معرفی الگوی ارتباطی مؤثرِ تدریس در پرتو آموزش هَیَجامَدمحور

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 2، دوره 53، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 31-61   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v53i1.81074

نویسندگان

رضا پیش قدم^{* 1}؛ شیما ابراهیمی²

¹گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تعامل مؤثر بین مدرس و فراگیران نقش مهمی در یادگیری آنان دارد. به‌منظور ایجاد هیجانات و انگیزة مثبت در فراگیران، باید رابطة دوسویه‌ای در ارسال پیام از فرستنده (مدرس) و گیرنده (فراگیر) در محیط کلاس وجود داشته باشد. از آنجایی که تدریس کارآمد به اثرگذاری مثبت بر فراگیر و هدایت او به‌سمت اهداف آموزشی اشاره دارد، هدف از پژوهش حاضر معرفی الگوی تدریسی است که زمینه را برای ایجاد ارتباط مؤثر میان مدرس و فراگیر فراهم سازد و با درگیری حواس بیشتر آنان، میزان هیجان مثبت بیشتری تولید نماید. در این راستا، با توجه به اهمیت نقش هیجانات حسی در تدریس و با در نظر گرفتن آموزش هَیَجامَدمحور، مدرس به‌عنوان فردی حس‌آگاه در نظر گرفته می‌شود که هدایتگر کلاس است و قدرت تعیین و مطرح‌کردن موضوعات مختلف در کلاس را دارد. چنانچه وی قادر باشد از شیوه‌های خلاقانه که به درگیری حواس بیشتر منجر می‌شود بهره گیرد، می‌تواند مطالب را بهتر در ذهن فراگیران نهادینه کند. در این شرایط وی با قرار گرفتن در کنار فراگیران در محیط کلاس نقش یاری‌رساننده را ایفا کرده و به آنان در هَیَجامَدافزایی کمک می‌کند. از سوی دیگر، وی می‌تواند نقش حس‌محرک را نیز ایفا کند. در این شرایط او فراگیر را تشویق می‌کند تا خود پلکان هَیَجامَدافزایی را طی نماید. از این رو، در جستار حاضر نگارندگان به معرفی نقش‌های حس‌آگاهی و حس‌محرکی مدرس پرداخته و با توجه به دو مؤلفة ارتباط و حواس، تکنیک‌های حس‌آگاهی را در دو زیرمجموعة ارتباط‌مرکز و حواس‌مرکز و تکنیک‌های حس‌محرکی را در دو زیرمجموعة پیراارتباط و پیراحواس مد نظر قرار می‌دهند. انتظار می‌رود چنانچه تدریس با توجه به این تکنیک‌ها صورت گیرد، ارتباط مؤثری میان مدرس و فراگیر برقرار و فرایند یادگیری تسهیل شود.

کلیدواژه‌ها

آموزش هَیَجامَدمحور؛ حس‌آگاهی؛ حس‌محرکی؛ پیراحواس؛ حواس‌مرکز؛ ارتباط مؤثر

مراجع

کتابنامه

ابراهیمی، ش. (1396). بررسی تأثیر تدریس مبتنی بر الگوی هَیَجامَد بر یادگیری نکات فرهنگی، هَیَجامَد، هیجانات، غرقگی، هوش فرهنگی، سبک‌های یادگیری و نگرش زبان‌آموزان غیرفارسی‌زبان زن در ایران. (رسالة منتشرنشدة دکتری). دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

ابراهیمی، ش. (1398). مدیریت حواس و محیط. در رضاپیش‌قدم (ویراستار)، معرفی الگوی مفهومی آموزش (ص. 177-209). مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

ابراهیمی، ش.، استاجی، ا.، پیش‌قدم، ر.، و امین‌یزدی، س. ا. (1396). بررسی تأثیر استفاده از الگوی هَیَجامَد بر نگرش به یادگیری فراگیران. مطالعات زبان و ترجمه، ۵۰(۲)، 1-31.

ابراهیمی، ش.، پیش‌قدم، ر.، استاجی، ا.، و امین‌یزدی، س. ا. (1397). بررسی تأثیر تدریس مبتنی بر الگوی هَیَجامَد بر هیجانات فراگیران غیرفارسی‌زبان زن در ایران. جستارهای زبانی، 9(3)، 63-97.

بیابانگرد، ا. (1384). روان‌شناسی پرورشی. تهران: ویرایش.

پیش‌قدم، ر.، ابراهیمی، ش.، و شکیبائی، گ. (1397). معرفی مفهوم سرمایة هیجانی‌حسی و بررسی تأثیرات آن در آموزش زبان دوم. مطالعات زبان و ترجمه، 51(2)، 1-26.

پیش‌قدم، ر.، ابراهیمی، ش.، و طباطبائیان، م. س. (1398). رویکردی نوین به روان‌شناسی آموزش زبان. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

پیش‌قدم، ر.، طباطبائیان، م. س.، و ناوری، ص. (1392). تحلیل انتقادی و کاربردی نظریه‌های فراگیری زبان اول از پیدایش تا تکوین. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

پیش‌قدم، ر.، و ابراهیمی، ش. (تیرماه 1396). معرفی الگوی هَیَجامَد و شیوه‌های افزایش آن در آموزش زبان فارسی به فراگیران غیرفارسی‌زبان. مقالة ارائه‌شده در دومین همایش ملی آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

پیش‌قدم، ر.، و ابراهیمی، ش. (زیرچاپ). معرفی زباهنگ: مطالعه‌ای در ژن‌های فرهنگی ایرانیان. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

پیش‌قدم، ر.، و فیروزیان پوراصفهانی، ا. (1396). معرفی هَیَجامَد به‌عنوان ابزاری مؤثر در پذیرش نوواژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی. جستارهای زبانی، 8(5)، 79-105.

پیش‌قدم، ر.؛ ابراهیمی، ش.؛ شعیری، ح. ر.، و درخشان، ع. (زیرچاپ). معرفی زباهیجان به‌عنوان حلقة مفقودة قوم‌نگاری ارتباط: مکمل الگوی SPEAKING هایمز. جستارهای زبانی.

سلیمی، ح. (1382). مطالعة تأثیر رفتار معلم بر نظم‌پذیری دانش‌آموزان در مدرسه. نوآوری‌های آموزشی، 2(2)، 96-108.

شعاری‌نژاد، ع. ا. (1380). نگاهی نو بر روان‌شناسی آموختن یا روان‌شناسی تغییر رفتار. تهران: چاپخش.

شعبانی، ح. (1382). مهارت‌های آموزشی وپرورشی؛ روش‌ها و فنون تدریس. تهران: سمت.

طباطبائی‌فارانی، س.، پیش‌قدم، ر.، و مقیمی، س. (1398). معرفی الگوی هَیَجامَد به‌عنوان شیوه‌ای کارآمد برای کاهش اضطراب خواندن در زبان خارجی. مطالعات زبان و ترجمه، 52(2)، 35-63.

ملتفت، ق.، و خیر، م. (1391). رابطة بین ادراک دانش‌آموزان از سبک رفتاری معلمان با بهزیستی روان‌شناختی در آن‌ها. علوم رفتاری، 6(3)، 263-270.

 

Aristotle. (2010). Rhetoric (W. Rhys Roberts, Trans.). New York, NY: Pennsylvania State University.

Ayeni, A. J. (2011). Teachers’ professional development and quality assurance in Nigerian secondary schools. World Journal of Education, 1(2), 143-149.

Baines, L. (2008). A teachers’ guide to learning multisensory improving Literacy by Engaging the Senses. Virginia, VA: Association for Supervision and curriculum development (ASCD).

Berne, E. (1988). Games people play. New York, NY: Grove.

Bland, C. J., Wersal, L., VanLoy, W., & Jacott, W. (2002). Evaluating faculty performance: A systematically designed and assessed approach. Academic Medicine, 77(1), 15-30.

Campbell, A. M., Davalos, D. B., McCabe, D. P., & Troup, L. J. (2011). Executive functions and extraversion. Personality and Individual Differences, 51(6), 720-725.

Cassidy, S. (2004). Learning styles: An overview of theories, models, and measures. Educational Psychology, 24(4), 419-444.

Cole, P. G., & Chan, L. K. (1994). Teaching principles and practice (2nd ed.). New York, NY: Prentice Hall.

Dai, Zh., & Li, H. (2014). On verbal competence. Journal of Arts and Humanities, 3(3), 17-22.

Davis, H. A. (2003). Conceptualizing the role and influence of student-teacher relationships on children’s social and cognitive development. Educational Psychologist, 38(4), 207-234.

Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Edinburgh, Scotland: Edinburg University Press.

Frymie, A. B., & Houser, M. L. (2000). The teacher-student relationship as an interpersonal relationship. Communication Education, 49(3), 207-219.

Gayle, B. M., Preiss, R. W., Burrell, N., & Allen, M. (2006). Classroom communication and instructional: Advances through meta-analysis processes. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.

Greenspan, S. (1997). The growth of the mind and the endangered origins of intelligence. Reading, MA: Addison-Wesley Longman.

Greenspan, S., & Weider, S. (1998). The child with special needs. Encouraging intellectual and emotional growth. New York, NY: Perseus Books.

Hackathorn, J., Solomonb, E. D., Blankmeyerb, K. L., Tennialb, R. E., & Garczynski, A. M. (2011). Learning by doing: An empirical study of active teaching technique. The Journal of Effective Teaching, 11(2), 40-54.

Hamacheck, E. D. (1972). Human dynamics in psychology and education. Boston, MA: Allyn and Bacon.

Hosseini, A., Pishghadam, R., & Navari, S. (2010). The effect of English classes on promoting emotional intelligence. Language and Literature Studies, 42, 1-11.

Houghton, S., Wheldall, K., Jude, R., & Sharp, A. (1990). The effects of limited private reprimands and increased private praise on classroom behavior in four British secondary school classes. British Journal of Educational Psychology, 60(3), 255-265.

Irajzad, F. (2015). Stroke analysis of Persian, Arabic, and English teacher: A case of female teachers in the context of Iranian schools (Unpublished master's thesis). Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

Isen, A. M., & Shmidt, E. (2007). Positive affect facilitates incidental learning and divided attention while not impairing performance on a focal task. Paper presented at the Emotions Pre-Conference at the Annual Meeting of the Society for Personality and Social Psychology, Memphis, TN.

Khorram, O. (2017). Into the heart of emotioncy: A qualitative account of Iranian EFL teachers' conceptions of trans-emotiony (Unpublished master’s thesis). Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

Kyle, P. B. (1991). Developing cooperative interaction in schools for teachers and administrators. Individual Psychology, 47(2), 261.

Mazer, J. P. (2012). Development and validation of the student interest and engagement scales. Communication Methods and Measures, 6(2), 99-125.

Mazer, J. P. (2013). Student emotional and cognitive interest as mediators of teacher communication behaviors and student engagement: An examination of direct and interaction effects. Communication Education, 62(3), 253-277.

Montessori, M. (2004). The Montessori method: The origin of an educational innovation: Including an abridged and annotated edition of Maria Montessori’s the Montessori method. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield.

Nielson, K. A., & Lorber, W. (2009). Enhanced post-learning memory consolidation is influenced by arousal predisposition and emotion regulation but not by stimulus valence or arousal. Neurobiology of Learning and Memory, 92(1), 70-79.

Pekrun, R. (2014). Emotions and learning. Belley, France: Gonnet Imprimeur.

Pianta, R. C. (1999). Enhancing relationships between children and teachers. Washington, DC: American Psychological Association.

Pishghadam, R. (2009). A quantitative analysis of the relationship between emotional intelligence and foreign language learning. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 6(1), 31-41.

Pishghadam, R. (2015, October 6-7). Emotioncy in language education: From exvolvement to involvement. Paper presented at the 2nd Conference of Interdisciplinary Approaches to Language Teaching, Literature, and Translation Studies. Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

Pishghadam, R. (2016a, May). Emotioncy, extraversion, and anxiety in willingness to communicate in English. Paper presented at the 5th International Conference on Language, Education and Innovation. London, England.

Pishghadam, R. (2016b, March). Giving a boost to the working memory: Emotioncy and cognitive load theory. Paper presented at The First National Conference on English Language Teaching, Literature, and Translation. Ghoochan, Iran.

Pishghadam, R., Mahmoodzade, M., Naji Meidani, E., & Shayesteh, Sh. (2019). Teacher as envolver: a new role to play in English language discussion classes. Sri Lanka Journal of Social Sciences, 42(1), 41-45.

Pishghadam, R., Makiabadi, H., & Mohtasham, M. (2018). Cultural understanding of controversial issues in class and teacher credibility: Introducing the concept of involvement. Altre Modernita, 19, 191-207.

Randall, W. L. (1999). Narrative intelligence and the novelty of our lives. Journal of Aging Studies, 13(1), 11-28.

Reff, R. Ch. (2006). Developing the humor styles questionnaire-revised: A review of the therapeutic alliance (Unpublished doctoral dissertation). Ohio State University, Ohio.

Ryan, K., & Cooper, J. M. (2000). Those who can teach, teach (9th ed.). Boston, MA: Houghton Mifflin.

Sahlberg, P. (2007). Education policies for raising student learning: The Finish approach. Journal of Education Policy, 22(2), 147-171.

Schmidt, R. (1995). Consciousness and foreign language learning: A tutorial on the role of attention and awareness in learning. Attention and Awareness in Foreign Language Learning, 9, 1-63.

Shams, L., & Seitz. A. R. (2008). Benefits of multisensory learning. Trends in Cognitive Sciences, 12(11), 411-417.

Shayesteh, Sh., Pishghadam, R., & Moghimi, S. (2019). Extending the boundaries of multisensory teaching: An introduction to the dual-continuum model of sensorial education. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 4(4), 64-82.

Shirai, S. (2006, April). How transactional analysis can be used in terminal care. In International Congress Series (Vol. 1287, pp. 179-184). Elsevier, Germany.

Tabind, H., Ageely. H., & Bani, I. (2011). An ideal medical teacher. Education in Medicine Journal, 3(1), 54-59.

Teo, R., & Wong, A. (2000, December). Does problem-based learning create a better student: A reflection. In 2nd Asia Pacific Conference on Problem–Based Learning: Education across Disciplines (pp. 4-7). Singapore, Indonesia.

Vygot, F. (2002). A caring teacher: Explorations into primary school teachers' professional identity and ethic of care. Gender and Education, 14(3), 251-264.

Wubbels, T., Brekelmans, M., & Hooymayers, H. (1991). Interpersonal teacher behavior in the classroom. In B. J. Fraser, & H. J. Walberg (Eds.), Educational environments: Evaluation, antecedents, and consequences (pp. 141-160). New York, NY: Pergamon.