52، شماره 4، بهمن 1398، صفحه 113-131   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i3.73155

نویسنده

رجبعلی عسکرزاده طرقبه^*

گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مارکس انگیزه‌های اقتصادی را زمینه‌ساز تمامی تصمیمات مهم جامعة کاپیتالیستی می‌داند. مارکسیست‌ها جامعة کاپیتالیستی را به سه گروه بورژوازی، خرده‌بورژوازی و طبقة کارگر تقسیم می‌کنند. در نمایشنامة داستان باغ وحش، نوشتة ادوارد البی، پیتر را می‌توان نمایندة خرده‌بورژوازی یا طبقة متوسط و جری را نمایندة طبقة کارگر در نظر گرفت. مارکس عقیده دارد که در جامعة کاپیتالیستی، دو گروه آخر در جامعه، قربانی طبقة بورژوازی می‌شوند؛ زیرا این گروه از آن دو گروه دیگر برای رسیدن به اهداف خود بهره می‌گیرد. براساس نظر لویی آلتوسر که ادامه‌دهندة راه مارکسیسم است، سیستم از طریق دستگاه‌های ایدئولوژیک (ISA) و سرکوبگر (RSA) بر مردم حکومت می‌کند. دستگاهای ایدئولوژیک غالباً شامل نهادهای اجتماعی مانند خانواده، مدرسه و کلیسا می‌شود. پیتر و جری دو شخصیت نمایشنامه، قربانیان جامعه‌اند، یکی به‌دلیل فقر و احساس بیگانگی و دیگری به‌واسطة تلقین عقاید و شستشوی مغزی. آلتوسر «تلقین عقاید» را روشی می‌داند که هژمونی از طریق آن، افراد را وادار به پذیرش ایدئولوژی خود می‌کند. آلتوسر همچنین منشأ این تلقین عقاید را سیستم آموزشی، مذهب و رسانه می‌داند. هدف این مقاله بررسی نمایشنامة داستان باغ وحش، براساس نظر آلتوسر است. بر این اساس، پیتر به‌عنوان فردی که در شرکت انتشاراتی کارمی کند و اهل مطالعه و تماشای تلویزیون است، در مرکز تلقین عقاید قرار دارد. مفهوم دیگری که در این نظریه وجود دارد، مفهوم بیگانگی است. از طرفی، مارکس بیگانگی را فقدان درک نفس می‌داند. با توجه به این مسئله، افراد هم از خود بیگانه می‌شوند و هم با یکدیگر. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که جری نه‌تنها از خود بلکه با دیگر افراد جامعه نیز بیگانه شده است. او در تنهایی و انزوا در خانه‌ای زندگی می‌کند که شبیه باغ وحش است. پیتر نیز از خود بیگانه شده است؛ زیرا نسبت به شرایطش به‌عنوان شخصی که قربانی تلقین ایدئولوژی جامعة کاپیتالیستی است، آگاه نیست.

کلیدواژه‌ها

کلمات کلیدی: داستان باغ وحش؛ مارکسیسم؛ آلتوسر؛ تلقین عقاید؛ بیگانگی؛ هژمونی؛ ادوارد البی

مراجع

اسلین، م. (۱۳۸۸). تئاتر ابزورد. ترجمة مهتاب کلانتری و منصوره وفایی. تهران: کتاب آمه.

عسکرزاده طرقبه، ر.، و شبانی، س. (۱۳۹۲). بررسی تاثیر هژمونی بر بیگانگی و انزوای انسان در همه پسران من براساس نظر لویی آلتوسر. مطالعات زبان و ترجمه، ۴۶(۱)، ۸۱-۹۷.

عسکرزاده طرقبه، ر.، و موسوی تکیه، م. (۱۳۹۵). رابطة قدرت و خشونت نگاه در نمایشنامة در بسته. مطالعات زبان و ترجمه، ۴۹(۱)، ۸۳-۱۰۰.

گبانچی، ن. (1390). واکاوی مفهوم تئاتر پوچی اروپا در نمایشنامه‌های غلامحسین ساعدی. نقد ادبی. (4(۱۶)، 105-126.

 

Albee, E. (1961). The American dream, and The Zoo Story: Two Plays. New York, NY: New American Library.

Althusser, L. (2001). Lenin and philosophy and other essays (B. Brewster, Trans.). New York, NY: Monthly Review Press.

Bramann, J. K. (2014.) Marx: Capitalism and alienation. Retrieved from http://faculty.frostburg.edu/phil/forum/Marx.html

Bressler, C. E. (2007). Literary Criticism: An introduction to theory and practice. New Jersey, NJ: Upper Saddle River.

Elsner, J. (1986). An introduction to Karl Marx. New York, NY: Cambridge University Press.

Fritsch, M. (2005). The promise of memory: History and politics in Marx, Benjamin, and Derrida. New York, NY: SUNY Press.

Goldberg, M. L. (2009). Hegemony. Retrieved from University of Washington. Web. 22 Dec. 2014.

Hussein, W. A. (2007). The zoo story: Character alienation. Journal of the College of Arts, 43, 58-66.

Jones J. E. (2009). Faces of capitalism and socialism. Victoria, Canada: Trafford.

Küçük, H. (2008). Edward Albee’s Drama under the influence of Samuel Beckett (Unpublished master’s thesis). Middle East Technical University, Ankara, Turkey.

Lenin, V. I. (2004). Collected works of V. I. Lenin completely revised edited and annotated. Montana, MT: Kessinger.

McGee, C. (2014(. Notes on interpellation. Retrieved from http:// www. longwood. edu/ staff/ mcgeecw/ notesoninterpellation.htm

Merskin, D. L. (2011). Media, minorities, and meaning: A critical introduction. New York, NY: Peter Lang.

Shams, P., & Pourgiv, F. (2013). Power struggle in the zoo story: A performance of subjectivity. Fe Magazine, 5, 1-11.

Sherman, H. J. (1995). Reinventing Marxism. Maryland, MD: The John Hopkins University Press.

Targ, H. (2006). Challenging late capitalism, neoliberal globalization, and militarism. North Carolina, NC: Lulu Press Inc.

Tyson, L. (2006). Critical theory today: A user friendly guide. New York, NY: Routledge.

Walker, D., & Gray, D. (2009). The A to Z of Marxism. Maryland, MD: Scarecrow Press.