چالش‌ها و اختلالات ارتباط کلامی در آثار نمایشی ناتالی ساروت

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 53، شماره 3، مهر 1399، صفحه 71-88   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v53i3.85680

نویسندگان

مهدی افخمی نیا؛ الله شکر اسداللهی؛ نعیمه کریم لو^*

گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

ناتالی ساروت (1900-1999م.) یکی از نویسندگان پیشگامِ رمان نو در فرانسه است. در تمام آثار ساروت، نوعی بی‌قاعدگی و آشفتگی از دیدگاه زبانی وجود دارد که ریشه در احساساتِ غیرقابل بیان دارد. این احساسات معادلِ پدیده‌ای به نام «تروپیسم» هستند. ساروت این واژه را از زیست‌شناسی وام گرفته است و آن را مجموعه‌ای از تحرکات غیرقابل‌بیان و ناشناخته‌ای تعریف می‌کند که در چشم‌برهم‌زدنی به بخش خودآگاه ذهنمان هجوم می‌آورند و به منزلة شالوده و بنیادِ ژست‌ها، گفتارها و احساساتی هستند که بروز می‌دهیم. در دیدگاه ساروت، زبان علاوه بر بخش بیرونی (ابراز بیرونی و آشکار پیام)، دارای بخش درونی است که برخلاف بخش بیرونی به مرحلة تولید پیام یا به‌عبارتی «گفته‌سازی» نرسیده است. این بخشِ درونی همان تحرکات غیرقابل تعریفی است که ساروت در تعریف تروپیسم بدان اشاره می‌کند. آشفتگی‌های کلامی که در نوشتار ساروت مشهود است، ناشی از وجودِ همین زبان درونیِ عصیانگر و غیرقابل کنترل است که با قدرتی بسیار بیشتر از زبان قراردادی و بیرونی در جریان است. در حقیقت، تن‌دادن به زبان قراردادی به‌معنایِ اجتماعی شدن و خواهان برقراریِ ارتباط بودن است اما مشکل شخصیت‌های ساروتی از آنجا شروع می‌شود که نمی‌توانند احساسات خود را در قالبِ زبان عادی و بیرونی به‌طور کامل و بی‌نقص انتقال دهند. زبان درونی آن‌ها به‌قدری قدرتمند است که زبان بیرونی را تحت تأثیر قرار داده و آن را دچار آشفتگی و اختلال می‌کند. در این مقاله به‌طور اجمالی به بررسی تعدادی از این مشکلات ارتباطی می‌پردازیم که در اثر فشار زبان درونی، در گفتار شخصیت‌های ساروتی ایجاد می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

ساروت؛ ارتباط کلامی؛ تروپیسم؛ زبان درونی؛ زبان بیرونی

مراجع

اسداللهی، ا. (1379). رمان نو، دیالوگ نو. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ،43(174)، 1-34.

اسداللهی، ا. (1381). تجلی رمان نو در آثار ساروت و مکانیزم های نوشتاری آن. در مجموعه‌مقالات همایش بررسی نهضت رمان جدید (ص. 11-23)، به همت دکتر الله‌شکر اسداللهی. تهران: یاس نبی.

علوی، ف. (1383). تروپیسم: واکنشی نسبت به درماندگی انسان در عصر بدگمانی. نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 47(192)، 213-232.

 

Benmussa, S. (1999). Entretiens avec Nathalie Sarraute. Paris, France : Renaissance du Livre.

Calin, F. (1976). La vie retrouvee: etude de l’œuvre romanesque de Nathalie Sarraute. Paris, France: Lettres Modernes.

Charieyras, S. (2006). Le Dit et le non-dit dans L’Usage de la parole de Nathalie Sarraute. Paris, France: Lettres Modernes Minard.

Dubois, J. (1994). Dictionnaire de linguistique et des sciences du langage. Paris, France: Larousse.

Fontvieille, A., & Wahl, P. (2003). Nathalie Sarraute, Du tropisme à la phrase. Lyon, France: Presses Universitaires de Lyon.

Galas, F. & Garric, N. (2007). Introduction à la pragmatique. Paris, France: Hachette.

Heidegger, M. (1985). Unterwegs zur Sprache. Frankfurt am Main, Allemagne: FW v. Herrmann.

Huglo, M. P. (2005). Variations sur la conversation dans Vous les entendez ? de Nathalie Sarraute. Tangence, 79, 11–29.

Kerbrat-Orecchioni, C. (1980). L’enonciation, De la subjectivite dans le langage. Paris, France: Armand Colin.

Kuang, S. (2019). Comment traduire les non-dits?: La representation de la perception sensorielle dans l’œuvre de Nathalie Sarraute. Ontario, Canada: Waterloo.

Maingueneau, D. (2000). Élements de linguistique pour le texte litteraire. Paris, France: Nathan.

Maurel, A. (1998). La critique. Paris, France: Hachette.

Mounin, G. (1974). Dictionnaire de la linguistique. Paris, France: Quadrige/Presses Universitaires de France.

Noiville, F. (2019). Biographie. Nathalie Sarraute, dedans et dehors, Le monde. https://www.lemonde.fr/livres/article/2019/09/19/biographie-nathalie-sarraute-dedans-et dehors_5512242_3260.html

Raïd, L. (2017). Sous les mots, l’enfance. Sarraute et la philosophie du langage ordinaire. A contrario, 2 (25), 93-116.

Rykner, A. (1988). Theâtre du nouveau roman. Paris, France: Jose Corti.

Sarraute, N. (1948). Portrait d’un inconnu. Paris, France: Gallimard.

Sarraute, N. (1978). Theâtre. Paris, France: Gallimard.

Toth, N. (2016). L’Écriture vive. Paris, France: Classiques Garnier.