عمل ژن برای مقاومت به ویروس موزائیک معمولی لوبیا(BCMV) در لوبیا (Phaseolus vulgaris L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 16، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، 1387، صفحه 363-370   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v6i2.2443

نویسندگان

محمد مجتبی کامل منش^{* 1}؛ حمیدرضا دری²؛ ساسان قاسمی³؛ محمدرضا بی همتا⁴؛ فرخ درویش¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

²مرکز تحقیقات بین المللی لوبیای خمین

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

⁴دانشکده کشاورزی کرج

چکیده

به منظور بررسی توارث پذیری و نحوه عمل ژن یا ژن‌های دخیل در مقاومت به ویروس موزائیک معمولی لوبیا، چهار تلاقی بین ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز با درجات مختلف مقاومت نسبت به BCMV انجام شد و نتاج نسل اول جهت تولید نسل دوم خودبارور شدند. همچنین برای تولید نتاج ، تلاقی برگشتی، بوته‌های نسل اول با هر یک از والدین تلاقی داده شد سپس تمام نسل‌ها (والدین، نسل اول، نسل دوم و تلاقی های برگشتی با هر دو والد) برای هر یک از تلاقی‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانه کشت گردیدند. عمل آلوده سازی در مرحله 2 برگی و نمونه برداری جهت آزمون الایزا 3 هفته پس از آلودگی انجام گردید. نتایج تجزیه میانگین نسل‌ها و تجزیه واریانس نسل‌ها نشان داد که اجزاء افزایشی و اپیستازی نقش مهمی در صفت مقاومت به BCMV دارند. معنی‌دار شدن اثرات اپیستازی و تخمین ژن‌های در حال تفرق در والدین نشان داد که بیش از یک ژن در کنترل این صفت در این تلاقی‌ها دخالت دارد. همچنین متوسط توارث پذیری عمومی و خصوصی تلاقی‌ها به ترتیب 77 و 64 درصد تخمین زده شد که این مطلب نیز اهمیت اثر افزایشی و مؤثر بودن عمل گزینش در پروژه‌های اصلاحی در رابطه با این صفت را تأیید می‌کند.

واژهای کلیدی: (Phaseolus vulgaris L.) ، ویروس موزائیک معمولی لوبیا، تجزیه میانگین نسل ها.