منابع آب ژرف: فرصت ها و چالش ها

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 10، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 12، شهریور 1398، صفحه 61-66   

نوع مقاله: مفهومی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v6i1.71804

نویسندگان

فاطمه کیخایی^{* 1}؛ فریبرز عباسی²

¹مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان

²سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

چکیده

بیش از 96 درصد آب شیرین کره زمین (به جز برف و یخچال‏‌ها) در آب زیرزمینی قرار دارد که این منبع حیاتی را به مهمترین ذخیره آب شیرین بر روی کره زمین تبدیل نموده است. امروزه بهره‌‌‏برداری از منابع آب زیرزمینی برای مصارفی چون کشاورزی، صنعت و شرب توسعه زیادی پیدا کرده است. باتوجه‏ به بحران کم آبی، راهکارهای متعددی برای رفع این بحران ارائه شده که یکی از آن‏ها اکتشاف و استفاده از منابع آب‏‌های غیرمتعارف همچون آب‏‌های ژرف برای مصارف مختلف است. آب‏‌های زیرزمینی سرمایه‏‌های استراتژیک یک کشور محسوب می‏‌شوند و منابع آب ژرف نیز جز این سرمایه‌ها هستند. در این مقاله مروری بر منابع آب ژرف شامل کمیت و کیفیت، عمق، توزیع مکانی و هزینه استحصال این منابع انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

آبهای ژرف؛ زیرزمینی؛ فسیلی؛ تجدیدپذیر؛ تجدیدناپذیر

مراجع

آریامنش، م.ر. 1396. تهیه آب ژرف از عمق 1000متری. سایت تحلیلی خبری عصرایران. کدخبر 552755. تاریخ خبر: 19 مرداد 1396.

www.asriran.com/fa/news/552755

آقانباتی، س.ع. 1383. کتاب زمین‌شناسی ایران. انتشارات سازمان زمین‌شناسی ایران. 1383. شماره کتاب‏شناسی ملی: م83- 5780.

رحمانی فضلی، ع.ا. 1397. بهره برداری از منابع آب بسیار عمیق در سیستان. روزنامه اطلاعات. کد خبر: 376399 تاریخ خبر: 19 تیر 1397.

www.ettelaat.com/etiran/?p=376399.visited10August 2018.

رمضانی سربندی، م.، شریفی فدیجی، م.، شهریاری، آ. و طاهری، ا. ۱۳۹۴. امکان‌سنجی استفاده از آب‏های فسیلی در فضای سبز شهری. اولین کنگره ملی توسعه و ترویج مهندسی کشاورزی و علوم خاک ایران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، تهران.

درخشان، ه.، داوری، ک.، هاشمی‌نیا، س.م. و ضیایی، ع.ن. 1396. حداکثر خشکسالی محتمل مبنایی برای تخمین و حفظ ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی. نشریه علمی ترویجی آب و توسعه پایدار، 4(2): 121-130.

دهمرده، ح.ا. 1396. طرح حفاری آب‌های ژرف در دشت سیستان در فروردین 97 آغاز می‌‌شود. خبرگزاری مجلس شورای اسلامی. کدخبر 37801. تاریخ خبر: 15 اسفند 1396.

http://www.icana.ir/Fa/News/373801

میرعربی، ع. و حسینی، س.ا. ۱۳۹۰. آب‏های فسیلی ذخایر استراتژیک جهان. پانزدهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران. انجمن زمین‌شناسی ایران. دانشگاه تربیت معلم، تهران.

Brika B. 2018. Water Resources and Desalination in Libya. The 3rd EWaS International Conference on “Insights on the Water-Energy-Food Nexus”, Lefkada Island, Greece, 27–30 June 2018. DOI: 10.3390/proceedings2110586.

Foster S. and Loucks D. 2006. Non-renewable groundwater resources: a guidebook on socially-sustainable management for water-policy makers. IHP-VI, Series on Groundwater No.10. 103p.

Garber A. and Salameh E. 1992. Jordan’s Water Resources and their Future Potential. Proc. Symp.‘Water Resources’. University of Jordan.

Jasechko S. 2017. Global aquifers dominated by fossil groundwaters but wells vulnerable to modern contamination. Nature Geoscience,10: 425–429.

Khaska M., Le Gal La Salle C., Videau G., Flinois G-S., Frape Sh., Team A. and Verdoux P. 2015. Deep water circulation at the northern Pyrenean thrust: Implication of high temperature water–rock Interaction process on the mineralization of major spring water in an over thrust area. Chemical Geology, 419: 114–131.

Koide H.G., Tazaki Y., Noguch Y.i. and Iijima M. 1993 . Carbon dioxide injection into useless aquifers and recovery of natural gas dissolved in fossil water. Energy Conversion and Management Journal, 34(9-11): 921-924.

Mamou A., Besbes M., Abdous B., Latrech D.J. and Fezzani C. 2006. Development and management of groundwater: regional cases (North Western Sahara Aquifer System NWSAS). Chapter 5 (Non- Renewable resource Ground water). United Nations Educational, 68-74.

Macoun A. and El Naser H. 1999 . Groundwater Resources Management in Jordan: Policy and Regulatory Issues, in groundwaer: legal and policy perspective. proceding of a word bank seminar (Salman, ed.).The word Bank Wafhington, D.C, 105-111 .

OA A. 1986. Gravity and seismic refraction measurements for deep groundwater search in southern Darfur region, Sudan. The Journal of the University of Kuwait (Science), 13(2): 245-257.

Omrani N. 2009. Dilemma of fossil water management within Southern Tunisia oases: vulnerability to salt under intensive use context. 8th World Wide Workshop for Young Environmental Scientists. Arcueil, France. 7 P.

Puyoô S. 2007. Terminal evaluation of the UNEP/Swiss/FFEM Project “Protection of the North West Sahara Aquifer System (NWSAS) and related humid zones and ecosystems-REPORT GF/2731-03".

Shamrukh M. 2012. Exploring of deep groundwater in the south west aquifer of Qatar. The 10th Gulf WaterConference. Bahrain.

Vaikmae R., Vallner L., Loosli H., Blaser P.C. and Juillard-Tardent M. 2001. Palaeo groundwater of glacial origin in the Cambrian-Vendian aquifer of northern Estonia. Geological Society London Special Publications, 189(1): 17-27.

William M., Wireman M. and Musick M. 2014 .Characterization of deep groundwater : A Conference Report 2014 GWPC Annual Forum .National ground water association. Seattle,WA.

Zammouri M., Siegfried T., El Fahem T., Kriaa S. and Kinzelbach W. 2007. Salinization of groundwater in the Nefzaoua Region, Tunisia: Results of a regional-scale hydro geologic approach. Hydrogeology Journal, 15: 1357–1375.