تغییرات تراکم، پراکنش فضایی و نمونه‏برداری دنباله‏ای جمعیت شکارگرهای مهم شته‏خوار در مزارع گندم منطقه‎ی گرگان

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 7، دوره 25، شماره 3، آذر 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v25i3.10569

نویسنده

علی افشاری^*

گرگان

چکیده

چکیده
به منظور مطالعه‏ی تغییرات تراکم و پراکنش فضایی و نیز طراحی یک برنامه‏ی نمونه‏برداری دنباله‏ای با دقت ثابت برای جمعیت شکارگرهای مهم شته‏‏خوار، طی دو فصل زراعی 1385 و 1386 با استفاده از تور حشره‏گیری از مزارع گندم پنج ناحیه‏ی مختلف در اطراف گرگان به صورت هفتگی نمونه‏برداری به عمل آمد. با استفاده از شاخص‏‏ها و مدل‏های مختلف، پراکنش فضایی جمعیت شکارگرها برآورد شد و به کمک نمونه‏برداری دنباله‏ایِ مدل گرین، تعداد نمونه‏ی لازم و معادلات خطوط تصمیم‏گیری به منظور برآورد میانگین جمعیت آن‏ها محاسبه گردید. جمعیت کفشدوزک‏های هفت‏نقطه‏ای (L. Coccinella septempunctata) و شطرنجی (Propylea quatuordecimpunctata L.) و مگس‏های سیرفید Eupeodes corollae (Fabricius) و Episyrphus balteatus (De Geer) به ترتیب 75/18، 25/14، 54/41 و 02/6 درصد از جامعه‏ی شکارگرها را به خود اختصاص دادند. به استثنای مگس E. corollae، ضرایب تیلور سه شکارگر دیگر با عدد یک اختلاف معنی‏داری نداشتند و پراکنش جمعیت آن‏ها از نوع تصادفی بود. برازش پراکنش جمعیت شکارگرها با مدل پواسون نیز نشان داد که توزیع فضایی جمعیت آن‏ها در بیش‏تر تاریخ‏های نمونه‏برداری از نوع تصادفی بود. بر اساس نتایج نمونه‏برداری دنباله‏ای، تعداد نمونه‏ی لازم جهت قطع خطوط تصمیم‏گیری به دو عامل تراکم جمعیت و دقت مورد انتظار بستگی داشت، به طوری که در دقت 25/0، تعداد نمونه‏ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک C. Septempunctata از 400 عدد در تراکم 033/0 به 41 عدد در تراکم 6/0 و تعداد نمونه‏ی لازم برای برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک P. quatuordecimpunctata از 775 عدد در تراکم 02/0 به 10 عدد در تراکم 8/1 کاهش یافت. تعداد نمونه‏ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت مگس‏های E. corollae و E. balteatus نیز بر حسب تراکم جمعیت آن‏ها به ترتیب بین 4 تا 400 و 57 تا 175 عدد نوسان داشت. به طور کلی، استفاده از تور حشره‏گیری در تراکم‏های بالای جمعیت،‏ روش مقرون به صرفه‏ای می‏باشد، اما در تراکم‏های پایین جمعیت، رسیدن به دقت 25/0 مستلزم برداشتن تعداد زیادی نمونه است. توصیه می‏گردد که دقت و سودمندی روش تور حشره‏گیری با سایر روش‏های نمونه‏برداری مقایسه گردد تا بهترین روش جهت نمونه‏برداری از جمعیت شکارگرهای شته‏‏‏خوار در مزارع گندم مشخص شود.

واژه‏های کلیدی: تغییرات جمعیت، پراکنش فضایی، نمونه‏برداری دنباله‏ای، شته‏های گندم، شکارگرها و گرگان