ارزیابی کارآیی و مطالعه دامنه میزبانی سوسک بذرخوار Bruchidius fulvus (Col.: Bruchidae) جهت کنترل بیولوژیک علف‌ هرز خارشتر در بیرجند

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 3، دوره 26، شماره 1 - شماره پیاپی 18، فروردین 1391   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v26i1.12666

نویسندگان

ابوذر اسماعیلی^* ؛ سعید مودی؛ محمدرضا طارقیان؛ محمود عالیچی

چکیده

سوسک بذرخوار Bruchidius fulvus پتانسیل کنترل بیولوژیک علف هرز خارشتر (Alhagi camelorum) در منطقه ی بیرجند را دارد. به منظور بررسی کارآیی این سوسک بذرخوار جهت کنترل بیولو‍‍‍‍ژیک علف هرز خارشتر، آزمایشات جداگانه ای در شرایط آزمایشگاهی و طبیعی (مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند) در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1388 انجام شد. بدین منظور در شرایط طبیعی نمونه هایی از 50 بوته خارشتر در سه فصل از سال شامل بهار و پائیز (با حشره) و تابستان (بدون حشره یا شاهد) به طور تصادفی گرفته شد. نتایج نشان داد که در نمونه‌برداری بهار (اواسط اردیبهشت ماه) و پائیز (اواسط آبان ماه) به ترتیب 15/1±35 و 04/1±48 درصد از بذور در نیام ها به طور میانگین تخریب شدند. همچنین درصد جوانه زنی بذور در شرایط آزمایشگاهی در دمای 15:25 درجه سانتی گراد روز: شب، رطوبت نسبی50 درصد و دوره روشنایی: تاریکی 12:12 ساعت به ترتیب در شرایط بدون حشره (شاهد)، نمونه برداری بهاره و نمونه برداری پائیزه به طور میانگین 8/2±65، 13/2±5/33 و 59/2±27 درصد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که فعالیت این سوسک بذرخوار سبب کاهش معنی دار (001/0 ≥p) بذور خارشتر و میزان جوانه زنی (قوه نامیه) آن در مقایسه با شاهد شده است. میانگین فعالیت پارازیتوئیدها در نمونه‌برداری های بهاره و پائیزه به ترتیب 52/0±1/12 و 42/0±16/15 درصد بود، که می تواند کارآیی کنترل بیولوژیک خارشتر توسط B. fulvus را کاهش دهد. نتایج آزمایشات ترجیح میزبانی که در دمای ثابت 1±25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد با استفاده از روش شرات و هاروی (19) انجام شد، نشان داد که B. fulvus احتمالاً گونه ای تک میزبانه بوده و تنها بر روی علف هرز خارشتر خسارت زا است.

کلیدواژه‌ها

کنترل غیر شیمیایی علف های هرز؛ تخریب بذور؛ جوانه زنی؛ ترجیح میزبانی