بررسی تأثیر قطع آبیاری در مرحله گلدهی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های لوبیاچشم‌بلبلی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 8، دوره 6، شماره 2، دی 1394، صفحه 99-108   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1394i2.36915

نویسندگان

سید حمزه حسینیان؛ ناصر مجنون حسینی^*

دانشگاه تهران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد 31 ژنوتیپ لوبیا چشم بلبلی، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو شرایط آبیاری معمول (بدون تنش) و قطع آبیاری (تنش خشکی از مرحله گلدهی تا پایان دوره رشد) در مزرعه پژوهشی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال زراعی 91-1390 اجرا گردید. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک تک‌بوته و عملکرد دانه تک‌بوته بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که در هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه برای کلیه صفات در سطح احتمال 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو محیط نیز نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها در مورد تمامی صفات اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. اثر محیط نیز برای تمامی صفات در سطح احتمال 1% معنی‌دار بوده که بیانگر تأثیر منفی روی صفات در اثر اعمال تنش خشکی در مرحله گل‌دهی می‌باشد. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه معنی‌دار شد که بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف است. میانگین مقایسه صفات نشان داد که در هر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش بیشترین عملکرد مربوط به ژنوتیپ شماره 6 بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان از همبستگی بالا و معنی‌دار عملکرد بیولوژیک و تعداد غلاف در بوته با عملکرد دانه را در هر دو شرایط تنش و بدون تنش داشت، که می‌توان از آن‌ها در انتخاب مستقیم برای افزایش عملکرد استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

تجزیه مرکب؛ تنش خشکی؛ ضریب همبستگی؛ عملکرد؛ لوبیا چشم بلبلی

مراجع

1. Aggarwal, V.D., and Singh, T.D. 1973. Genetic variability and interrelation in agronomic. Abstracts on Field Beans (Phaseolus vulgaris L.) 31: 609-618. (Abstract).

2. Ahmad, F.E., and Suliman, A.S.H. 2010. Effect of water stress applied at different stages of growth on seed yield and water-use efficiency of Cowpea. Agriculture and Biology Journal of North America 1(4): 534-540.

3. Ahmadi, A., Joudi, M., Tavakoli, A., and Ranjbar, M. 2009. Investigation of yield and its related morphological traits responses in wheat genotypes under drought stress and irrigation conditions. Journal Science and Technological, Agriculture and Natural Resources 12(46): 155-166. (In Persian).

4. Bastos, E.A., Nascimento, S.P., Silva, E.M., Filho, F.R.F., and Gomide, R.L. 2011. Identification of cowpea genotypes for drought tolerance. Revista Ciência Agronômica 42(1):100-107.

5. Boonjung, H., and Fukai, S. 1996. Effects of soil water deficit at different growth stages on rice growth and yield under upland conditions. 2. Phenology, biomass production and yield. Field Crops Research 48: 47-55.

6. Chalyk, L.V., Balashov, T.N., and Zuchenka, A.A. 1984. Relationship between yield in French bean varieties and its structural components. Biology Bulletin 29(1): 53-55.

7. Ehlers, J.D., and Hall, A.E. 1997. Cowpea (Vigna unguiculata L. Walp.). Field Crops Research 53: 187-204.

8. FAO. 2010. FAOSTAT. Available in http://faostat.fao.org/[28 May 2010].

9. Fienebaum, V., Santos, D. S., and Tillmann, M.A. 1991. Influence of water deficit on the yield components of three bean cultivars. Pesquisa-Agropecuaria Breasileria 26: 275-280.

10. Hunter, D.A., Ferrante, A., Vernieri, P., and Ried, M.S. 2004. Role of abscises acid in perianth senescence of daffodil (Narcissus pseudonarcissus Dutch Master). Physiologia Plantarum 121(2): 313-321.

11. Kumar, A., and Sharma, D.P. 2008. Traits for screening and selection of cowpea genotypes for drought tolerance at early stages of breeding. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics 109 (2): 191-199.

12. Neinhus, J., and Singh, S.D. 1988. Genetic of seed yield and its components in common bean (Phaseolus vulgaris L.) of Middle American origin. Plant Breeding 101: 143-163.

13. Nielsen, D.C. 1997. Water use and yield of canola under dry land conditions in the central Great Plains. Journal of Production Agriculture 10: 303-313.

14. Ramirez-Vallejo, P., and Kelly, J.D. 1998. Traits related to drought resistance in common bean. Euphytica 99: 127-136.

15. Souza, R.P., Machado, E.C., Silva, J.A.B., Lagˆoa, A.M.M.A., and Silveira, J.A.G. 2004. Photosynthetic gas exchange, chlorophyll fluorescence and some associated metabolic changes in cowpea (Vigna unguiculata) during water stress and recovery. Environmental and Experimental Botany. Bot. 51: 45-56.

16. Turk, K.J., Hall, A.E., and Asbell, C.W. 1980. Drought adaptation of cowpea. 1. Influence of drought on seed yield. Agronomy Journal 72: 413-420.

17. Weillenmann, M.E., and Luguez, J. 2000. Variation for biomass, economic yield and harvest index among Soybean cultivars of maturity Groups and in Argentina. Soybean Genetic Newsletter, 27. Online Journal (URL http//:www.Soybean.org articles/sgn 2000).