بررسی موانع اطلاع یابی از دیدگاه اعضای هیأت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنا‏بخشی دروین (نظریه کاری)

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 4، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، دی 1395، صفحه 61-79   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i2.43771

نویسندگان

ملیحه نیک کار^{* 1}؛ زهیر حیاتی²؛ اعظم فارسی³

¹دانشگاه پیام نور

²دانشگاه شیراز

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی موانع اطلاع‏ یابی (در مراحل تشخیص نیاز، جستجوی اطلاعات، راهبرد جستجو و استفاده از اطلاعات) اعضای هیأت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنابخشی دروین (نظریه کاری) است.
روش‏: روش تحقیق پیمایش توصیفی است. جامعه آماری کلیه اعضای هیأت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز مشتمل بر 288 نفر است. با استفاده از جدول مورگان 108 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته حاوی 32 سؤال است. برای بررسی روایی سؤالات از تحلیل ماده و تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و برای تجزیه و تحلیل داده‏ ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.
یافته‏ ها: یافته‏ ها نشان می‏ دهد که بیشترین موانع اطلاع ‏یابی در مرحله جستجوی منابع اطلاعاتی و سپس مرحله تشخیص نیاز اطلاعاتی است. استفاده از منابع اطلاعاتی و راهبرد جستجو هر دو در مرتبه سوم قرار دارند. آزمون فرضیه ‏ها نشان می‏ دهد، تشخیص نیاز اطلاعاتی رابطه‏ مثبت و قوی با جستجوی اطلاعات و جستجوی اطلاعات رابطه مثبت و قوی با استفاده از اطلاعات دارد. همچنین استفاده از اطلاعات رابطه مثبت و قوی با تشخیص نیاز اطلاعاتی دارد. نتایج بیانگر این است که امکان شناسایی موانع در تمام مراحل اطلاع ‏یابی براساس مدل بسط یافته معنابخشی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موانع اطلاع‏یابی؛ نظریه معنابخشی؛ برندا دروین؛ نظریه کاری؛ اعضای هیأت‌علمی؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

مراجع

ادهمی، اعظم (1383). اطلاع‌یابی و رفتار اطلاع‌یابی چیست؟. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 19 (3 و 4)، 31- 36.

اعظمی، محمد (1390). ارزیابی و تحلیل محیط رابط پایگاه های اطلاعاتی در پشتیبانی از الگوی رفتار اطلاع جویی کاربران از دیدگاه نظریه معنابخشی. پایان نامه منتشر نشده دکتری. دانشگاه فردوسی مشهد.

افتخار، زهره (1391). رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز. پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات کرمان.

داورپناه، محمدرضا (1386). ارتباط علمی: نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی. تهران: دبیزش، چاپار.

Atwood, R. Dervin, B. (1982). Challenges to Socio-Cultural Predictors of Information Seeking a Test of Race Versus Situation Movement State. In Burgoon, M. Communication Yearbook 5. New Brunswick: N.J. Transaction, pp. 549-569.

Dervin, B. (1983). An Overview of Sense-Making Research: Concepts, Methods and Results to Date. Paper Presented at the Annual Meeting of the International Communication Association, Dallas, TX, May. [On-line]. Available: http://communication.sbs.ohio-state.edu/sense-making/art/artdervin. html

Dervin, B. (1976). Strategies for Dealing with Human Information Needs: Information or Communication? Journal of broadcasting20, pp. 324-333.

Dervin, B. (1981). Mass Communication: Changing Conceptions of the Audience. In Rice, R. and W. Paisley, Public Communication Campaigns. Beverly Hills: Sage Publications, pp. 71-87.

Dervin, B. (1992). "From the Mind's Eye of the User: The Sense-Making Qualitative-Quantitative Methodology." Qualitative Research in Information Management. Ed. Jack D. Glazier and Ronald R. Powell. Englewood, Colorado, USA: Libraries Unlimited. 61-84.

Dervin, B., Jacobson,T., Nilan, M. (1982). Measuring Aspects of Information Seeking: A Test of a Quantitative/Qualitative Methodology. In Burgoon, M., Communication Yearbook 6. Beverly Hills: Sage, pp. 419-445.

Dervin, B. D. Zweizig, M. Banister, M. Gabriel, M. Hall, E. Kwan, and C. Kwan, with J.Bowes and K. Stamm (1976). The Development of Strategies for Dealing with the Information Needs of Urban Residents, Phase 1: the Citizen Study. Final report on Project No. L0035JA,Grant No. OEG-0-74-7308 for U.S. Office of Education, Office of Libraries and Learning Resources. Washington, D.C:U.S. Office of Education.

Groos, M. K. (2010). Sense-Making in the Theory and Practice: A Metatheoretical Foundation and Application for Health INFORMATION Seeking. (Unpublished Master Thesis). University of Illinois at Urbana-Champaign, Urbana, Illinois.

Kadli, J., Kumbar, B.D. (2011). Faculty Information-Seeking Behaviour in the Changing ICT Environment: A Study of Commerce Colleges in Mumbai, Library Philosophy and Practice.

Karri, J. (1998). Making Sense of Sense-Making from Metatheory to Substantive Theory in the Context of Paranormal Information Seeking. Paper Presented at the Nordis-Net Workshop (Meta) Theoretical Stands in Studying Library and Information Institutions: Individual, Organizational and Societal Aspects, Oslo.

Madden, K.M. (1999). Making Sense of Environmental Messages: An Exploration of Householders Information Needs and Uses. The Electronic Journal of Communication [on-line] 9(2,3,4) Available from: http://communication.sbs.ohio-state.edu/sense-making/zennez/zennezejoc99madden.html [Accessed 2 January 2001].

Marchionini, G. (1995). Information seeking in electronic environments. NewYork: Cambridge University press.

Norbert, G. L., Lwoga, E. T. (2013). Information Seeking Behaviour of Physicians in Tanzania.Information Development, 29(2), 172-182.

Preddie, M. (2007). Time, Cost, Information Seeking Skills and Format of Resources present Barriers to Information Seeking by Primary Care Practitioners in a Research Environment.Evidence Based Library and Information Practice, 2:3 105-107 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0).

Ucak, N. O., Kurbanoghlu, S. S. (1998). Information Need and Information Seeking Behavior of Scholars at a Turkish University. Presented on 64th IFLA General Conference (August 16- August 21, 1998), available at: http://www.ifla.org/IV/ifla64 /041-112.htm

Zweizig, D., Dervin, B. (1977). Public Library Use, Users, and Uses: Advances in knowledge of the Characteristics and Needs of the Adult Clientele of American Public Libraries. Advances in Librarianship, 7, pp. 231-255.