کاربرد روش فرکتال در تحلیل داده های ژئوفیزیکی- ژئوشیمیایی کانسار سرب و روی تکیه (جنوب شرقی اراک)

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 3، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15، بهمن 1395، صفحه 325-342   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v8i2.42454

نویسنده

سید رضا مهرنیا^*

پیام نور

چکیده

کانسار تکیه در جنوب شرقی اراک متعلق به زون ساختاری سنندج- سیرجان در پهنه فلززایی ملایر- اصفهان است که در امتداد گسلهای وارونه و چین‌خوردگیهای منسوب به تاقدیس ویشان- تکیه از توان کانه‌زایی خوبی برخوردار است. پیدایش سرب و روی این منطقه مرهون فعالیت پساآتشفشانی آلپ است که در نزدیکی سازندهای کربناتی کرتاسه، به دو شکل هم‌زاد و دیرزاد تشکیل شده است. در این پژوهش، از دو روش آمار کلاسیک و فرکتال، به‌ترتیب برای دست‌یابی به الگوی توزیع خطی و غیرخطی عناصر هدف استفاده شده است تا ارزیابی دقیقی از وضعیت بی هنجاریهای منطقه به‌دست آید. در روش کلاسیک، از شاخصهای مرکزی و پراکندگی برای تعیین همبستگی داده ها استفاده شده است؛ اما در روش فرکتال، معیار توزیع بی‌هنجاریها بر اساس تغییر بعد اجزای متناظر بوده و با افزایش همبستگی داده‌ها همراه است. هر دو روش، امکان ارزیابی رابطه مکانی سرب و روی را با تغییرات ژئوالکتریک کانسار تکیه فراهم کرده‌اند؛ ولی روش فرکتال با استناد بر ویژگیهای خودتشابهی کمیتها، به شاخص همبستگی معتبری دست یافته است که با شواهد کانی‌شناختی این منطقه مطابقت دارد. بدین‌ترتیب احتمال غنی‌شدگی سرب در واحدهای دگرسانی غرب تکیه، بیشتر از شرق آن است؛ اما وضعیت ژئوشیمیایی روی در واحدهای دگرسانی شرقی تکیه امیدوار کننده‌تر از غرب آن است.

کلیدواژه‌ها

توزیع غیر خطی؛ روشهای آماری؛ فرکتال؛ کانسار تکیه

مراجع

Aghanabati, A., 2010. Geology of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran, 527 pp.

Annells, R.N , Arthurton, R.S , Bazley, R.A.B , Davies, R.G , Hamedi,M.A.R and Rahimzadeh, F.R, 1985. Geological Map of Shazand – Khomein. Scale : 1:100000, Cartographic Department of Geological Survey of Iran.

Bonham Carter, G.F., (translated by Geo information System Group), 2001. Geographic information System for Geoscientists. Geological Survey of Iran, Tehran, 562 pp.

Calagari, A.A., 2010. Principles of geophysical explorations. University of Tabriz, Tabriz, 485 pp.

Hasani Pak, A.A., 2008. Geochemical Explorations. University of Tehran, Tehran, 615 pp.

Hedenquist J.W., Arribas, A. and Izawa, E., 2009. Epithermal gold deposits, styles, characteristics and Exploration. American Society of Resource Geology, New York, 83 pp.

Jafari, H., 2007. Using geoelectrical techniques for Zn-Pb explorations in Haft-Emarat district, Tekieh region (South East of Arak). Kimya Kavan Tosee Novin Company, Tehran, 206 pp.

Karimpour, M.H., Malekzadeh, A. and Haidarian, M.R., 2008. Ore deposit exploration. Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, 632 pp.

Mandelbrot, B., 2005. Fractal Geometry of Nature. W.H Freeman & Company, New York, 468 pp.

Mehrnia, S.R.,2013. Application of fractal geometry for recognizing the pattern of textural zoning in epithermal deposits: Shikhdarabad Au-Cu indices (Eastern Azerbaijan). Journal of Economic Geology, 1(5): 23-36.

Momenzadeh, M., 1976. Stratabound Lead – Zinc ores in the lower Cretaceous and Jurassic ores in the Malayer – Esfahan district (west central Iran) lithology, metal content, zonation and genesis. U npublished Ph.D. Thesis, Heidelberg university, Heidelberg, Germany, 300 pp.

Momenzadeh, M. and Ziseman, H., 1981. Lead – Zinc re mineralization potentials in Malayer – Esfahan district. Journal of Ore Deposit, 3(1): 88-101.

Salehi, L., 2004. Geochemistry of REE content in Tekieh Pb-Zn ore deposit. M.Sc. Thesis, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran, 181 pp.

Torkashvand, S., Mehrnia, S.R. and Moghaddasi, S.J., 2009. Co-Processing of the geophysical parameters for Tekieh Zn-Pb ore deposits (south east of Arak). 4th PNU Geological National Conference, Payam Noor University of Mashhad, Mashhad, Iran.