ارزیابی واکنش گندم دیم (Triticum aestivum L.) رقم آذر 2 به همزیستی با قارچ های میکوریزای آربوسکولار و شبه میکوریزا در سطوح مختلف تنش خشکی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 5، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 11، فروردین 1391، صفحه 63-73   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v4i1.14960

نویسندگان

یاسر یعقوبیان¹؛ همت اله پیردشتی^{* 2}؛ ابراهیم محمدی گل تپه³؛ ولی فیضی اصل⁴؛ عزت اله اسفندیاری⁵

¹گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری، ایران

³گروه بیماری شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

⁴مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

⁵گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر قارچ های میکوریزای آربوسکولار (Glomus mossea) و شبه میکوریزا (Piriformospora indica) بر عملکرد و اجزای عملکرد و بعضی صفات مورفولوژیکی گندم (Triticum aestivum L.) (رقم آذر 2) در شرایط کم آبی، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در بهار 1389 به اجرا در آمد. تیمارها شامل تنش خشکی در سه سطح (رطوبت FC، 5- و 10- بار) و همزیستی قارچی در چهار سطح (شاهد، قارچ میکوریزا، شبه میکوریزا و تلقیح همزمان دو قارچ) بود. نتایج نشان داد که اثر ساده تنش خشکی باعث کاهش معنی داری در وزن هزار دانه، ضریب تبدیل، درصد باروری سنبلچه، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول بیرون آمدگی پدانکل و طول سنبله و همچنین درصد کلونیزاسیون ریشه شد، ولی تراکم دانه در سنبله را به صورت معنی‏داری افزایش داد. تیمارهای قارچی نیز بر تمامی صفات اندازه گیری شده به جز شاخص برداشت و وزن هزار دانه و درصد تلقیح ریشه اثر مثبت معنی داری (01/0p≤) داشت که بهترین تیمار قارچی مربوط به تلقیح همزمان دو قارچ بود. اثر متقابل رطوبت و قارچ بر عملکرد بوته (01/0p≤)، عملکرد بیولوژیک (05/0p≤)، تعداد سنبله (01/0p≤) و تعداد دانه (05/0p≤) در بوته معنی دار بود که در همه آنها همزیستی قارچی در سطوح مختلف رطوبتی اثر مثبت داشت. در میان تیمارهای قارچی تلقیح همزمان دو قارچ بیشترین اثر مثبت را بر صفات مورد مطالعه داشته و می تواند برای شرایط تنش و بدون تنش مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

درصد کلونیزاسیون؛ عملکرد؛ صفات مورفولوژیک