اثر عمق کاشت و مالچ بر ظرفیت نگهداری رطوبت خاک درمراحل مختلف رشد نخود تحت شرایط دیم

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 6، دوره 7، شماره 1، مهر 1395، صفحه 135-144   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v7i1.42442

نویسندگان

مسلم فطری^* ؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ غلامرضا محمدی

دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

از موارد مهم موفقیت در شرایط دیم، عمق کاشت مناسب و کاهش هدر‌رفت رطوبت میباشد. بر این اساس، به‌منظور بررسی اثرات انواع مالچ بر ذخیره رطوبت خاک در شرایط کشت دیم نخود رقم ILC481 آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه، در سال زراعی 1391- 1390 به‌اجرا در‌آمد. فاکتورها شامل تیمارهای مالچ (تیمار شاهد (بدون مالچ)، مالچ کلش ذرت، مالچ کلش گندم، مالچ کود دامی، مالچ خاکی (استفاده از پنجه غازی) و تیمار آبیاری تکمیلی (برای مقایسه با شرایط ایده‌آل) به‌عنوان کرت اصلی و عمق کاشت (4، 8 و12سانتی‌متر) به‌عنوان کرت فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد رطوبت خاک در مرحله غلاف‌بندی در عمق 0 تا 30‌سانتی‌متری بین انواع مالچ‌ها و در عمق 30 تا 60‌سانتی‌متری بین عمق‌های مختلف کاشت و انواع مالچ‌ها و همین‌طور اثرات متقابل مالچ در عمق کاشت اختلاف معنیداری وجود داشت. بین تیمارها (مالچ‌ها و عمق‌های مختلف کاشت) رطوبت در عمق 30 تا 60‌سانتی‌متری خاک، در تمامی مراحل رشد رویشی، گلدهی، غلافدهی و رسیدگی اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در بین مالچ‌ها، به‌ترتیب کود دامی، کلش گندم، مالچ خاکی و کلش ذرت بیشترین اثر در حفظ رطوبت نشان دادند. عمق کاشت 12‌سانتی‌متری نیز سبب تخلیه رطوبت بیشتری از اعماق 30 تا60‌سانتی‌متر شد. عملکرد دانه به‌ترتیب در مالچ کلش گندم 30‌درصد، مالچ کود‌دامی 18درصد، مالچ کلش ذرت 16‌درصد و مالچ خاکی 12‌درصد نسبت به تیمار شاهد (خاک لخت با میزان 8/282‌کیلو‌گرم در مترمربع) افزایش داشت. عملکرد دانه در انواع مالچ‌ها، به‌ترتیب در مالچ کلش گندم 31‌درصد، مالچ کود دامی37‌درصد، مالچ کلش ذرت 38‌درصد و مالچ خاکی 40‌درصد نسبت به تیمار آبیاری تکمیلی کاهش داشت. در کل نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از مالچ و عمق کاشت بیشتر می‌تواند باعث حفظ رطوبت و مصرف بهتر آن توسط نخود در شریط دیم باشد.

کلیدواژه‌ها

حفظ رطوبت؛ خاک‌پوش؛ عمق کاشت؛ نخود

مراجع

1. Aggarwal, P., Bhardmaj, S.P., and Khullar, A.K. 1992. Appropriate tillage systems for rainfed wheat in Doon valley. Annals of Agricultural Research 13: 116-173.

2. Bahrani, M.J., Raufat, M.H., and Ghaderi, H. 2006. Influence of wheat residue management on irrigated corn grain production in a reduced tillage system. Soil and Tillage Research 94: 305-309.

3. Bilalis, D., Sidiras, N., Economou, A., and Vakali, C. 2003. Effect of different levels of wheat straw soil surface coverage on weed flora in Vicia faba crops. Journal of Agronomy and Crop Science 189: 233-241.

4. Bruce, A.L., Brouder, S.M., and Hill, J.E. 2006. Winter straw and water management: effects on soil nitrogen dynamics in California rice systems. Reproduced from Agronomy Journal 98: 1050-1059

5. Dahiya, R., Ingwersen, J., and Streck, T. 2007. The effect of mulching and tillage on the water and temperature regimes of a loess soil: experimental findings and modeling. Soil and Tillage Research 96(1-2): 52-63.

6. Fristchi, F.B., Roberts, B.A., Rains D.W., Travis, R.L., and Hutmacher, R.B. 2005. Nitrogen recovery from 15N-labeled incorporated cotton residues and recovery of residual fertilizer N by Acala and Pima cotton. Soil Science Society of America Journal 69: 718-728.

7. Fristchi, F.B., Roberts, B.A., Rains D.W., Travis, R.L., and Hutmacher, R.B. 2005. Recovery of residual fertilizer-N and cotton residue-N by Acala and Pima cotton. Soil Science Society of America Journal 69: 718-728.

8. Greb, B.W. 1966. Effect of surface-applied barley straw on soil water losses by solar distillation. Soil Science Society of America Proceedings 30: 786-788.

9. Jalota, S.K. 1993. Evaporation through soil mulch in relation to characteristics and evaporability. Australian Journal of Soil Research 31: 131-136.

10. Malhi, S.S., Lemke, R., Wang, Z.H., and Chhabra, S. 2006. Tillage, nitrogen and crop residue effects on crop yield, nutrient uptake, soil quality, and greenhouse gas emission. Soil Tillage Research 90: 171-183.

11. Maskina, M.S., Power, J.F., Dorani, J.W., and Wilhelm, W.W. 1993. Residual effects of no-tillage residues on corn yield and nitrogen uptake. Soil Science Society of America Journal 57: 1555-1560.

12. Monzon, J.P., Sadras, V.O., and Andrade, F.H. 2006. Fallow soil evaporation and water storage as affected by stubble in sub-humid (Argentina) and semi-arid (Australia) environments. Filed Crops Research 98(2-3): 83-90.

13. Opara, O., Salau, O., and Swennen, R. 1992. Response of plantain to mulch on a tropical ultisol: Part II. Effect of different mulching materials on soil hydrological properties. International Agrophysics 6: 3-4.

14. Pawar, H.K. 1990. Use of plastic as mulch in scheduling of irrigation to ginger in semiarid climate. Proceeding of the 11th International Congress on the Use of Plastics in Agriculture, New Delhi India, P: 1090-1099.

15. Potter, K., Torbert, H., and Morrison, T. 1995. Tillage and residue effect on infiltration and sediment losses on verti soils. Transactions of the ASAE 38(5): 1413-1419.

16. Price, J.L., Rochefort, F., and Quin, C. 1998. Energy and moisture considerations on cutover peatlands: surface microtopography, mulch cover and Sphagnum regeneration. Ecological Engineering 10: 293-312.

17. Rahman, A.M., Chikushi, J., Saifizzaman, M., and Lauren, J.G. 2005. Rice straw mulching and nitrogen of no-till wheat following rice in Bangladesh. Field Crops Research 91: 71-81.

18. Schillinger, W.F., and Young, D.L. 2004. Cropping systems research in the world’s driest rainfed wheat region. Agronomy Journal 96: 1182-1187.

19. Schonbeck, W.M., and Evanylo, G.K. 1998. Effects of mulches on soil properties and tomato production I. Soil temperature, soil moisture and marketable yield. Journal of Sustainable Agriculture 13: 55-81.

20. Seneviratne, S.I., Luthi, D., Litschi, M., and Schar, C. 2006. Land- atmosphere coupling and climate change in Europe. Nature 443: 205-209.

21. Sloan, R.J., Patterson, R.P., and Carter, T.E. 1990. Field drought tolerance of soybean plant introduction. Crop Science 30: 118-123.

22. Unger, P.W. 1994. Residue management for winter barley and grain sorghum, production with limited irrigation. Soil Science Society of America Journal 58: 537-542.

23. Wilhelm, W.W., Johnson, J.M.F., Hatfield, J.L., and Linden D.R. 2004. Crop and soil productivity response to corn residue removal. Agronomy Journal 96: 1-17.

24. Zhang, C., and Sun, P. 2007. Effects of straw mulching on soil temperature, evaporation and yield of winter wheat: field experiments on the North China Plain. Annals of Applied Biology 150(3): 261-268.