هنجاریابی «استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی» (ای‌سی‌آر‌ال) برای جامعه‌ی دانشگاهی ایران

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 4، دوره 08، شماره 3، اسفند 1386

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v8i3.2039

نویسندگان

محمد ابراهیمی پور^* ؛ دیانی دیانی

چکیده

مقاله‌ی حاضر گزارش پژوهشی است که با استفاده از روش پیمایشی و تحلیل محتوا به هنجاریابی «استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» پرداخته است. جامعه‌ی پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی چهار دانشگاه فردوسی، تهران، شیراز ، و چمران تشکیل داده‌اند. اطلاعات لازم در بخش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و به شیوه‌ی خوداظهاری، از یک نمونه 650 نفری جمع‌آوری شد که 48% (316 نفر) به آن‌ها پاسخ دادند. در بخش تحلیل محتوا نیز مقولات مرتبط با سواد اطلاعاتی از چهار سند توسعه‌ی ملی (سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، سند برنامه چهارم توسعه اجتماعی اقتصادی کشور، سند راهبردی «نظام توسعه‌ی علمی کشور»، سند توسعه‌ی پژوهش و فناوری) استخراج گردید و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از نظر وضعیت سواد اطلاعاتی، اگرچه نمرات کسب‌شده‌ در سطح قابل قبولی (میانگین بالاتر از 7/3) قرار دارد، بین دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و غیر علوم انسانی، بین دانشجویان مناطق مختلف دانشگاهی، بین دانشجویان دختر و پسر، و بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تفاوت معنادار مشاهده می‌شود. میانگین کسب‌شده برای دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، برای دانشجویان دختر، و برای دانشجویان دوره‌های دکتری بالاتر از همتایان مورد مقایسه با آنان می‌باشد. در تحلیل محتوایی اسناد توسعه‌ی ملی نیز مشاهده شد که میزان توجه بسیار این اسناد به نقش اطلاعات و دانش در توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، توجه به برنامه‌ریزی برای توسعه و ترویج آموزش سواد اطلاعاتی- بویژه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی- را ضروری می‌سازد.
واژه‌های کلیدی: آموزش سواد اطلاعاتی، سواد اطلاعاتی و توسعه، سواد اطلاعاتی و آموزش عالی، تحصیلات تکمیلی، استانداردهای سواد اطلاعاتی