ارزیابی تنوع ژنتیکی و پراکندگی جغرافیایی برخی اکوتیپ‌های سیر Allium sativum L.)) موجود در ایران با استفاده از نشانگر‌های مولکولی ISSR و M13

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 5، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 15، فروردین 1392، صفحه 75-84   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v5i1.21325

نویسندگان

مسعود فخرفشانی^* ؛ فرج‌اله شهریاری

گروه بیوتکنولوژی و بهنژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

سیر (.Allium sativum L) یکی از ارزشمندترین گیاهان صنعتی- دارویی می‌باشد که به دلیل اهمیت بالای آن از ابعاد مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اطلاعات بسیار اندک و ناقصی راجع به پراکندگی، تنوع و طبقه‌بندی آن در سراسر جهان وجود دارد بطوریکه تنها گروه‌بندی‌های موجود، بر اساس عناوین تجاری، محلی، منطقه جغرافیایی رویش و برخی ویژگی‌های فنوتیپی می‌باشند. عمده ترین دلیل آن نیز عقیم بودن و عدم تولید گل در سیر است که طبقه بندی مورفولوژیکی آن را مشکل ساخته است. به همین دلیل پژوهش حاضر به عنوان اولین مطالعه کاربرد نشانگر ISSR (Inter Simple Sequence Repeat – نواحی بین توالی‌های ساده تکراری) روی توده‌های بومی ایران و با اهداف مطالعات تاکسونومی در سطوح زیر گونه‌ای، تشخیص تفاوت‌‌های ژنتیکی بین اکوتیپ‌های بومی ایران با فنوتیپ‌های متفاوت و همچنین بررسی وجود اختلاط فیزیکی بین اکوتیپ‌های سیر ایرانی و برخی از سیر‌های وارداتی و شناسایی توده‌های تکراری در مجموعه‌های ژرم‌پلاسم ایران صورت پذیرفت. بر اساس نتایج این پژوهش 26 توده جغرافیایی (اکوتیپ) مورد مطالعه، در 24 شاخه متفاوت قرار گرفتند و با گروه‌بندی آنها در سطح شباهت 69/0 نمونه‌ها در چهار گروه مختلف قرار گرفتند که با محدوده پراکندگی جغرافیایی نمونه‌ها انطباق داشت. گروه اول شامل توده‌های جمع‌آوری شده از شمال و شمال غرب استان همدان؛ گروه دوم شامل اکوتیپ‌های پراکنده در غرب و جنوب غرب استان همدان، مناطق مرکزی، شرق و جنوب شرق ایران؛ گروه سوم توده‌ جمع‌آوری شده از اهواز و گروه چهارم شامل نمونه‌هایی از شمال و شمال شرقی کشور بود.

کلیدواژه‌ها

تنوع درون گونه‌ای؛ چند‌شکلی ژنتیکی؛ فیلوژنی؛ گروه‌بندی مولکولی