تحلیل خطر و ریسک زلزلۀ سدها (مطالعۀ موردی سد چاه‌نیمۀ 1 زابل)

مهندسی عمران فردوسی

مقاله 8، دوره 31، شماره 4 - شماره پیاپی 24، آبان 1397، صفحه 131-152   

نوع مقاله: یادداشت پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/civil.v31i4.60270

نویسندگان

علی کمک پناه^* ؛ حمیدرضا رحمانی

تربیت مدرس

چکیده

زلزله در طول تاریخ سرمنشأ بسیاری از خرابی‌ها و تلفات انسانی قابل‌توجه بوده‌است و همواره نگرانی‌های زیادی درخصوص تخریب سازه‌های عظیمی چون سدها‌، به‌واسطۀ زیان‌های مالی و جانی قابل‌توجه ناشی از آن و نیز رها شدن کنترل‌نشدۀ آب به‌سمت شهرها و روستاهای متمرکز در پایین‌دست آن وجود داشته‌است. یکی از پرکاربردترین روش‌های مقابله با خطرهای زلزله، تحلیل ریسک لرزه‌ای سازه‌ها می‌باشد. در این تحقیق به بررسی انواع تحلیل ریسک‌های لرزه‌ای مورداستفاده در سدها پرداخته شده‌است و تحلیل خطر زلزله برای سد چاه‌نیمۀ زابل انجام شده و تحلیل ریسک نیمه‌کمی برای سد چاه‌نیمۀ زابل باتوجه به تحلیل خطر زلزله در محل موردنظر به‌دست آمده‌است؛ به‌طوری‌که این سد در دسته‌بندی ریسک متوسط قرار می‌گیرد و نیاز به طراحی مجدد و یا تقویت بدنۀ سد نیست. نتایج این تحقیق می‌تواند به‌عنوان راهنمایی برای تحلیل ریسک لرزه‌ای سدهای دیگر کشور مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل خطر؛ تحلیل ریسک؛ زلزله؛ سد چاه نیمه

مراجع

ICOLD, "Selecting Parameters for Large Dams-Guidelines and Recommendations", Bulletin72, (1989).

2. Yegian, M. K., Marciano, E. A. and Ghahraman, V. G., "Seismic Risk Analysis for Earth Dams", Journal of Geotechnical Engineering, Vol. 117, No. 1, (1991).

3. Gosschalk, E. M., Severn, R. T., Charles, J. A. and Hinks, J. L., "An Engineering Guide to Seismic Risk to Dams in the United Kingdom, and its International Relevance", Soil Dynamic and Earthquake engineering, Vol. 13, (1994).

4. Stefanishin, D. V., "Evaluation of the Standard Safety of Dams on the Basis of Risk Criteria", Hydrotechnical Construction, Vol. 31, No. 2, (1997).

5. Nusier, O. K. and Shlash Alwaneh, A., "Kaferin Earth Dam Probabilistic Seismic Hazard Assessment", Soil Mechanics and Foundation Engineering, Vol. 43, No. 6, (2006).

6. Wieland, Martin, "What Seismic Hazard Information the Dam Engineers Need from Seismologists and Geologists?", Secound European Conference on Earthquake Engineering an seismology, Istanbul, (2014).

7. Bureau. G. J., Chenh, W.F., Scawthorn, C.(Eds), "Dams and Appurtenant Facilities in Earthquake Engineering Handbook". CRS press, Bora Raton, Pp. 26.1- 26.47, (2003).

8. Tosun. H., Zorluer. I., Orhan. A., Seyrek. E., Savas. H., Turkuz. M., "Seismic Hazard and Total Risk Analyses for Large Dams in Euphrates Basin, Turkey", Engineering Geology, Vol. 89, Pp. 155-170, (2007).

9. Moldavan. I., Constantin. A., Popesco. E., Tomadanila. D., Toader. V. E., Moldoveanu. T., Placinta. A., "Seismic Hazard and Risc Studies for ROMANIAN Large Dams Situated on BISTRITA and SIRET Rivers", Secound European Conference on Earthquake Engineering an seismology, Istanbul, (2014).

10. ICOLD, "Risk Assessment in Dam Safety- A Reconnaisance of Benefits, Methods and Current Applications", Bulletin130, (2005).

11. «راهنمای تحلیل و طراحی لرزه‌های سدهای خاکی و سنگ‌ریز»، نشریۀ شمارۀ 624معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راه‌بردی رئیس جمهور، (1392).

12. ANCOLD, "Guidelines on Risk Assessment", Australian National Committee On Large Dams, ( 2003).

13. FEMA, "Federal Guidelines for Dam Safety", (FEMA 93), (1993).

14. شرکت مدیریت منابع آب ایران، «اطلاعات سد چاه‌نیمه».

15. پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله،«نقشۀ گسل‌های فعال ایران»، (1382).

16. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، «نقشۀ گسل‌های ایران»، (1392).

17. United States Geological Survey, "Earthquake Hazards", (2015).

18. زارع. م.، «رابطه‌های مناسب برای بزرگا، شدت و بیشینه شتاب افقی براساس زمین‌لرزه‌های ایران»، پژوهش‌نامۀ زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، سال4 ، شمارۀ 6، (1374).

19. Gardner, J. K., Knopoff L.,"Is the Sequence of Earthquake in southern California, with Aftershocks Removed, Poissonian?", Bulletin of Seismological Society of America, 64, (1974).

20. Gutenberg, B., Richter, C. F.,"Frequency of Earthquake in California", Bulletin of Seismological Society of America, 34, (1944).

21. Kijko, A., Sellevoll, M. A.," Estimation of Earthquake Hazard Parameters from Incomplete Data Files, Part II, Incorporation of Magnitude Heterogeneity", Bulletin of Seismological Society of America, 82, (1992).

22. Wells, D. L., Coppersmith, K. J.,"New Empirical Relationships among Magnitude, Rupture Length, Rupture Width, Rupture Area, and Surface Displacement", Bulletin of Seismological Society of America, 84, (1994).

23. خاجی، ن.، «مبانی زلزله‌شناسی مهندسی و تحلیل خطر زلزله»، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، (1392).