میزان اثربخشی هوشمندسازی سامانه‌‏های آبیاری فضای سبز در کاهش مصرف (مطالعه موردی: پارک رازی تهران)

آب و توسعه پایدار

مقاله 5، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 12، شهریور 1398، صفحه 23-28   

نوع مقاله: پژوهشی کاربردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v6i1.71208

نویسندگان

امیرناصر سعیدالذاکرین¹؛ بیژن نظری^{* 2}؛ هادی رمضانی اعتدالی²

¹دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

²دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

چکیده

یکی از عوامل محدودکننده گسترش فضای سبز به عنوان یکی از اساسی ترین عوامل پایداری حیات طبیعی و انسانی در شهرنشینی نوین، کمبود منابع آب قابل دسترس می باشد. این محدودیت به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر مطرح است. با افزایش جمعیت کلان شهر تهران در معرض تنش‌های آبی شدیدتری قرار خواهد گرفت و اصلاح الگوی مصرف آب در بخش فضای سبز بسیار ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثربخشی سامانه‌های آبیاری هوشمند در کاهش مصرف آب فضای سبز طراحی انجام گردید. در این راستا سامانه آبیاری هوشمند برای فضای سبز مورد مطالعه اجرا گردید و عملکرد این سامانه با سامانه آبیاری رایج (دستی) مقایسه گردید. برنامه زمانی آبیاری هوشمند بر اساس محاسبه نیاز آبی فضای سبز به کنترل کننده‌ی سامانه معرفی شد. زمان آبیاری بهینه نیز متناسب با نیاز آبی فضای سبز با استفاده از مدل بهینه‌ساز به دست آمد. نتایج مطالعه نشان داد با روش انجام شده صرفه جویی در مصرف آب با هوشمندسازی آبیاری ماهانه و هفتگی به ترتیب 6 و 15 درصد می باشد. صرفه جویی مصرف آب در حالت هفتگی معادل 26445 لیتر صرفه جویی آب در مساحت حدود2500 مترمربع بوده است. در روش پیشنهادی بر طبق شرایط تحقیق، میزان صرفه جویی آب برای هر متر مربع 10/6 لیتر برآورد گردید. با توجه به مساحت کل پارک ها در شهر تهران، با بهبود مدیریت آبیاری در سامانه های آبیاری فضای سبز به روش پیشنهادی می توان ماهانه در حدود 288000 متر مکعب آب صرفه جویی نمود. روش پیشنهادی پیچیدگی و هزینه اجرایی چندانی ندارد و می تواند مورد استفاده سازمان ها و نهادها خصوصی و دولتی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

فضای سبز؛ آبیاری؛ صرفه جویی آب؛ بهینه سازی آبیاری؛ هوشمندسازی

مراجع

ابراهیمی، ح. و یزدانی، و. 1392. محاسبه تبخیر و تعرق فضای سبز به روش سبال (مطالعه موردی پارک ملت مشهد). نشریه پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، 20(3): 133-151.

امیریان، س.، مانشتی، م، ج.، ملکی، ف. و عزیزی، م. 1390. طراحی و اجرای سامانه آبیاری فضای سبز به‏ صورت نیمه‏ خودکار. همایش علمی سالانه دانشگاه رازی. دانشگاه رازی. کرمانشاه.

باشی‏زادگان، ح.، چوپلی، ر.، کشاورزی، ر. و موسوی، س.م. ۱۳۹۴. رویکرد تحویل حجمی آب در بهره‏ برداری از شبکه‌‏های آبیاری و زهکشی (مطالعه موردی شبکه آبیاری و زهکشی آب‏پخش). اولین همایش مدیریت تقاضا و بهره‏‌وری مصرف آب. دانشگاه همدان. همدان.

جعفری، ع.م.، بهراملو، ر.، رضوانی، م. 1384. انداز‏ه‏‌گیری بهره‌‏وری آب در سامانه‏‌های آبیاری تحت فشار در ایران: مطالعه موردی در استان همدان. پنجمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.

جوکندان، ا.د. 1389. ارزیابی و مقایسه سه روش آبیاری در رفیوژهای فضای سبز اصفهان، پایان‏نامه کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی. دانشکده کشاورزی. دانشگاه صنعتی اصفهان.

عباسی، ف.، سهراب، ف. و عباسی، ن. 1394. راندمان‌های آبیاری: تغییرات زمانی و مکانی آن در ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات. جلد 3. آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی.

کیخسروی، ح.ر. 1386. برآورد آب مورد نیاز گیاهان فضای سبز. سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری، زمستان. شهرداری کیش. کیش.

محمدزاده، ف.، قیصری، م.، دادگستر، ا.ح. و کیانی، م. 1390. بررسی مدیریت و بهره‌‏برداری آبیاری در فضای سبز شهر. یازدهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر. دانشگاه باهنر کرمان. کرمان.

مصطفی‏زاده فرد، ب. 1385. افزایش راندمان آب مورد مصرف پارک‏‌ها و فضای سبز اصفهان. طرح تحقیقاتی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

Criddle W.D., S. Davis Pair C.H and Shockley D.G. 1956. Methods; for evaluating irrigation systems. US Dep. Agriculture Handbook, 82: 2-11.

Christiansen J.E. 1942. Irrigation by sprinkling. California Agricultural experiment station. Bulletin 670.University of California, Berkeley, USA.

Dabbous B. 1962. A study of sprinkler uniformity evaluation methods, Master degree Thesis, Utha state University.

Dukes M.D. 2012. Water Conservation Potential of Landscape irrigation smart controllers, American Society of Agricultural and Biological Engineers, 55(2): 563-569.

Hart W.E and Reynolds W.N. 1965. Analytical design of sprinkler systems. Transactions of the ASAE, 8(1): 83-89.

Heerman D.F. 1983. Design and operation of farm irrigation system, ASAE, 51: 591-600.

Maroufpoor E., Farabi A., Gomrniya H. and YaminMoshrefi G. 2010. Evaluation of Uniformity Coefficients for Sprinkler Irrigation Systems under Different Field Conditions in Kurdistan Province (Northwest of Iran) Soil and Water Research, 4: 139-145.

Pittenger D.R., Shaw D.A. and Richie W.E. 2004. Evaluation of weather-sensing landscape irrigation controllers, Report submitted to Office of Water Use Efficiency, California Department of Water Resources.

Wilkox J.C. and Swails G.E. 1947. Uniformity of water distribution by some undertree orchard sprinkler. Journal of Scientific Agriculture, 27: 565-586.