بررسی ساختار جوامع و ترکیب گونه ای علف های هرز در مزارع گندم آبی (Triticum aestivum L.) استان خراسان جنوبی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 14، دی 1391، صفحه 307-315   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v4i4.17814

نویسندگان

سید علیرضا حسینی^{* 1}؛ غلامرضا زمانی¹؛ اسکندر زند²؛ سهراب محمودی¹

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

²بخش تحقیقات علفهای هرز، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، ایران

چکیده

به منظور بررسی تراکم و غالبیت علف های هرز مزارع گندم آبی (L. Triticum aestivum) استان خراسان جنوبی مطالعه ای در سال زراعی 1389 انجام گرفت. در مجموع تعداد 240 مزرعه از هشت شهرستان در سطح استان انتخاب شد. در این مزارع تعداد 56 گونه علف هرز از 16 خانواده گیاهی شناسایی شد. خانواده‌های گندمیان،کاسنی، شب بوئیان و چغندریان به ترتیب با 15 (79/26 درصد)، نه (7/16 درصد)، شش (71/10) و شش گونه (71/10) به ترتیب بیشترین تعداد گونه‌های علف هرز مزارع گندم را تشکیل دادند. بیشترین فراوانی گونه ها متعلق به خانواده گندمیان بود. در بین گونه های خانواده ی کاسنی، علف هرز بومادران (Achilla biberstinii L.) با 38/37 درصد، در خانواده ی شب بوئیان علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) با 31/28 درصد و در خانواده ی چغندریان، علف هرز سلمه (Chenopodium album L.) با 47/37 درصد بیشترین فراوانی را دارا بودند. از نظر تراکم (تعداد بوته در متر مربع) علف های هرز ازمک، سلمه، تلخه (Acroptilon repense L.)، خارشتر (Alhagi pseudalhagi L.) و هفت بند (Polygonum aviculare L.) به ترتیب با 38/1، 31/1، 29/1، 27/1 و 04/1 بوته در متر مربع بیشترین میانگین تراکم را در بین علف های هرز به خود اختصاص دادند. از نظر شاخص وفور، علف های هرز خارشتر، سلمه و بومادران به ترتیب به عنوان علف های هرز غالب شناسایی شدند. شهرستان قاینات با 29 گونه و بیرجند با 13 گونه به ترتیب بیشترین و کم ترین غنای گونه ای را داشتند.

کلیدواژه‌ها

تنوع؛ شاخص شانون- وینر؛ فراوانی؛ غالبیت؛ یکنواختی