بررسی الگوی مصرف انرژی محصول گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی

ماشین های کشاورزی

مقاله 22، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، 1395، صفحه 524-536   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jam.v6i2.37724

نویسندگان

مهدی شعبان زاده^{* 1}؛ رضا اسفنجاری کناری²؛ اعظم رضائی³

¹دانشکده اقتصاد کشاورزی و توسعه، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

³گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

در حالی‌که جمعیت جهان در حال افزایش است، تولیدات کشاورزی همچنان بر پایه ی استفاده از منابع محدود و تجدید‌ناپذیر می باشند. علاوه بر بحث کمیابی، بهره برداری پیوسته و بدون وقفه از نهاده ها در درازمدت، سبب گسترش آلودگی، افت حاصلخیزی خاک و در نهایت سبب کاهش ظرفیت تولید در بخش کشاورزی می گردد. با این رویکرد در مطالعه حاضر میزان مصرف انرژی و شاخص‌های انرژی در تولید گوجه فرنگی استان خراسان رضوی محاسبه و سپس کارایی انرژی واحدهای مورد بررسی با استفاده از روش مرزی تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در مطالعه از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل 156 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده دو مرحله ای و با استفاده از فرمول کوکران از گوجه‌فرنگی کاران استان خراسان رضوی در سال 1391جمع‌آوری شده است. نتایج مطالعه نشان داد که تولید گوجه‌فرنگی در واحدهای تحت بررسی، به‌طور متوسط به GJha-1 43/2 انرژی ورودی نیاز دارد که از این میزان، آب آبیاری با سهم 30 درصد از کل انرژی ورودی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. متوسط انرژی خروجی از سیستم نیز برابر با GJha-1 35/3 به‌دست آمده است. نتایج نشان می‌دهد که بهره‌وری انرژی و کارآیی مصرف انرژی در واحدهای تحت بررسی به‌ترتیب MJkg-1 0/68 و ‌0/82 می‌باشند. همچنین نتایج بیان‏گر آن است که اگرچه درصد قابل توجهی از واحدهای تحت بررسی ناکارا هستند، با این وجود زارعانی که دارای سطح زیرکشت بالاتر هستند، از الگوی مصرف انرژی مناسب‏تری برخوردار بوده و کارآیی فنی این واحدها نسبت به سایر واحدها بالاتر است. لذا با توجه به نتایج، ضعف اصلی در ارتباط با مصرف انرژی و کارآیی فنی واحدهای تولید گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی استفاده نامناسب از نهاده‏ ها به علت ضعف مدیریتی، ناآشنایی با روش ‏های صحیح استفاده و ترکیب نهاده‏ های تولیدی و همچنین کوچک بودن سطوح زیرکشت این محصول برای بهره ‏برداران مختلف است.

کلیدواژه‌ها

انرژی تجدید شونده؛ بهره‌وری انرژی؛ گوجه فرنگی؛ نسبت انرژی

مراجع

1. Banaeian, N., M. Omid, and H. Ahmadi. 2011. Application of data envelopment analysis to evaluate efficiency of commercial greenhouse strawberry. Engineering and technology 3 (3): 185-193. (In Farsi).

2. Battese, G. E., D. S. P. Rao, and C. O’Donnell. 2004. A metafrontier production functions for estimation of technical efficiencies and technology gaps for firms operating under different technologies. Journal of Productivity Analysis 21: 91-103.

3. Canakci, M., and I. Akinci. 2006. Energy use pattern analysis of greenhouse vegetable production. Energy 31: 1243-1256.

4. Chauhan, N. S., P. K. Mohapatra, and K. P. Pandey. 2006. Improving energy productivity in paddy production through benchmarking- an application of data envelopment analysis. Energy conversation management 47: 1063-1085.

5. Cetin, B., and A.Vardar. 2008. An economic analysis of energy requirements and input costs for tomato production in Turkey. Renewable energy 33: 428-433.

6. Cochran, W. G. 1963. Sampling techniques. John Wiley and Sons, Inc. New York.

7. Davani, D., and A. Hasanzadeh. 2010. Energy flow in dryland wheat fields of the Boshehr province and its impact on the environment. 6th national conference of agricultural machinery and mechanization, University of Tehran, Tehran. (In Farsi).

8. Ebrahim, H. Y., and H. I. Ebrahim. 2012. Energy use analysis for rice production in Nasarawa state, Nigeria. Tropical and subtropical agro ecosystems 15: 649-655.

9. Esengun, K., G. Erdal, O. Gunduz, and H. Erdal. 2007. An economic analysis and energy use in stake- tomato production in Tokat province of Turkey. Renewable energy 32: 1873-1881.

10. Esfanjari Kenari, R., and M. Zibaei. 2012. Evaluation of technical efficiency and technology gap in the laying hen farms of Iran. Journal of agricultural economics and development 4: 252-260. (In Farsi).

11. Halirli, S. A. 2005. An econometricanalysis of energy input-output in Turkish agriculture. Renewable and sustainable energy reviews 9: 608-623.

12. Hatirli, S. A., B. Ozkan, and C. Fert. 2006. Energy inputs and crop yield relationship in greenhouse tomato production. Renew energy 31: 427-38.

13. Jadidi, M. R., M. S. Sabuni, M. Homayounifar, and A. Mohammadi. 2012. Assessment of energy use pattern for tomato production in Iran: A case study from the Marand region. Agricultural engineering 58: 119-130. (In Farsi).

14. Jami al-Ahmadi, M., B. Kamkar, and A. MahdaviDamghani. 2005. Agriculture, fertilizers and environment, first edition, Mashhad. (In Farsi).

15. Khan, M. A., S. Khan, and S. Mushtaq. 2009. Energy and economic efficiency analysis of rice and cotton production in China. Sarhad journal of agriculture 25 (2): 291-300.

16. Kennedy, S. 2001. Energy use in American agriculture. Sustainable energy term paper. Available from: www.web.mit.edu،energylab،proceeding.

17. Loghmanpour Zarini, R. 2014. Energy consumption and economic analysis for peach production in Mazandaran province of Iran. The experiment 20 (5): 1427-1435. (In Farsi).

18. Meeusen, W., and J. VandenBroeck. 1977. Efficiency estimation from Cobb- Douglas production functions with composed error. International economic reviews 18: 435-449.

19. Mousavi, H., and Sh. Rafiee. 2011. The functional relationship between energy inputs and yield value of soybean production in Iran. International journal of green energy 8 (3): 398-410. (In Farsi).

20. Ozkan, B., H. Akcaoz, and F. Karadeniz. 2004. Energy requirement and economic analysis of citrus production in Turkey. Energy conversion management 45: 1821-1830.

21. Pashaei, F., M. Rahmati, and P. Pashaei. 2007. Review and determine the energy consumption for the production of greenhouse tomatoes in Kermanshah province. 5th national conference of agricultural machinery and mechanization, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad. (In Farsi).

22. Sengar, S. H., and S. Kothari. 2008. Economic evaluation of greenhouse for cultivation of rose nursery. African journal of Agricultural Research 3 (6): 435-439.

23. Shabani, Z., Sh. Rafiee, and H. Mohebi. 2010. Examining mechanization indices rose in greenhouse cultivation. 5‌th national conference of agricultural machinery and mechanization, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad. (In Farsi).

24. Singh, H., D. Mishra, and N. M. Nahar. 2010. Energy use pattern in production agriculture of a typical village in arid zone India – Part I. Energy convers manage 43 (16): 2275-2286.

25. Yilmaz, I., H. Akcoaz, and B. Ozkan. 2004. An analysis of energy use and input costs for cotton production in Turkey. Renewable Energy 30: 145-155.

26. Zangeneh, M., M. Omid, and A. Akram. 2010. A comparative study on energy use and cost analysis of potato production under different farming technologies in Hamadan province of Iran. Energy 35: 2927-2933. (In Farsi).