اثربخشی کارگاه‌های آموزشی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 7، دوره 6، شماره 2، دی 1395، صفحه 244-260   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v6i2.53575

نویسندگان

علیرضا شیرازی^{* 1}؛ علی اکبر پوراحمد²؛ محمدرضا حسنی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد

²دانشگاه آزاد اسلامی شیروان

چکیده

هدف: تغییرات سریع در عصر اطلاعات فراگیری دائمی فنون جدید و ارزیابی آنها را الزامی ساخته است. برگزاری کارگاه‌های آموزشی در جهت تداوم فراگیری و اثربخشی آن ضروری به‌نظر می‌رسد. از این‌رو پژوهش حاضر به اثربخشی کارگاه‌های آموزشی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک می‌پردازد.
روش: روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی، و از نظر ماهیت پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری شامل 156 نفر از اعضای عضو انجمن است که تا سال 1393 در دوره‌های آموزشی شرکت کرده‌اند. داده‌ها به‌وسیله پرسشنامه محقق ساخته که سه سطح شامل واکنش، یادگیری و رفتار را می سنجد گردآوری شده است.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده نشان داد، هر چه اجرای کارگاه‌های آموزشی زیادتر شود به‌همان نسبت بر میزان رضایت، یادگیری، تغییر رفتار و مهارت فراگیران افزوده خواهد شد. مقایسه میانگین نمره‌های واکنش، یادگیری و رفتار بیانگر آن است که بین میانگین نمره کتابداران مرد با نمره کتابداران زن تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. در مؤلفه‌های واکنش و یادگیری در بین مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. اما در مؤلفه رفتار در بین دارندگان سطوح مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معناداری مشاهده می‌شود. هر سه مؤلفه در بین گروه‌های سنی مختلف تفاوت معناداری را نشان نمی‌دهد.

کلیدواژه‌ها

اثربخشی؛ دوره‌های آموزشی؛ ارزیابی؛ واکنش، یادگیری؛ رفتار؛ مدل کرک پاتریک

مراجع

ابطحی، سیدحسین (1379). ارزشیابی برنامه آموزشی، مجموعه مقالات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی کشور. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی کشور.

ابطحی، سیدحسین (1381). مدیریت منابع انسانی. تهران: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.

ابطحی، حسین؛ پیدایی، میر شجیل (1382). شیوه‌های نوین ارزیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی در سازمان‌ها. مدیریت و توسعه، 18، 40-51.

ابطحی، سیدحسین (1383). آموزش و بهسازی منابع انسانی. نشر موسسه مطالعات و برنامه‌ریزی آموزشی سازمان گسترش و نو سازی صنایع ایران.

امیری، مجتبی؛ شاه‌محمدی، مرضیه (1389). بررسی میزان اثربخشی نظام آموزش کارکنان شهرداری کرج «با رویکرد توانمندسازی». مدیریت شهری،8 (26)، 93-106.

اردلان، رضا (1373). بررسی ضرورت آموزش ضمن خدمت کتابداران در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های تابعه وزارت فرهنگ و آموزش عالی ایران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.

اسدی‌کیا، فرناز (1374). بررسی وضعیت آموزش‌های ضمن خدمت کتابداری در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

بازرگان، عباس (1380). ارزشیابی آموزشی: مفاهیم، الگوها و فرایند عملیاتی. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)،1380.

بازرگان، عباس (1390). ارزشیابی آموزشی. چاپ نهم. تهران: انتشارات سمت.

پریرخ، مهری؛ ارسطوپور، شعله؛ نادری، رامین (1390). اثربخشی کارگاه‌های آموزشی سواد اطلاعاتی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی: پژوهشی با رویکرد زمینه‌گرا. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، (1)2، 201-224.

توکلی، ثامنه (1388). ضرورت ارزشیابی دوره‌های آموزشی ضمن خدمت در کتابخانه‌ها، رویکردی اثربخش در مدیریت منابع انسانی. نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان ‌قدس رضوی، 1(25)، 4-31.

توکلی، ثامنه (1388). ارزیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت ویژه کتابداران کتابخانه‌های آستان قدس رضوی براساس مدل کرک پاتریک (از دیدگاه مدیران و فراگیران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

جلیلوند، طاهره (1390). ارزشیابی‌ اثربخشی ‌دوره‌های ‌آموزشی ‌اختصاصی ضمن خدمت تقریرنویسان قوه قضائیه در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.

خراسانی، اباصلت؛ حسن‌زاده بارانی‌کرد، سودابه (1386). راهبردها و استراتژی‌های نیازسنجی آموزشی. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.

دعائی، حبیب‌الله (1377). مدیریت منابع انسانی، مشهد: بی‌نا.

رضائی‌فورگ، منیره (1391). اثربخشی ارزشیابی دانشجویان از تدریس اعضای هیأت‌علمی دانشگاه بیرجند با رویکرد مدل کرک پاتریک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی. دانشگاه بیرجند، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

زارعی، مرتضی (1389). ارزشیابی اثربخشی دوره آموزشی بدوخدمت مرکز تربیت معلم علامه طباطبایی شهرستان بوشهر براساس مدل کرک پاتریک در سال تحصیلی 86-88. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

شجاع، کلثومه (1390). ارزشیابی اثربخشی برنامه‌های آموزش ضمن خدمت کارکنان دانشگاه فردوسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی. دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

شریعتمداری، مهدی (1383). نظریه‌ها و الگوهای بازآموزی منابع انسانی. تهران: یکان.

صباغیان، زهرا؛ میرمعینی لیلا سادات (1383). اثربخشی کارگاه‌های آموزشی: مطالعه‌ای موردی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۱۰ (۳)، ۱-۲۷.

صدری، صدرالدین (1383). نظام آموزش کارکنان دولت. تهران: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه نیروی انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.

فرجی، معصومه (1390).‌ ارزشیابی دوره آموزش ضمن خدمت تولید محتوای الکترونیکی و ابزارهای آن براساس مدل کرک پاتریک.‌ پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران. قارلی، زهرا (1388). ارزشیابی اثربخشی دوره آموزشی شهرداری براساس مدل کرک پاتریک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

کانجیلان، اوما (1380). توسعه منابع انسانی در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی از راه دور: چشم‌اندازهایی برای هند. ترجمه علی حسین قاسمی. ارائه شده در چهل و هشتمین کنگره فید (اتریش: 25-20 اکتبر 1996). زیر نظر حسین غریبی، تهران. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران. کولائیان، فردین (1388). بررسی نظرات یادگیرندگان و مدرسین در مورد آموزش‌های ضمن خدمت کتابداری و اطلاع‌رسانی مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشاورزی بین سال‌های 1383- 1379. مجله علوم و فناوری اطلاعات. 24 (3)، 115- 95.

مطلبی‌نژاد، علیرضا (1389). ارزشیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی کاربردی کامپیوتر کارکنان شرکت ملی نفت تهران بر مبنای مدل کرک پاتریک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

مهجور، سیامک رضا (1374). ارزشیابی آموزشی، نظریه‌ها، مفاهیم، اصول، الگوها. تهران: نشر ساسان.

مهدوی‌خواه علی (1390). ارزشیابی اثربخشی دوره‌های ضمن خدمت فرهنگیان شهر قدس براساس مدل کرک پاتریک به‌منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود در سال 138. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آموزشی. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

نظامیان پورجهرمی، زهرا (1390). اثربخشی کار با دستگاه الکتروشوک به پرستاران براساس مدل کرک پاتریک. آموزش ‌در علوم پزشکی.11(8). 896-902.

Edith, Lai (2010). Getting in step to improve the quality of in-service teacher learning trough mentoring, (EJ.89.3255).Journal Articles: Professional Developmentin Education,pp.443-469.

Kirkpatrick, Donald L. (1996). Evaluating Training Programs. California: (BK).

Kirkpatrick, Donald.L. (1998). Evaluating Training Programs the Four Levels. Second Edition. California: (BK). P: 19-229.

Li zhang, Sha (2003). Effectiveness of support staff training and development in selected academic libraries in Kansas and Oklahoma. Amigos Fellowship Final Report. Available online at:www.amigos.org/files/2004-effectiveness.pdf

Pulchino, Joseph Paul (2007). Usage and value of Kirkpatrick's four levels of training evaluation research report. The elearning Guild 68(4). Retrived 25 Oct 2013 from: www.elerningguid.com/ showfile.cfm