راه‌کارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانه‌های عمومی ایران: مطالعه‌ای دلفی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 11، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، دی 1395، صفحه 206-226   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i2.49504

نویسندگان

زینب غیوری^{* 1}؛ محمد حسن زاده²

¹دانشگاه الزهرا

²دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف:‌ جذب مخاطب به کتابخانه‌های عمومی کشور یکی از مهم‌ترین اهداف نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بوده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر نیز شناسایی راهکارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانه‌های عمومی ایران است.
روش: روش موردنظر در تحقیق حاضر روش دلفی بوده است. جامعه پژوهش شامل متخصصان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی که 21 نفر در دور اول و 17 نفر در دور دوم در تحقیق مشارکت داشته‌اند. پایان دور اول 34 مؤلفه و در پایان دور دوم 73 مؤلفه نهایی به‌عنوان راهکارهای جذب مخاطب به کتابخانه‌های عمومی ایران شناسایی شد.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده نشان داد، از بین مؤلفه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در جذب مخاطب، دیجیتال‌سازی،‌ مکان کتابخانه، کارآفرینی سازمانی، تجهیزات کتابخانه و طراحی فضای داخلی کتابخانه و از بین مؤلفه‌های نقش کتابدار در جذب مخاطب نیازسنجی و مهارت کتابدار میانگین بالاتری نسبت به بقیه مؤلفه‌ها در جذب مخاطب کسب کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ جذب مخاطب؛ راهکار؛ روش دلفی

مراجع

احمدی، نسیبه (1388). معرفی و نقد روش دلفی. کتاب ماه علوم اجتماعی. 22.95-108.

احمدی‌فصیح، صدیقه (1385). ایجاد و گسترش کتابخانه‌های آموزشگاهی و نقش کتابخانه مدرسه در ایجاد عادت مطالعه در دانش‌آموزان. چاپار: تهران.

اسمعیلی‌گیوی، محمدرضا (1391). طراحی الگوی سیستمی شناسایی عوامل اصلی بهره‌وری فرهنگی در سازمان‌های فرهنگی. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه شهید بهشتی.

امیدخدا، مریم و سپهر، فرشته (1388). بررسی موضوعات مورد علاقه اعضای جوان کتابخانه‌های عمومی شهر تهران جهت مطالعه در اوقات فراغت. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. 3 (5). 84.

آذر، عادل و فرجی، حجت (1389). علم مدیریت فازی. انتشارات اجتماعی

بیگدلی، زاهد و فرهادیان، بهزاد (1381). نظر مراجعان کتابخانه‌های عمومی خوزستان درباره تناسب مجموعه‌ها با نیازهای اطلاعاتی آنان. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز.2 (18).204-218.

پاشایی‌زاد، حسین (1387). نگاهی اجمالی به‌روش دلفی. پیک نور. 6 (2). 63-79.

جعفری، نیلوفر و منتظر، غلامعلی (1387). استفاده از روش دلفی فازی برای تعیین سیاست‌های مالیاتی کشور. پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار. 8 (1). 91-114.

زره‌ساز، محمد و پازوکی، فاطمه (1391). بررسی وضعیت مطالعه عمومی و تخصصی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 1 (68). 135-154.

طبرسا، غلامعلی؛ محبوب، سیامک؛ اسمعیلی‏گیوی، محمدرضا (1389). بررسی تأثیر فرهنگ کارآفرینانه سازمانی بر خلاقیت و نوآوری در نهاد کتابخانه‌های عمومی‌کشور. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 1(16).5-22.

فدایی، غلامرضا و ناخدا، مریم (1389). طراحی مدل مدیریت تغییر در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: مطالعه دلفی. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16 (3). 145-168.

موسوی‌زاده، زهرا (1374). کارکنان کتابخانه عمومی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 3 (5). 30-33.

مؤتمنی، علیرضا؛ همتی، امین و مرادی، هادی (1391). شناسایی و اولویت‌بندی موانع جوانان در استفاده از خدمات کتابخانه‌های عمومی: مطالعه موردی شهرستان سمنان. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 4 (18).363-383.

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (1390). سند چشم‌انداز کتابخانه‌های عمومی ایران در افق 1404. تهران: مؤسسه انتشارات نشر.

یغمایی‌سابق، مهسا (1391). تأثیر آموزش ضمن خدمت بر مهارت‌های شغلی کارکنان کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز. معرفت‌شناسی، 5 (17).105-116.

Abagai, T. )1998(. The Use of library in a Non Residential College. A Case Study of Kaduna State College of Education. Forum Academic Multi-Disciplinary Journal of Education, 1(1),104-111.

Ambrosiadou, B.V., Goulis, D.G. (1999).The DELPHI Method as a Consensus and knowledge Acquisition Tool for the Evaluation of the DIABETES System for Insulin Administration. Medical Informatics, 24(4), 257-268.

D’Elia, G. (1980). The Development and Testing of a Conceptual Model of Public library Use Behavior. Library Quanterly, 50, 410-430.

Joanna Sin, S. Kim, K. S. (2008) . Use and non-use of Public libraries in the Information age: A logistic Regression Analysis of Household Characteristics and library Services Variables. Library & Information Science Research. 30(3), 207.

Joy, I. I. & Idowu, A. I. (2014) Utilization and User Satisfaction of Public Library Services in South-West, Nigeria in the 21st Century: A Survey. International Journal of Library Science. 3(1), 1-6.

Lubanz, J. (1971). Nonuse of an Academic Library. College and Research Libraries, 32(5), 362-367.

McGrath, B., Rogers, M., Gilligan, R. (2010). Young People and Public libraries in Ireland: Issues and Opportunities. Office of the Minister for Children and Youth Affairs. Available at: www.dcya.gov.ie

Reading world wide (2012). Causes and Reasons for the Non Use of Public libraries in Germany. Availablie at: http://www.readingworldwide.com/index.php?id=51545

Social Research Institute (2010). What do the Public Want from libraries. Available at: http://www.artscouncil.org.uk