قابلیّتهای تعزیه در تصویرپردازی نوین بررسی دو نسخة تعزیة مجلس درویش بیابانی و حضرت موسی (ع)

جستارهای نوین ادبی

مقاله 14، دوره 41، شماره 2 - شماره پیاپی 161، بهمن 1387   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v41i1.13193

نویسنده

لزگی ،ندایی لزگی ،ندایی^*

چکیده

تعزیه به عنوان مهمترین شیوة نمایش مذهبی و آیینی در ایران از قابلیّتهای بسیاری برخوردار است که می‌تواند در اشکال گوناگون تصویر پردازی نوین رسانه ای مورد استفاده قرار گیرد. در این میان شاید تنها عنصر بسیار مهمی که تا کنون مورد توجّه قرار گرفته کارکرد فاصله گذاری در شیوة اجرایی است. اما با بررسی نسخ موجود از مجالس تعزیه، عناصر دیگری نیز قابل باز شناسی و استفاده هستند که مورد توجّه و بررسی علمی قرار نگرفته اند.
رابطة تعزیه و نمایش مذهبی در شکل عام آن و همچنین مضامین اصلی مطرح در تعزیه‌ها به شناخت هر چه بیشتر این عناصر و قابلیّتهای آن کمک می‌کند. ضمن آنکه وجود موسیقی به عنوان عامل بیانی و عنصری اجرایی، زمینه‌ای را فراهم می‌آورد که در یافتن نوعی لحن در آثار رسانه‌ای (تلویزیونی) همچون موسیقی تصویری (Music Video) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی این عناصر مانند درهم ریزی زمانی، درهم ریزی مکانی، جابه جایی شخصیّتها، کارکرد موسیقی و نیز چگونگی تأثیرگذاری بر مخاطب، نشان می‌دهد که تعزیه قابلیّتهای ویژه ای در عرصة تصویرپردازی رسانه ای دارد. این مقاله با مطرح کردن یک نمونه ( مجلس درویش بیابانی و موسی (ع) ) و بررسی دو نسخه از آن تلاش می‌کند این قابلیّتها را بازشناسی کرده و تواناییهای آن را برای استفاده در تصویرپردازی نوین رسانه ای تبیین نماید.