تحلیل روش های پارامتریک در ارزیابی کیفی تناسب اراضی دشت نیشابور برای زراعت گندم (Triticum aestivum L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 12، تیر 1391، صفحه 121-130   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v4i2.14965

نویسندگان

حمید رضا باقرزاده؛ علی باقرزاده^* ؛ حمید معین راد

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

چکیده

استفاده از روش های پارامتریک در ارزیابی کیفی تناسب اراضی روشی مفید برای تشخیص توان و قابلیت اراضی در تولید بهینه محصولات کشاورزی است. با استفاده از این روش ها می توان به پایدارسازی توسعه کشاورزی و الگوهای کشت در کشور امیدوار بود و علاوه بر حفظ توان های بالقوه خاک، بازده اقتصادی مناسبی نیز از فعالیت های انجام شده انتظار داشت. در تحقیق حاضر با استناد به چارچوب ارائه شده توسط فائو در ارزیابی تناسب اراضی و بر اساس جداول نیازهای خاکی و اقلیمی برای گیاهان زراعی، به مقایسه سه روش پارامتریک (عددی) در ارزیابی کیفی تناسب اراضی دشت نیشابور برای زراعت آبی گندم (Triticum aestivum L.)، پرداخته شد. بر این اساس کلاس های تناسب سرزمین برای سری های خاک دشت نیشابور تعیین و نقشه پراکنش آنها در محیط GIS به سه روش پارامتریک استوری، ریشه دوم و کالوگیرو نشان داده شد. نتایج حاصله نشان می دهد که دامنه تغییرات درجه تناسب سرزمین برای محصول گندم به روش استوری از 53/1 تا 22/33 معادل با کلاس نامناسب همیشگی N2 تا تناسب کم S3، در روش ریشه دوم از 88/ 0تا 16/41 به عبارتی از کلاس نامناسب همیشگی N2 تا تناسب کم S3 و در روش کالوگیرو دامنه تغییرات درجه تناسب اراضی از 69/27 تا 99/67 یعنی از کلاس تناسب کم S3 تا نسبتاً مناسب S2 گزارش می شود. مقایسه نتایج حاصل از روش های پارامتریک نشان داد که در روش کالوگیرو 100 درصد اراضی دشت نیشابور برای کشت گندم دارای کلاس های تناسب S3 و S2 است، در حالی که وسعت این کلاس ها در روش ریشه دوم به 89/57 درصد و در روش استوری به 08/23 درصد کاهش پیدا کرده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که روش استوری نتایج بسیار سختگیرانه ای را در ارائه نتایج نشان داد. بطوریکه در این روش بیش از 61 درصد اراضی منطقه مورد مطالعه به عنوان اراضی نامناسب همیشگی برای زراعت گندم بشمار آمده است که این موضوع با مشاهدات میدانی انطباق چندانی ندارد. روش ریشه دوم نیز علی رغم نتایج متعادل تر نسبت به روش استوری همچنان نتایج سختگیرانه ای به دست داده است. در حالیکه روش کالوگیرو بیشترین انطباق را با واقعیت های موجود در منطقه نشان داده است و می تواند به عنوان قابل اعتمادترین روش پارامتریک در ارزیابی کیفی تناسب اراضی مطرح شود.