شیوه‌های مدیریت آب‌های سطحی و زیرزمینی در فعالیت‌های معدنی

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 8، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 13، آذر 1398، صفحه 55-60   

نوع مقاله: فنی و ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v6i2.77060

نویسنده

مجتبی مصفا^*

دانشگاه کاشان

چکیده

از دیرباز معدن‌کاری یکی از فعالیت‌های مورد نیاز زندگی بشر بوده است که با افزایش روزافزون سهم صنایع مختلف در زندگی انسان، وابستگی به منابع معدنی بیش از پیش شده است. معدن‌کاری در سراسر جهان، منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی را متأثر می‌سازد. بخشی از این خطرات اختصاص به فضای کارگاهی درون معدن و کارخانه دارد. بخش عمدۀ دیگر کنش‌ها و واکنش‌هایی است که در خارج از محیط معدنی در طبیعت اتفاق می‌افتد و منجر به آلودگی آب، خاک و هوا می‌گردد. این تأثیرات می‌تواند ناشی از روش استخراج نامناسب، طراحی غیراصولی، عدم کنترل نشت آب در معادن، دپوی غیراستاندارد باطله، رهاسازی پساب کارخانۀ فرآوری و عدم بازسازی معدن باشد. با انجام اقدامات اصلاحی می‌توان از شدت این تأثیرات کاست و به میزان قابل توجهی آن‌ها را کنترل نمود. با تغییر روش استخراج، به کارگیری مناسب، بازیابی و شیوه‌های حفاظت آب، مقادیر آب مصرفی می‌تواند به حداقل برسد. با استفاده از کنترل رواناب، مدیریت باطله و نظارت بر خروجی‌های معدن می‌توان تأثیر منفی بر کیفیت آب‌های سطحی را کاهش داد. تزریق در حفرات، طراحی مناسب و بازسازی معدن می‌تواند از اثرات منفی بر آب‌های زیرزمینی جلوگیری کند. در تمام سطوح کارکنان معدن نباید نقش آموزش و توجیه‌پذیری الزامات تدوین شده را فراموش کرد که بدون آن قوانین و مقررات اثربخش نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

معدن‌کاری؛ آب‌های سطحی و زیرزمینی؛ تحت تأثیر قرار دادن؛ ارائه راهکار

مراجع

آریافر، ا.، محمدقاسمی، ط. و قربانی، ا. 1393. مطالعات ژئوفیزیک و ژئوشیمی زیست‌محیطی جهت بررسی اثرات آلایندگی پساب کارخانه‌ فرآوری معدن مس قلعه‌زری خراسان جنوبی. مهندسی معدن، 9(23): 81-94.

احمدی، ف.، رستگار، ش. و احمدی، ر. 1396. بررسی پیامدهای ناشی از استخراج معادن و تحلیل میزان اثرگذاری آن بر تغییر معیشت مرتعداران (مطالعه موردی: مراتع شهرستان دهگلان- استان کردستان). مرتع، 11(3): 365-377.

تهامی‌پور زرندی، م. و قربانی، م. 1395. اندازه‌گیری و تحلیل جایگاه تجارت آب مجازی در بخش صنعت و معدن ایران. آب و توسعه پایدار، 3(1): 59-72.

حاج‌کاظمیها، ن.، شریعت، م.، منوری، م. و عطایی، م. 1393. اولویت‌دهی معیارهای بازسازی در خاتمۀ فعالیت معادن (مطالعۀ موردی: معادن سنگ آهن گل‌گهر، سنگان و چادرملو). محیط‌شناسی، 40(4): 1023-1033.

دهقانی، م. و عباس‌نژاد، ا. 1389. آلودگی سفرۀ آب‌زیرزمینی دشت انار به نیترات، سرب، آرسنیک و کادمیوم. محیط‌شناسی، 36(56): 87-100.

زارع‌مطلق، س.، فاطمی، ا.ا. و مرجانی‌بجستانی، ا. 1389. مطالعات اقتصادی جهت ارائه‌ راهکار عملی جهت کاهش هزینه‌های تولید در صنعت سنگ‌های ساختمانی شهرستان بجستان. بیست و نهمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.

شهبا، س.، نوری، ج.، بارانی، س.، شهبا، س. و نوربخش، ز. 1396. بررسی مخاطرات شغلی با رویکرد ایمنی در واحد تغلیظ معدن سنگ آهن گل‌گهر سیرجان با استفاده از روش آنالیز ایمنی شغلی، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 19(5): 103-110.

قلی‌پور، م.، مظاهری، ا.، رقیمی، م. و شمعانیان، غ. 1388. بررسی اثرهای زیست‌محیطی زهاب اسیدی معدن در باطله‌های کارخانه زغالشویی زیرآب استان مازندران. بلورشناسی و کانی‌شناسی ایران، 17(2): 173-186.

مرکز آمار ایران. 1391. نتایج آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری.

مولایی، ج. 1396. نمونه‌ای موفق از توسعۀ پایدار معدنی با ملاحظات زیست‌محیطی. ویژه‌نامه نهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ‌های تزئینی، معدن، ماشین‌آلات و تجهیزات مربوطه، انجمن سنگ ایران،‌ 50-53.

میرزایی، س. 1396. خلاقیتی نوین در مسیر رشد فرهنگی. ویژه‌نامه نهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ‌های تزئینی، معدن، ماشین‌آلات و تجهیزات مربوطه، انجمن سنگ ایران، 60-63.

ناصری، ح.ر. و جان‌جانه، ب. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی منابع آب معدن گل‌گهر با استفاده از تحلیل عاملی. پژوهش‌های دانش زمین، 3(10): 48-62.

نورمحمدی، غ. و کریمی، غ. 1395. بررسی حذف یون‌های فلزی مس و کبالت از پساب صنایع معدنی با استفاده از نانوجاذب بنتونیت مکنتیت سنتز شده. مهندسی منابع معدنی، 1(1): 13-18.

واحدیان شاهرودی، م.، قلیان‌اول، م.، اسماعیلی، ح.، طهرانی، ه.، شفیعی، م.ن. و محمدی، ف. 1395. مداخله‌ آموزشی با استفاده از الگوی رفتار سالم در کارگران معدن زغال سنگ طبس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 23(3): 257-267.

ایلخانی، ا.، عطایی، م. و خالوکاکایی، ر. 1395. ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در معادن روباز سنگ آهن سنگان خواف. مهندسی معدن، 11(33): 81-93.

BASU A. and KUMAR U. 2004. Innovation and Technology Driven Sustainability Performance Management Framework (ITSPM) for the Mining and Minerals Sector. International Journal of Surface Mining Reclamation and Environment, 18(2): 135-149.

Foth and Van Dyke. 1998 a. Soil Absorption System, Envir onmental Impact Statement Report, Crandon Mine, Forest County, Wisconsin, Submitted to the Wisconsin Department of Natural Resources, Madison, Wisconsin, USA.

Foth and Van Dyke. 1998 b. Environmental Impact Statement for the Crandon Mine, Wisconsin, Submitted to the Wisconsin Department of Natural Resources, Madison, Wisconsin, USA.

IIED and WBCSD. 2002. Breaking New Ground: Mining, Minerals and Sustainable Development. Final Report on the Mining, Minerals and Sustainable Development Project (MMSD). Publ by Earthscan for the International Inst for Environment and Development (IIED) and World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), London.

Rajaram R. 2005 a. Minimizing surface water impacts, Complete Environmental Solutions, Oak Brook, IL, USA.

Rajaram R. 2005 b. Minimizing ground water impacts, Complete Environmental Solutions, Oak Brook, IL, USA.

U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 1997. Effectiveness of Ground Water Pump and Treat Systems, Technology Innovation Office, Washington, DC.

WCED (World Commission on Environment and Development). 1987. Our Common Future (Brundlandt Report). World Commission on Environment and Development, Oxford, Oxford University Press.