بررسی رابطه تمایل به دورکاری و تعهد سازمانی در میان کتابداران دانشگاه‌های دولتی شهراصفهان

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 7، دوره 6، شماره 1، آذر 1395، صفحه 283-305   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i1.29447

نویسندگان

احمد شعبانی^* ؛ زهرا رحیمی؛ سعید رجایی پور؛ مرتضی محمدی استانی

دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه تمایل به دورکاری و تعهد سازمانی (تعهد عاطفی، تعهد مستمر، و تعهد هنجاری) کتابداران دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان بود.
روش: روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آن کتابداران دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان (دانشگاه اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان) در سال تحصیلی 1391-1392 بود (164 نفر). به‌منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه‌گیری کوکران (107 نفر) و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می‌یر (1990) و پرسشنامه محقق ساخته دورکاری بود. روایی پرسشنامه توسط اساتید متخصص تأیید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 86/0 محاسبه گردید. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که تعهد سازمانی با تمایل به دورکاری کتابداران دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان ارتباط معناداری دارد. بین میانگین تمایل به دورکاری با هیچ‌یک از متغیرهای جمعیت‌شناختی تفاوت معنادار وجود ندارد. همچنین بین میانگین تعهد سازمانی با متغیرهای جمعیت‌شناختی جنسیت، پست سازمانی، دانشگاه محل خدمت، و سطح تحصیلات تفاوت معنادار وجود ندارد ولی در دو متغیر رشته تحصیلی و سابقه خدمت کتابداران تفاوت معنادار است. با توجه به اینکه برخی فعالیت‌های کتابخانه‌ای به شرط وجود زیرساخت‌های مناسب قابلیت دورکاری را دارند، مدیران می‌توانند با توجه به معیارهای تعهد سازمانی برنامه‌ریزی مناسبی جهت اجرای آن را انجام دهند.

کلیدواژه‌ها

دورکاری؛ تعهد سازمانی؛ تعهد عاطفی؛ تعهد مستمر؛ تعهد هنجاری؛ کتابداران؛ کتابخانه‌های دانشگاهی؛ اصفهان

مراجع

استرون، حسین (1377). تعهد سازمانی. مدیریت در آموزش و پرورش، 5 (17)، ص 73-74.

بلیک، مونیکا (1380). دورکاری برای کتابداران و اطلاع‌رسانان. ترجمه نادر نقشینه. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.

بهزادی، حسن؛ موسوی، مریم؛ سنجی، مجیده (1391). بررسی رابطه جو سازمانی و تعهد سازمانی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد از دیدگاه کتابداران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 18(3)، ص 407-426.

تهوری، زهرا (1392). بررسی دیدگاه کارکنان دورکار اداره کل پرداش و سازماندهی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در مورد مزایا و معایب دورکاری. پردازش و مدیریت اطلاعات، 28(4)، ص 1069-1101.

تهوری، زهرا (1391). دورکاری در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی؛ یک مقدمه ساده. مجله الکترونیکی عطف، 12. قابل دسترس در: http:// http://www2.atfmag.info/1391/01/20/teleworkin/

حسینی، مهدی؛ مهدی‌زاده اشرفی، علی (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی. پژوهشگر فصلنامه مدیریت، 7(18)، ص 9-16.

حصاری، رضا (1385). بررسی ارتباط بین رضایت شغلی معلمان با تعهد سازمانی آنان در مدارس راهنمایی کالکیش. پژوهش‌های تربیتی، 7، ص 17- 32.

حضوری، محمدجواد (1381). رابطه تعهد سازمانی با ویژگی‌های اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور. پیک نور، 3(3)، ص 22-33.

ساروقی، احمد (1375). تعهدسازمانی و رابطه آن با تمایل به ترک خدمت. فصلنامه مدیریت دولتی، 35، ص 65-73.

ضیایی، محمدصادق؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ نرگسیان، عباس (1390). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی در میان کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران: بر اساس مدل فرهنگ سازمانی دنیسون. نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 45(55)، ص 49-72.

فراهانی، ابوالفضل؛ کاشف، میرمحمد؛ کشاورز، بهرام؛ نظری، رضا (1389). ارتباط بین عوامل تعهد سازمانی و کیفیت زندگی کاری دبیران تربیت بدنی استان آذربایجان شرقی. پژوهش در علوم ورزشی، 28، ص 149-164.

محبوبی‌منش، فاطمه (1390). بررسی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه کاکنان جانباز و آزاده شاغل در سازمان‌های شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.

مظلومی، سعیده (1390). بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

وکیلی، مرضیه (1390). تحلیل رابطه شرکت در دورکاری با ادراک از حمایت سازمانی و تعهد سازمانی از دیدگاه کارکنان (مطالعه موردی: کارکنان دانشگاه اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت، دانشگاه اصفهان.

Allen, N.J.; Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63.

Clarc, M.A. (2000). Teleworking in the country side: Home-based working in the information society. Ashgate pub Ltd.

Golden, T.D.; Veiga, J.F. (2008). The impact of superior–subordinate relationships on the commitment, job satisfaction, and performance of virtual workers. Retrieved February 12, 2014 from: http://www.sciencedirect. com

Hunton, J.E.; Norman, C.S. (2010). The impact of alternative telework arrangements on organizational commitment: Insights from a longitudinal field experiment. Journal of Information Systems, 4(1), pp. 67-90.

Kusters, M. (2011). The impact of home-based telework on organizational commitment: the mediating role of professional and social isolation. (Doctorial Dissertation). Retrieved February 20, 2014 from: http://www.proquest. com

Meyer, J.P.; Paunonen, S.V.; Gellatly, I.R.; Goffin, R.D.; Jachson, D.N. (1989). Organizational commitment and job performance: It’s the nature of the commitment that counts. Journal of Applied Psychology, 74(1), pp. 152-165.

Meyer, J.P.; Allen, N.J.; Smith, C.A. (1993). Commitment to organization and occupations: External and test of tree-component conceptualizations. Journal of Applied Psychology, 78, pp. 538-551.

Morganson, V.J.; Major, D.A.; Oborn, K.L. (2010). Comparing telework locations and traditional work arrangements: Differences in work-life balance support, job satisfaction, and inclusion. Journal of Managerial psychology, 25(6), pp. 578-595.

Ndubisi, N.O.; Kahraman, C. (2005). Teleworking adoption decision-making processes Multinational and Malaysian firms’ comparison. The Journal of Enterprise information Management, 18(2), pp. 150-168.

Nilles, J.M. (1998). Managing Telework: Strategies for Managing the virtual Workforce. New York: John Wiely & Sons, Inc. 7-14

Perez, M.P.; Sanchez, A.M.; Carnicer, P.L. (2005). The synergism of teleworking and information and communication technologies. The Journal of Enterprise Information Management, 18(1), pp. 95-112.

Porter, L.W.; Streers, R.M.; Mowday, R.T.; Boulion, P.V. (1974). Organizational commitment job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applae Psychology, 59 (5), pp. 603-609.

Prati, A.M. (2002). Telework in Information and Library Environment: A Literature Review, BP 100.University of Parma; University of North Umbria at Newcastle. Retrieved February 8, 2014 from: http://www.eprintsrclis.org/bitstream/10760/11467/1/.