نمودهای دیداری‌شنیداریِ التقاط در فیلم‌های بلند انگلیسی دوبله‌شده به فارسی توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 4، دوره 53، شماره 2، تیر 1399، صفحه 95-126   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v53i2.83866

نویسندگان

حسین ملانظر؛ ارغوان عمرانی‌پور^*

گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

فرایند دوبله موجب انتقال و پیدایش نمودهای التقاط در محصولِ فرهنگ مقصد می‌شود. چنین نمودهایی ممکن است در سطح‌های مختلف دیداری‌کلامی، دیداری‌غیرکلامی، شنیداری‌کلامی و شنیداری‌غیرکلامی شناسایی شوند. مقالة حاضر به بررسی نمودهای غیرکلامی التقاط در فیلم‌های بلند دوبله‌شده به فارسی می‌پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سطح‌های دیداری و شنیداریِ فیلم‌های دوبله‌شده، نمودهای التقاط گوناگونی از نوع غیرکلامی وجود دارد. هر دو سطح دیداری‌غیرکلامی و شنیداری‌غیرکلامی در (باز)تولید و انتقال نمودهای التقاط در دوبله نقش مهمی دارند. سطح دیداری‌غیرکلامی بیشترین نمودهای التقاط را در میان لایه‌های غیرکلامی نشان داده است. در این سطح، هویت خارجی بیشتر از طریق نوع پوشش و زیورآلات نشان داده شده است. نمودهای مشاهده شدة التقاط در مقوله‌های اشیا و زبان بدن هم از رخداد فراوانی برخوردار بودند. در سطح شنیداری‌غیرکلامی، نمودهای التقاط از طریق صداها، موسیقی، و آواز شناسایی شدند که در بین آن‌ها موسیقی دارای بیشترین رخداد است.

کلیدواژه‌ها

التقاط؛ ترجمه دیداری‌شنیداری؛ دوبله؛ نمودهای دیداری‌شنیداری التقاط؛ نمودهای غیرکلامی التقاط؛ هویت

مراجع

پرهام، ف. (1390). دایاسپورای حقیقی و دایاسپورای مجازی متون دورگه در تألیف و ترجمه. مطالعات زبان و ترجمه، 44(1)، 117-136.

خوش‌سلیقه، م. و محمدعلیزاده، ب. (1398). روش‌های ترجمة آواختنی آهنگ‌ها در دوبلة فارسی پویانمایی لوراکس. مطالعات زبان و ترجمه، 52(1)، 27-51.

 

Ameri, S. (2018). A review of Zhirafar, Ahmad (2014). A comprehensive history of dubbing into Persian in Iran. Sendebar, 29, 355–359.

Baker, M., & Hochel, B. (2001). Dubbing. In M. Baker (Ed.), Routledge encyclopedia of translation studies (pp. 74–76). London, England: Routledge.

Baldo, M. (2009). Dubbing multilingual films: La terra del ritorno and the Italian-Canadian immigrant experience. inTRAlinea, Special Issue: The Translation of Dialects in Multimedia. Retrieved from http:// www. intralinea. org/ specials/ article/ Dubbing_multilingual_films%5Cr

Bhabha, H. K. (1994). The location of culture. London, England: Routledge.

Chaume, F. (2004). Film studies and translation studies: Two disciplines at stake in audiovisual translation. Meta: Translators’ Journal, 49(1), 12–24.

Chaume, F. (2012). Audiovisual translation: Dubbing. Manchester, England: St. Jerome.

Chaume, F. (2018). Is audiovisual translation putting the concept of translation up against the ropes? The Journal of Specialised Translation, 30, 84–104.

Delabastita, D. (1989). Translation and mass-communication: Film and T.V. translation as evidence of cultural dynamics. Babel: International Journal of Translation, 35(4), 193–218.

Denton, J. (2000). The domestication of otherness: Film tranaslation and audience intercultural awareness assessment. In C. Taylor (Ed.), Tradurre il cinema (pp. 145–155). Trieste, Italy: University of Trieste.

Diaz-Cintas, J. (2012). Clearing the smoke to see the screen: Ideological manipulation in audiovisual translation. Meta: Translators’ Journal, 57(2), 279–293.

Even-Zohar, I. (2003). Culture repertoire and transfer. In S. Petrilli (Ed.), Translation, translation (pp. 425–432). Amsterdam, Netherlands: Rodopi.

Gottlieb, H. (2005). Multidimensional translation: Semantics turned semiotics. In H. Gerzymisch-Arbogast (Ed.), MuTra– Challenges of Multidimensional Translation (pp. 33–61). Advanced Translation Research Center (ATRC), Saarland University, Germany.

Gottlieb, H. (2018). Semiotics and translation. In K. Malmkjær (Ed.), The Routledge handbook of translation studies and linguistics (pp. 45–63). London, England: Routledge.

Huet, J. (2013). Dubbing the Flintstones and the Simpsons in French. A comparative perspective between France and Quebec, (Unpublished doctoral dissertation). University of Alberta, Alberta, Canada.

Katan, D. (2014). Translating cultures: An introduction for translators, interpreters and mediators. London, England: Routledge.

Katan, D., & Straniero-Sergio, F. (2014). Submerged ideologies in media interpreting. In M. C. Perez (Ed.), Apropos of ideology (pp. 131–144). London, England: Routledge.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2016). Ideological considerations in official dubbing in Iran. Altre Modernità, 8(15), 232–250.

Leonardi, V. (2008). Increasing or decreasing the sense of “Otherness”: The role of audiovisual translation in the process of social integration. In C. Taylor (Ed.), Ecolingua. The role of e-corpora in translation and language learning (pp. 158–172). Trieste, Italy: EUT.

Manfredi, M. (2018). How to be Indian in Canada, how to be Indie in Italy: Dubbing a TV sitcom for teenagers. In J. D. Cintas & K. Nikolić (Eds.), Fast-forwarding with audiovisual translation (pp. 31–46). Bristol, England: Multilingual Matters.

Mevel, P.-A. (2014). On the use of verlan to subtitle African American Vernacular English into French: Transnational hybridity. inTRAlinea Special Issue: Across Screens Across Boundaries. Retrieved October 5, 2019, from http:// www. intralinea. org/ specials/article/2076.

Minutella, V. (2018). Globalising Bollywood: My name is Khan from India to Italy through Hollywood. In J. D. Cintas & K. Nikolić (Eds.), Fast-forwarding with audiovisual translation (pp. 17–30). Bristol, England: Multilingual Matters.

Mollanazar, H. (2001). Naturalness in the translation of novels from English to Persian, (Unpublished doctoral dissertation). University of Warwick, England.

Mollanazar, H., & Khalili, M. (2012). Linguistic and cultural hybridity in subtitling. Translation Studies, 9(36), 45–62.

Mollanazar, H., & Nemati, H. (2017). Translating the Other in American animations. Translation Studies, 15(59), 57–74.

Mollanazar, H., & Parham, F. (2009). Trends in and manifestations of hybridity. Translation Studies, 7(27), 29–48.

Naficy, H. (2011). A social history of Iranian cinema: The industrializing years 1941–1978 (Vol. 2). London, England: Duke University Press.

Neubert, A. (2001). Some implications of regarding translations as hybrid texts. Across Languages and Cultures, 2(2), 181–193.

Pym, A. (2001). Against praise of hybridity. Across Languages and Cultures, 2(2), 195–206.

Raine, M. (2014). From hybridity to dispersion: Film subtitling as an adaptive practice. In D. Abend-David (Ed.), Media and translation: An interdisciplinary approach (pp. 151–172). London, England: Bloomsbury.

Rong, Z. (2015). Hybridity within peer production: The power negotiation of Chinese fansub groups, (Unpublished doctoral dissertation). London School of Economics and Political Science, England.

Schäffner, C., & Adab, B. (1997). Translation as intercultural communication-Contact as conflict. In M. Snell-Hornby, Z. Jettmarova, & K. Kaindl (Eds.), Translation as intercultural communication (pp. 325–338). Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Schäffner, C., & Adab, B. (2001). The idea of the hybrid text in translation: Contact as conflict. Across Languages and Cultures, 2(2), 167–180.

Sidiropoulou, M. (2005). Introduction: Transforming national cultures through translation. In M. Sidiropoulou (Ed.), Identity and difference: Translation shaping culture (pp. 9–25). Bern: Peter Lang.

Simon, S. (2011). Hybridity and translation. In Y. Gambier & L. van Doorslaer (Eds.), Handbook of translation studies (Vol. 2, pp. 49–53). Philadelphia: John Benjamins Publishing.

Snell-Hornby, M. (2001). The space “in between”: What is a hybrid text? Across Languages and Cultures, 2(2), 207–216. http://doi.org/10.1556/Acr.2.2001.2.4

Thriveni, C. (2002). Cultural elements in translation: The Indian perspective. Translation Journal. Retrieved October 5, 2019, from https:// translationjournal. net/ journal/ 19culture.htm

Tirkkonen-Condit, S. (2001). EU project proposals as hybrid texts: Observations from a Finnish research project. Across Languages and Cultures, 2(2), 261–264.

Tymoczko, M. (2003). Translation, ideology, and creativity. Linguistica Antver Piensia, 2, 27–45.

Ulrych, M. (2000). Domestication and foreignisation in film translation. In C. Taylor (Ed.), Tradurre il cinema (pp. 127–144). Trieste. Retrieved from https:// www. openstarts. units. it/ bitstream/10077/9228/1/Ulrych.pdf

Venuti, L. (2013). Translation changes everything: Theory and practice. London, England: Routledge.

Wolf, M. (2008). Interference from the Third Space? The construction of cultural identity through translation. In M. Muñoz-Calvo, C. Buesa-Gomez, & M. Á. Ruiz-Moneva (Eds.), New trends in translation and cultural identity (pp. 11–20). Newcastle, Englang, Cambridge Scholars.

Zabalbeascoa, P. (2008). The nature of the audiovisual text and its parameters. In J. D. Cintas (Ed.), The didactics of audiovisual translation (pp. 21–37). Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Zauberga, I. (2001). Discourse interference in translation. Across Languages and Cultures, 2(2), 265–276.

فهرست فیلم‌ها

Anderson, W., Rudin, S., Rales, S. & Dawson, J. (Producers), & Anderson, W. (Director). (2014). The grand Budapest hotel [Motion picture]. US: American Empirical Pictures.

Bevan, P., Cormenzana, I., Estape, I. & Richards, K. (Producers), & Newman, J. (Director). (2014). The adventurer: The curse of the Midas Box [Motion picture]. US: Entertainment Motion Pictures.

Gardner, D., Kleiner, J., Milchan, A. & Pitt, B. (Producers), & Mckay, A. (Director). (2015). The big short [Motion picture]. US: Regency Enterprises.

Levy, S., Columbus, C. & Radcliffe, M. (Producers), & Levy, S. (Director). (2014). Night at the museum: Secret of the tomb [Motion picture]. US: 21 Laps Entertainment.

Levy, S., Levine, D., Ryder, A. & Linde, D. (Producers), & Villeneuve, D. (Director). (2016). Arrival [Motion picture]. US: Film Nation Entertainment.

Meyers, N. & Farwell, S. (Producer), & Meyers, N. (Director). (2015). The intern [Motion picture]. US: RatPac Entertainment.

Sher, S., Hudlin, R. & Savone, P. (Producers), & Tarantino, Q. (Director). (2012). Django unchained [Motion picture]. US: Columbia Pictures.

Thomas, E., Nolan, C. & Obst, L. (Producers), & Nolan, C. (Director). (2014). Interstellar [motion picture]. UK: Syncopy Films Inc.