مقایسة مضامین اعتراض در اشعار سیاسی و اجتماعی أمل دنقل و فرخی یزدی

زبان و ادبیات عربی

مقاله 1، دوره 9، شماره 16، بهمن 1396، صفحه 27-58   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v8i16.60158

نویسندگان

موسی پرنیان؛ حدیث دارابی^*

دانشگاه رازی

چکیده

أمل دنقل و فرخی یزدی از شاعران برجسته و سرشناس معاصر مصری و ایرانی هستند که هردو به‌عنوان شاعرانی متعهد و ملتزم، اشعارشان را در خدمت بیان درد و رنج های مردم جامعة خود، قرار داده اند و در این راه از سلاح قلم به بهترین شکل استفاده کرده اند. آنان در اشعارشان برای بیداری مردم از خواب غفلت، فریاد اعتراض بر آورده و در برابر ظلم حکام جبار که مردم روزگارشان را به ستوه آورده اند، قد علم کرده اند. آن ها برای بیان اعتراض خود نسبت به اوضاع سیاسی و اجتماعی از مضامین یکسانی چون: اعتراض به نبود آزادی، انتقاد از بی کفایتی حاکمان، دعوت به قیام و مبارزه با خودکامگی استفاده کرده اند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی -تحلیلی که اشتراکات موجود و شیوة واکنش دو شاعر برجسته در حوزه «شعر اعتراضی» بررسی شود و بر اساس بررسی های صورت گرفته در این مقاله، مشخص شده که أمل دنقل و فرخی یزدی به‌عنوان دو شاعر متعهد، هر دو از مضامین یکسانی برای بیان اشعار خود استفاده کرده اند. نگارندگان در این مقاله بر آن هستند تا با معرفی دو شاعر و بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر عصر آنان، اشعار آنان را از زاویه «شعر اعتراضی» و به صورت تطبیقی بررسی کنند.

کلیدواژه‌ها

أمل دنقل؛ فرخی یزدی؛ شعر اعتراضی؛ اوضاع سیاسی و اجتماعی

مراجع

کتابنامه

1. آباد، مرضیه. (1380ش). حبسیه سرایی در ادب عربی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

2. بهمنی مطلق، ید الله، پور طریفی، علی. (1391ش). «تحلیل مقایسة مضامین برجستة شعر فرخی یزدی و عارف قزوینی». ادبیات پارسی معاصر. شماره دوم. صص: 19-36.

3. توکلی محمدی، محمد رضا. (1390ش). «بررسی تطبیقی عشق به میهن در اشعار فرخی یزدی و معروف الرصافی». نشریه ادبیات تطبیقی. سال سوم. شماره 5. صص: 45-72.

4. الجیومی، سلمی. (2001م). الإتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث. بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.

5. حسنوند، صحبت اله. (1394ش). «بررسی تطبیقی جلوه‌های پایداری در شعر فرخی یزدی و عبدالرحمن یوسف». کاوشنامة ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی. سال پنجم. شماره 18. صص: 71-97.

6. درویش، محمود. (1971م). شیء عن الوطن. بیروت: دارالعودة.

7. دنقل، أمل. (بی‌تا). الأعمال الشعریة الکأملة. بیروت: مکتبة مدبولی.

8. الدوسری، احمد. (1991م). أمل دنقل شاعر علی خطوط النار. القاهره: دار الغد للنشر.

9. زرین کوب، عبدالحسین. (1369ش). نقد ادبی. جلد 2. تهران: امیرکبیر.

10. سپانلو، محمد علی. (1375ش). شهر شعر فرخی. تهران: انتشارات حیدری.

11. سلیمی، علی، چقازردی، اکرم. (1388ش). «نمادهای پایداری در شعر معاصر». نشریة ادبیات پایداری». شمارة 1. صص: 71-88.

12. سهرابی، فرخنده، معروف، یحیی. (1393ش). «بررسی نماد خورشید در شعر أمل دنقل و شفیعی کدکنی». کاوش‌نامة ادبیات تطبیقی. دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. سال چهارم. شمارة 14. صص: 1-24.

13. شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1378ش). ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما. ترجمة: حجت اله اصیل. تهران: نشر نی.

14. عبدالکریم، منی. (2012م). 25 ینایر لماذا؟ و إلی أین؟. اسکندریة: مرکز الإسکندریة للکتاب.

15. فرخی یزدی، محمد. (1389ش). دیوان. به کوشش حسین مکی. تهران: امیرکبیر.

16. کنفانی، غسان. (1968م). «أبعاد و مواقف من أدب المقاومة الفلسطینیة». مجلة الآداب. السنة 16. العدد 4. صص: 5-8.

17. المجلی، نسیم. (2007م). أمل دنقل امیرالشعراء الرفض. بیروت: دار الشروق.

18. محمد خان، مهرنور. (1383ش). فکر آزادی در ادبیات مشروطة ایران. پاکستان: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.

19. المساوی، عبدالسلام. (1994م). البنیات الدلالة فی شعر أمل دنقل. دمشق: الکتاب العربی.

20. مسرت، حسین. (1384ش). زندگی و شعر فرخی یزدی پیشوای آزادی. تهران: ثالث.

21. میراحمدی، مریم. (1371ش). پژوهشی در تاریخ معاصر ایران. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

22. نجاتی، غلامرضا. (1351ش). جنبش ملی مصر از محمدعلی تا جمال عبدالناصر. تهران: سهامی انتشار.