تحلیلی بر استقرار بهینة مکانی فضاهای سبز شهری به روش منطق فازی در محیط GIS (نمونة موردی: منطقة چهار شهر تبریز)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 4، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 24، شهریور 1394   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v13i1.36125

نویسندگان

محمدجواد کاملی فر^* ؛ مسعود صفایی پور؛ هادی علیزاده

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

اهداف: با مطرح شدن مفهوم شهرهای پایدار و آفرینش مکان‌های سرزندة شهری، اهمیّت فضاهای سبز شهری و تعبیة آن‌ها در فضاهای شهری، بیش از پیش آشکار شده است. توجّه به این مسأله، با گسترش شهرنشینی و انباشت جمعیّت و تراکم در شهرها، در کنار چالش‌هایی چون گرمایش و آلودگی آب و هوای شهری، ضرورتی دو چندان یافته است. در همین راستا مطالعة حاضر، با هدف تحلیل استقرار بهینة مکانی فضاهای سبز شهری در منطقة چهار شهر تبریز به انجام رسیده است.
روش: روش مطالعة حاضر، توصیفی– تحلیلی بوده که برای دست یابی به هدف پژوهش، اطّلاعات مربوط به دوازده کاربری شهری در منطقة چهار شهر تبریز، از نقشة 1:5000 کاربری اراضی شهر تبریز استخراج شده است و در محیط نرم‌افزار Arc GIS 10 تولید شده است و سپس با استفاده از توابع فازی، به عضویت فازی درآمده است.
یافته ها/ نتایج: تحلیل نهایی وضعیّت لایه‌های کاربری‌های دوازده گانه با استفاده از حدّ آستانه‌های 7/0، 8/0، و 9/0 در قالب عملگر گامای فازی انجام گرفته است. نتایج به ‌دست‌آمده از آزمایش حدّ آستانه‌های 7/0، 8/0 و 9/0 نشان می‌دهد که با در نظرگرفتن شرایط موجود استقرار کاربری‌های منتخب پژوهش در منطقة چهار شهر تبریز، حدّ آستانة 7/0 بهتر توانسته است یک سازگاری قابل انعطاف بین گرایش های افزایشی و کاهشی کاربری‌ها نسبت به استقرار و همجواری با فضاهای سبز شهری برقرار کند.
نتیجه گیری: مطابق نتایج عملگر حدّ آستانة 7/0، قسمت‌هایی از مرکز و جنوب شرقی این منطقه با توجّه به شرایط موجود، بسترهای مناسب برای استقرار فضای سبز شهری هستند.

کلیدواژه‌ها

فضای سبز؛ منطق فازی؛ استقرار مکانی؛ منطقة چهار تبریز