بررسی عملکرد، اجزای‌ عملکرد و شاخص‌های مختلف ارزیابی در کشت مخلوط درهم و ردیفی کنجد (Sesamum indicum) و لوبیا (.Phaseolus vulgaris L)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 6، دوره 6، شماره 2، اردیبهشت 1394، صفحه 73-86   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1394i2.30942

نویسندگان

فرانک نوربخش^* ؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی

فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی عملکرد و ارزیابی شاخص‌های کشت مخلوط کنجد و لوبیا تحت شرایط آب و هوایی مشهد، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 91-1390 انجام شد. دو روش کاشت ردیفی و درهم و پنج نسبت‌ کاشت شامل 75% کنجد+ 25% لوبیا، 25% کنجد+ 75% لوبیا و50% لوبیا+50% کنجد، کشت خالص کنجد و کشت خالص لوبیا به‌ترتیب به‌عنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد کنجد و لوبیا به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای مورد بررسی قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد کنجد (93/3128 کیلوگرم در هکتار) در نسبت 50% کنجد+50% لوبیا و در مورد لوبیا با 76/1087کیلوگرم در هکتار در کشت خالص مشاهده شد. کاشت ردیفی لوبیا و کنجد به‌ترتیب باعث بهبود 9/23 و 88/48 درصدی عملکرد دانه نسبت به کشت درهم شد. میزان نسبت برابری زمین (LER) در تمامی نسبت‌های کشت مخلوط بیشتر از یک بود و بالاترین میزان برای تیمارهای کشت ردیفی و نسبت 50% لوبیا+50% کنجد به‌دست آمد. ضریب ازدحام نسبی (RCC) در نسبت50% کنجد+50% لوبیا با 19/2 بالاترین میزان را داشت. در نهایت، با توجه به شاخص تهاجم، لوبیا به‌عنوان گونه غالب تعیین شد.

کلیدواژه‌ها

شاخص تهاجم؛ ضریب ازدحام نسبی؛ نسبت برابری زمین

مراجع

1. Adeniyan, O.N., Akande, S.R., Balogun, M.O., and Saka, J.O. 2007. Evaluation of crop yield of African yam bean, maize and kenaf under intercropping systems. America-Eurasian Journal of Agriculture and Environment Science 2: 99-102.

2. Alizadeh, Y., Koocheki, A., and Nassiri Mahallati, M. 2010. Yield, yield components and potential weed control of intercropping bean (Phaseolus vulgaris L.) with sweet basil (Ocimum basilicum L.). Iranian Journal of Field Crops Research 7(2): 541-553. (In Persian with English Summary).

3. Awal, M.A., Koshi, H., and Ikeda, T. 2006. Radiation interception and use by maize/peanut intercrop canopy. Agricultural and Forest Meteorology 139: 74-83.

4. Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Ghose, S.S. 2006. Wheat and chickpea intercropping systems in an additive experiment. European Journal of Agronomy 24: 325-332.

5. Bhatti, I.H., Ahmad, R., Jabbar, A., Nazir, M.S., and Mahmood. T. 2006. Competitive behavior of component crops in different sesame – legume intercropping systems. International Journal of Agriculture and Biology 165-167.

6. Beheshti, A.R., Soltanian, B., and Sadrabadi, R. 2010. Investigation of density and different crop rates on grain and biological yield in intercropping of grain sorghum and bean. Iranian Journal of Field Crops Research 8: 1-11. (In Persian with English Summary).

7. Elmor, R.W., and Jockobs, H.A. 1986. Yield and nitrogen yield of sorghum intercropped with nodulating and non- nodulating soybeans. Agronomy Journal 78: 780-789.

8. Ghaderi, G.R., Gazanchian, A., and Yousefi, M. 2008. The forage production comparison of alfalfa and wheatgrass as affected by seeding rate on mixed and pure cropping. Iranian journal of Range and Desert Research 15(2): 256-268.

9. Hasan Zade Aval, F., Koochaki, A., Khazaei, H., and Nasiri Mahalati, M. 2011. Effect of density on agronomic characteristics and yield of savory and Iranian clover in intercropping. Iranian Journal of Field Crops Research 8(6): 920-929.

10. Jahani, M., Koocheki, A., and Nassiri Mahallati, M. 2008. Comparison of different intercropping arrangements of cumin (Cuminum cyminum L.) and lentil

(Lens culinaris M.). Iranian Journal of Field Crops Research 6(1): 67-78. (In Persian with English Summary).

11. Jamshidi, K.H., Mazaheri, D., Majnoun Hosseini, N., Rahimian, H., and Peyghambari, A. 2008. Evaluation of yield in intercropping of maize (Zea mays) and cow pea (Vigna unguiculata). Pajouhsh & Sazandegi 80: 110-118.

12. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Mondani, F., Feizi, H., and Amirmoradi, S. 2009. Evaluation of radiation interception and use by maize and bean intercropping canopy. Journal of Agroecology 1: 13- 23. (In Persian with English Summary).

13. Mazaheri, D. 1998. Intercropping (Second Edition). University of Tehran, 262p.

(In Persian).

14. Pouramir, F., Koocheki, A., Nassiri M., and Ghorbani, R. 2010. Evaluation the effect of different planting combinations on yield and yield components of intercropping sesame and chickpea in additive series. Iranian Journal of Field Crops Research. In Press. (In Persian with English Summary).

15. Raei, Y., Ghasemi, K., Javanshir, A., Alyari, H., Mohammadi, S.A., and Nasrolah zade, S. 2007. Assessment of soybean (Glycine max) and sorghum (Sorghum bicolor) intercropping by using reciprocal model of yield. Iranian Journal of Crop Science 8(1): 1-13.

16. Rahimy, M.M., Mazaheri, D., Khodabandeh, N., and Heidari, H. 2003. Assessment of product in corn and soybean intercropping in Arsanjan region. Agricultural Science 9: 109-126. (In Persian with English Summary).

17. Rezvan Beydokhti, Sh. 2005. Comparison of different intercropping arrangement of corn and bean. MSc. Thesis, College of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary).

18. Sarlak, Sh., and Aghaalikhani, M. 2009. Effect of pant density and mixing ratio on crop yield in sweet corn (Zea mays L. var Saccharata) and mungbean (Vigna radiata L.) intercropping. Iranian Journal of Crop Sciences 11(4): 367-380. (In Persian).

19. Sullivan, P. 2003. Intercropping principles and production practices ATTRA, Available Online (October 2006): Http://www.attra.ncat.org.

20. Tavasoli, A., Ghanbari, A., Ahmadi, M.M., and Heydari, M. 2010. Effect of manual and chemical fertilizer on Yield of intercropping (Panicum miliaceum) and bean (Phaseolus vulgaris). Iranian Journal of Field Crops Research 8(2): 203-212.

21. Tayefe Noori, M. 2004. Study of intercropping of maize and cow pea. MSc. Thesis,

College of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran. (In Persian with English

Summary).

22. Tohidi Nejad, A., Mazaheri, D., and Koochaki, A. 2004. Study of maize and

sunflower intercropping. Pajouhesh & Sazandegi 64: 39-45. (In Persian with English Summary).

23. Tsubo, M., Walker, S., and Mukhala, E. 2001. Comparisons of radiation use

efficiency of mono/intercropping system with different row orientation. Field Crops Research 71: 17-29.

24. Vandermeer, J.H. 1989. The Ecology of Intercropping, Cambridge. University Press. 297 pp.