ارزیابی سطح خوانایی وب‌سایت‌های‌ تغذیه و رژیم درمانی فارسی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 16، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1396، صفحه 322-334   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v7i1.47146

نویسندگان

عبدالرسول خسروی؛ سمیه موسوی نژاد^* ؛ فاطمه برازجانی؛ رضا بصیریان

دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

چکیده

مقدمه:
وب‌سایت‌های سلامت مجموعه‌ای از اطلاعات برای کاربران تهیه می‌کنند و توانایی بالقوه‌ای برای ارتقای بهداشت فردی دارند. با افزایش اطلاعات بهداشتی در اینترنت، نگرانی‌هایی در مورد دشواری خوانایی آنها وجود دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر ارزیابی خوانایی وب‌سایت‌های‌ تغذیه و رژیم درمانی به زبان فارسی است.
روش‌شناسی:
پژوهش حاضر از نوع توصیفی با رویکرد تحلیل محتواست. جامعه پژوهش را ۳۸ وب‌سایت‌‌ تغذیه و رژیم درمانی به زبان فارسی تشکیل می‌دهد. این وب‌سایت‌ها با کاوش در دو موتور جستجوی یاهو و گوگل و نیز وب‌سایت‌ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و برخی راهنماهای موضوعی فارسی نظیر لینکستان، 1000 لینک و irindex انتخاب شدند و خوانایی آنها با استفاده از شاخص فلش‌دیانی سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از SPSS۲۰ انجام گرفته و در سطح توصیفی از میانگین استفاده شد.
یافته ها:
میانگین خوانایی وب‌سایت‌ها 567/43 از ۱۰۰ به دست آمد. این نشان می‌دهد که وب‌سایت‌ها در سطحی دشوار قرار دارند و مناسب افرادی است که سال‌های اول و دوم دانشگاه را گذرانده باشند.
بحث و نتیجه‌گیری:
چون بیشتر وب‌سایت‌های‌ تغذیه و رژیم درمانی مناسب افرادی است که تحصیلات دانشگاهی داشته باشند و بالاتر از سطح سواد سلامت عموم مردم نوشته شده است، تهیه‌کنندگان و متخصصان تغذیه باید تلاش کنند وب‌سایت‌هایی که اطلاعات آن‌ها ساده، قابل درک و متناسب با همه افراد جامعه باشد، تهیه کنند.

کلیدواژه‌ها

وب‌سایت‌؛ تغذیه؛ رژیم درمانی؛ خوانایی فارسی

مراجع

احمدزاده، خدیجه (1392). بررسی سطح سواد سلامت و میزان خوانایی منابع آموزشی در دسترس بیماران دیابتی مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر.

احمدزاده، زیبا؛ احمدزاده، خدیجه (1393). اندازه‌گیری سطح خوانایی منابع آموزش به بیمار توزیع شده در مراکز بهداشتی درمانی شهر شیراز با استفاده از شاخص فلش دیانی. مجله اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، 2(2)، 51 -43.

پرویزراد، پیمان؛ میرزایی، سارا (1385). کیفیت پایگاه‌های اطلاع‌رسانی اینترنتی مرتبط با سلامت در ایران. مدیریت اطلاعات سلامت، 3(1)، 11-5.

حسینی‌نسب، داوود؛ فرخی، فرهمن؛ مرسلی، ژیلا. (1388). ارزیابی و تحلیل محتوای کتب زبان انگلیسی دوره راهنمایی تحصیلی با استفاده از فرمول خوانایی Fog و نظرخواهی از دبیران مجرب. مجله علوم تربیتی، 2(7)، 31-7.

دیانی، محمدحسین (1379). معیاری برای تعیین سطح خوانایی نوشته‌های فارسی. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 10، 48-35.

دیانی، محمدحسین (1379). سنجش خوانایی نوشته‌های فارسی: خوانانویسی برای کودکان، نوسوادان و نوجوانان. مشهد: کتابخانه رایانه‌ای.

دیانی، محمدحسین (1366). سه فرمول برای تشخیص سطح خوانایی نوشته‌های ویژه نوسوادان. نشریه علوم تربیتی، 10(4-3)، 80-59.

شکاری، عباس؛ نجاریان، زکیه. (1391). تعیین شاخصهای سطح خوانایی گانینگ در محتوای کتاب هدیه های آسمانی چهارم و پنجم ابتدایی ایران. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(33)، 71-79.

شیخ ‌زاده، مصطفی (1387). تحلیل محتوای سطح خوانایی کتاب های بخوانیم چهارم و پنجم ابتدایی براساس شاخص سطح خوانایی گانینگ. مطالعات برنامه درسی، 9(6)، 79-71.

فضل‌الهی، سیف‌الله؛ ملکی‌توانا، منصوره (1389). روش‌شناسی تحلیل محتوا با تأکید بر تکنیک‌های خوانایی سنجی و تعین ضریب درگیری متون. فصلنامه پژوهش، 2(1)، 71 ـ 94.

قلاوند، حسین؛ اسکروچی، رقیه؛ علی‌بیک، محمد‌رضا؛ حقانی، حمید (1391). بررسی ارتباط بین کیفیت اطلاعات و شاخص های ظاهری در وب‌سایت‌ها فارسی مرتبط با حوزه سلامت عمومی. مدیریت سلامت، 15(47)، 59-66.

Cronin, V. S. (2007). An evaluation of the readability of colon cancer websites. (Doctoral Dissertation). Columbia University.

D’Alessandro, D. M.,Kingsley, P., Johnson-West, J.(2001). The readability of pediatric patient education materials on the World Wide Web. Archives of pediatrics and adolescent medicine, 155, 807-812.

Freedman, D. A., Bess, K. D., Tucker, H. A; Boyd, D. L., Tuchman, A. M, Wallston, K. A. (2009). Public health literacy defined. American Journal of Preventive Medicine, 36(5), 446-451.

Fry, E. (1990). A readability formula for short passages. Journal of Reading, 594-597.

Hirasawa R, Saito K, Yachi Y, Ibe Y, Kodama S, Asumi M, Sone H. (2012). Quality of Internet information related to the Mediterranean diet. Public health nutrition, 15(05), 885-893.

Hoppe, I.C. (2010). Readability of patient information regarding breast cancer prevention from the web site of the national institute. Journal of Cancer Education, 25, 490-492.

Iseri, C. (1999). Health Education Materials: Readability, Usability, and Suitability. (Doctoral Dissertation). California University.

Polishchuk, D. L., Hashem, J., Sabharwal, S. (2012). Readability of online patient education materials on adult reconstruction web sites. The Journal of arthroplasty, 27(5), 716-719.

Sabharwal, S., Badarudeen, S., Unes Kunju, S. (2008). Readability of online patient education materials from the AAOS web site,Clinical. Orthopaedics and Related Research, 466(5), 1245-1250.

Ta-Min, R. (2006). Comprehension of online cancer information: a propositional assessment o f readability, inferences, and coherence. (MSc Dissertation). University of Waterloo.

Walsh, T. M., Volsko. T. A. (2008). Readability assessment of internet-based consumer health information. Respiratory care, 53(10), 1310-1315.

Wang, S. W., Capo, J. T., Orillaza, N. (2009). Readability and Comprehensibility of Patient Education Material in Hand-Related Web Sites. The Journal of Hand Surgery, 34(7), 1308-1315.