آسیب‌شناسی مدیریت طرح‌های توسعۀ منطقه‌ای در ایران و انتخاب الگوی مطلوب مدیریتی

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 3، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، شهریور 1395، صفحه 67-88   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v14i1.42027

نویسندگان

کرامت اله زیاری¹؛ علیرضا محمدی^{* 2}

¹دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

اهداف: این مقاله، با دو هدف آسیب‌شناسی الگوی موجود و انتخاب الگوی مطلوب مدیریتی طرح‌های توسعة منطقه‌ای تدوین شده است.
روش: این پژوهش از نظر روش‌شناسی توصیفی و تحلیلی است و از روش اسنادی و میدانی برای گردآوری داده‌ها استفاده می‌کند. جامعة آماری پژوهش شامل پژوهشگران و متخصصانی است که با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای و روش کوکران، 370 از آن‌ها به عنوان نمونه برای پرسشگری انتخاب شده‌اند. همچنین از 50 خِبرِه برای سنجش روایی محتوایی ابزار اندازه‌گیری و از 30 خِبرِه برای انتخاب الگوی مطلوب مدیریتی مصاحبه به عمل آمده است. از روش ANP برای وزن‌دهی به معیارها و از مدل PROMETHEEII برای رتبه‌بندی گزینه‌ها و انتخاب الگوی مطلوب استفاده شده است. از نرم‌افزارهای SPSS، Super Decision و Visual Promethee برای پردازش، وزن‌دهی، تحلیل و رتبه‌بندی استفاده شده است. روایی محتوایی ابزار با استفاده از ضریب CVR، 80/0 و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 926/0 و روش گاتمن، 827/0 محاسبه شده است.
یافته‌ها/ نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که الگوی موجود مدیریت طرح‌های توسعة ناکارآمد است و به اصلاح نیاز دارد. همچنین اجرای مدل PROMETHEEII نشان داد که، الگوی مبتنی بر حکمروایی خوب، الگوی مدیریت شبکه‌ای و الگوی مدیریت راهبردی، به‌ترتیب با نمرة خالص رتبه‌بندی 7106/0، 5763/0، 0783/0، الگوهای برتر هستند.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش، این نتیجه به‌دست آمد که «حکمروایی شبکه‌ای»، الگوی مطلوبی برای مدیریت طرح‌های توسعة منطقه‌ای است. در پایان پیشنهادهای مانند ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی، زمینه‌سازی مدیریت مشارکتی مبتنی بر پیاده‌سازی حکمروایی خوب در مدیریت طرح‌ها ارائه شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

آسیب‌شناسی؛ مدیریت طرح‌های توسعة منطقه‌ای؛ ایران؛ ANP؛ PROMETHEEII

مراجع

1. امیدی، م.، رضوی، ح.، و مه‌پیکر، م. ر. (1390). انتخاب اعضای تیم پروژه بر مبنای معیارهای اثربخشی به روش PROMETHEE. فصلنامۀ چشم‌انداز مدیریت صنعتی، (1)، 113-134

2. بخشی، م. ر.، پناهی، ر.، ملائی، ز.، کاظمی، ح.، و محمدی، د. (1390). ارزیابی وضعیت نوآوری در منطقه جنوب غرب آسیا و تعیین رتبة ایران: کاربرد روش تصمیم‌گیری پرومته. فصلنامۀ علمی و پژوهشی سیاست علم و فناوری، 3(3)، 19-31

3. بشیری، م.، حجازی، ط.ح.، و محتجب، ح. (1390). رویکردی در تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. تهران: انتشارات دانشگاه شاهد

4. حاج یوسفی، ع. (1380). برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران از آغاز تا دهة 1350. فصلنامۀ مدیریت شهری، (6)، 6-17

5. حاجی‌زاده، ا.، و اصغری، م. (1390). روش‌ها و تحلیل‌های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی. تهران: جهاد دانشگاهی

6. حسین‌زاده‌دلیر، ک. (1387). برنامه‌ریزی ناحیه‌ای. تهران: سمت

7. دانایی‌فرد، ح. (1392). مدیریت دولتی شبکه‌ای در ایران. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 17(2)، 69-104

8. رشیدی‌فرد، م. (1389). مدیریت دولتی نوین و ویژگی‌های دموکراتیک آن. صنعت خودرو، 144، 7بهمن1393

9. زالی، ن. (1390). آینده‌نگاری راهبردی و سیاست‌گذاری منطقه‌ای با رویکرد سناریونویسی. فصلنامة مطالعات راهبردی، 14(4)، 33-54

10. زالی، ن. (1391). آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی در ایران با پیشنهاد مأموریت‌محوری در سیاست‌گذاری‌های توسعۀ منطقه‌ای. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 2(6)، 81-89

11. زالی، ن، و زالی، ر. (1389). بررسی میزان ثبات و پایداری در مدیریت‌های توسعة منطقه‌ای در سال های 1384-1385؛ نمونۀ موردی مدیران ارشد مدیریت توسعۀ استان آذربایجان شرقی. فصلنامۀ فرآیند مدیریت و توسعه، (73)، 83-108

12. زبردست، ا. (1389). کاربرد فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. هنرهای زیبا، (41)، 79-90

13. زیاری، ک. (1377). جایگاه برنامه‌ریزی منطقه‌ای در روند برنامه‌ریزی ایران. مقالۀ ارائه شده در سمینار پنجاه سال برنامه‌ریزی در ایران، سازمان برنامه و بودجه، تهران

14. زیاری، ک. (1378). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای. یزد: انتشارات دانشگاه یزد

15. زیاری، ک. (1389). مکتب‌ها، نظریه‌ها و مدل‌های برنامه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای. تهران: انتشارات دانشگاه تهران

16. سازمان برنامه و بودجه (1372ب). ارزیابی طرح‌های جامع شهری در ایران. تهران: مهندسان مشاور زیستا

17. سازمان برنامه و بودجه. (1362). سابقۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران. تهران: سازمان برنامه و بودجه

18. سازمان برنامه و بودجه. (1372الف). صورت استانی کردن طرح‌های عمرانی ملی. تهران: سازمان برنامه و بودجه، دبیرخانة تلفیق برنامه‌های امور مناطق

19. سالارزهی، ح.، و ابراهیم‌پور، ح. (1391). بررسی سیر تحول پارادایم‌های مدیریت دولتی: از مدیریت سنتی تا حکمرانی خوب. مدیریت دولتی، 4(9)، 43-62

20. سرزعیم، ع. (1386، 5 اردیبهشت). اقتصاد سیاسی بوروکراسی. روزنامه دنیای اقتصاد

21. سعیدنیا، ا. (1387). بررسی عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری طرح‌های توسعة شهری. در مجموعه مقالات توسعة شهری. انتشارات جامعة مهندسان مشاور ایران، ص. 43-47

22. سلطانی، ن. (1392). ارزیابی موانع فراروی طرح‌های آمایش سرزمین در ایران با رویکرد تلفیقی. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 17(3)، 84-63

23. سیف‌الدینی، ف.، و پناهنده‌خواه، م. (1389). چالش‌ها و موانع برنامه‌ریزی توسعۀ منطقه‌ای در ایران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی،42(73)، 83-98

24. شیخی، محمد (1380). برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران (1360-1380)؛ ضرورت‌ها، گرایش‌ها، چالش‌ها. مدیریت شهری، 6، 6-17

25. صانعی، م. (1385). حکمرانی خوب، مفهومی نو در مدیریت دولتی. تدبیر، (178)، 26-33

26. صرافی، م. (1377). مبانی برنامه‌ریزی توسعة منطقه‌ای. تهران: سازمان برنامه و بودجه

27. عالمی، م.ع. (1380). مدیریت توسعۀ منطقه‌ای در ایران؛ تجربة طرح توسعه‌محور شرق. مدیریت شهری، (6)، 44-53

28. عظیمی، ن. (1380). شهر و انباشت سرمایه از دیدگاه مدیریت و برنامه‌ریزی منطقه‌ای. مدیریت شهری، 6، 26-35

29. عظیمی‌بلوریان، ا. (1389). مفهوم آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی توسعه. تهران: خدمات فرهنگی رسا

30. قاسمی‌شاد، ح. (1392). الگو و پارادایم مدیریت دولتی نوین. برگرفته از:

http://persianholding.ir.

31. کاظمیان، غ.، فرجی‌راد، خ. و رکن الدین افتخاری، ع.ر. (1392). آسیب‌شناسی سیاست‌های توسعۀ منطقه‌ای در ایران از دیدگاه رویکرد نهادی. فرآیند مدیریت و توسعه، 26(2) 27-58

32. کاظمیان، ع.ر.، و فرجی‌راد، خ. (1392). توسعة محلی و منطقه‌ای از منظر رویکرد نهادی. تهران: جهاد دانشگاهی

33. کلانتری، خ. عبداله‌زاده، غ. (1387). برنامه‌ریزی فضایی و آمایش سرزمین. تهران: فرهنگ صبا

34. مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. (1381). گزارش هم‌اندیشی توسعه و تعادل منطقه‌ای. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت شهری

35. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور. (1393). برنامۀ ششم توسعه و لزوم نگرشی نو به توسعۀ منطقه‌ای و آمایش سرزمین. برگرفته از:

http://www.spac.ir

36. معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی. (1393). طرح‌های شهرسازی. برگرفته از:

http://shahrsazi.mrud.ir/Portal/Home

37. هال، پ.، و فایفر، ا. (1388). آیندة شهری قرن 21. برنامه جهانی برای شهرهای قرن بیست و یکم. ترجمه اسماعیل صادقی، ناهید صفایی. تهران: جامعة مهندسان مشاور ایران

38. وزارت مسکن و شهرسازی. (1387). اصلاح نظام مدیریت توسعة شهری در ایران بر اساس رویکرد راهبردی. تهران: وزارت راه و شهرسازی

39. Agarwal, R. D. (1998). Organization and management. New York: Ltd. Tata McGraw-Hill Education

40. Baran, P. (1994). On distributed communications. Retrieved from: http:// www. rand. org/ pubs/research_memoranda/RM3420.html

41. Dabson, B. (2006). Eight Principles for effective rural governance and how communities put them into practice. Rrtrieved from www. Rupri. Org/ Forms/ Rgireport.Pdf

42. Dias, L.C., Costa, J. P., & Climaco, J. C. (1998). A parallel implementation of the PROMÉTHÉE method. European Journal of Operational Research, 104, 521-531

43. Hu, Y.C. (2010). A single-layer perceptron with PROMETHEE methods using novel preference indices, Neurocomputing, 73, 2920-2927

44. Jones, G. R., & George, J. M. (2013). Contemporary management. New York: McGraw-Hill Irwin Publication

45. Saaty, T. L. (1990, August). The fundamentals of analytic network process. Proceeding ISHP 1999, Kobe, Japan, Conference Articles book, 48-63

46. United Nations (2012). Report of the United Nations conference on sustainable development. Retrieved from http://www.uncsd2012.org/. Acceseed on 26.10.2014

47. United Nations (2013). Report of the world commission on environment and development: Our common future. Retrieved from http:// www.un-documents .net / our – common -future.pdf