اثرمحلول‌پاشی عناصر منگنز و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه لوبیاقرمز (Phaseolus vulgaris L.)تحت شرایط خشکی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 11، دوره 7، شماره 2، بهمن 1395، صفحه 164-174   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v7i2.45921

نویسندگان

مرتضی جمشیدی^{* 1}؛ عبدالرزاق دانش شهرکی²؛ سید مجتبی هاشمی جزی³

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین

²دانشگاه شهرکرد

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

به‌منظور مطالعة اثر محلول‌پاشی عناصر منگنز و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه‌ی لوبیاقرمز
(Phaseolus vulgaris L.)در شرایط خشکی آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه‌تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی شامل سه‌سطح S1، S2و S3 (به‌ترتیب آبیاری پس از 50، 70 و 90‌میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A) و فاکتور فرعی شامل ترکیب فاکتوریل محلول‌پاشی عناصر منگنز و روی، هر کدام در سه‌سطح شامل محلول‎پاشی با ‌آب‌مقطر، محلول‌پاشی 5/1 در هزار و محلول‌پاشی 3 در هزار از منابع ‌سولفات‌منگنز و ‌سولفات‌روی بود. نتایج ‌نشان‌داد که تنش خشکی اثر معنی‌داری بر کلیة صفات مورد‌بررسی داشت و بیشترین مقادیر تعداد غلاف در بوته (2/14)، عملکرد دانه (4/3172‌کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1/9124‌کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار S1بود؛درحالی‌که بیشترین مقادیر تعداد دانه در غلاف (7/4)، وزن صَد‌دانه (۲۶گرم) و شاخص برداشت (4/36) در تیمار S2به‌دست آمد. کمترین مقادیر صفات اندازه‌گیری‌شده در تیمارS3مشاهده شد؛ به‌نحوی‌که تعداد غلاف در بوته (۵)، تعداد دانه در غلاف (6/3)، وزن صَد‌دانه (4/21گرم)، عملکرد دانه (5/774کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (7/5451کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (6/13) نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب به‌میزان 8/64، ۲۰، 6/12، 6/75، 2/40 و 8/60درصد کاهش یافتند. اثر سادة محلول‌پاشی عناصر منگنز و روی نیز در مورد کلیة صفات، به‌جُز شاخص برداشت و وزن دانه معنی‌دار و متناسب با افزایش مصرف عناصر مورد‌بررسی، از روند افزایشی برخوردار بود، به‌نحوی‌که عملکرد دانه در تیمارهای محلول‌پاشی ۳ در هزار منگنز و روی نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب به‌میزان 3/36 و 2/28درصد افزایش یافت. بررسی اثرات متقابل نیز ‌نشان‌داد که در شرایط تنش خشکی محلول‌پاشی منگنز اثر مساعد‌تری نسبت به محلول‌پاشی روی در مورد صفات تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه داشت. به‌طورکلی اگرچه محلول‌پاشی منگنز و روی سبب افزایش عملکرد دانه‌ گردید، اما در شرایط تنش خشکی، محلول‌پاشی منگنز تأثیر بهتری در تخفیف اثرات سوء تنش خشکی داشت.

واژه‌های کلیدی: تغذیة گیاه، حبوبات، شاخص برداشت، عناصر کم‌مصرف، کم‌آبیاری

کلیدواژه‌ها

تغذیة گیاه؛ حبوبات؛ شاخص برداشت؛ عناصر کم‌مصرف؛ کم‌آبیاری

مراجع

1. Abd El-Monem, M.S., Ibrahim, I.F., and Mahmoud, R.S. 2009. Response of Broad bean and Lupin plants to foliar treatment with Boron and Zinc. Australian Journal of Basic and Applied Sciences 3(3): 2226-2231.

2. Ahmadi, M. 2010. Effect of Zinc and Nitrogen fertilizer rates on yield and yield components of oilseed Rape (Brassica napus L.). World Applied Sciences Journal 10(3): 298-303.

3. Alloway, B.J. 2008. Zinc in Soils and Crop Nutrition. IZA Publications. International Zinc Association, Brussels.

4. Bourgault, M., Madramootoo, C.A., Webber, H.A., Dutilleul, P., Stulina, G., Horst, M.G., and Smith, D.L. 2013. Legume production and irrigation strategies in the Aral sea basin: yield, yield components, water relations and crop development of Common Bean (Phaseolus vulgaris L.) and Mungbean (Vigna radiate (L.) Wilczek). Journal of Agronomy and Crop Science 199(4): 241-252.

5. Broughton, W.J., Hernandez, G., Blair, M., Beebe, S., Gepts, P., and Vanderleyden, J. 2003. Beans (Phaseolus spp.) model food legumes. Plant and Soil 252: 55-128.

6. Calvache, M., Reichardt, K., Bacchp, O.O.S., and Dourado-Neto, D. 1997. Deficit irrigation at different growth stages of the Common Bean (Phaseolus vulgaris L., cv. Imbabello). Scientia Agricola(Piracicaba, Braz.) 54: 1-16.

7. Ebrahim, M.K.H., and Aly, M.M. 2004. Physiological response of wheat to foliar application of Zinc and inoculation with some bacterial fertilizers. Journal of Plant Nutrition27(10): 1859-1874.

8. Fageria, N.K., Barbosa Filho, M.P., Moreira, A., and Guimaraes, C.M. 2009. Foliar fertilization of crop plants. Journal of Plant Nutrition32: 1044-1064.

9. FAO. Available at Web Site http://faostat3.fao.org/2013/faostat/

10. Ghasemian, V., Ghalavand, A., Sorooshzadeh, A., and Pirzad, A. 2010. The Effect of Iron, Zinc and Manganese on quality and quantity of soybean seed. Journal of Phytology 2(11): 73-79.

11. Gupta, U.C., Kening, W., and Siyuan, L. 2008. Micronutrients in soils, crops, and livestock. Frontiers of Earth Science 15(5): 110-125.

12. Habibi, G. 2011. Influence of drought on yield and yield components in white bean. World Academy of Science, Engineering and Technology 5:169-178.

13. Hu, Y., Burucs, Z., and Schmidhalter, U. 2008. Effect of foliar fertilization application on the growth and mineral nutrient content of maize seedling under drought and salinity. Journal of Plant Nutrition and Soil Science54:133-141.

14. Karimi, M., Mousavi, S.F., and Heidarzadeh, M. 1990. Rapid measurement of soil water by gravimetric method. Iran Agricultural Research 9:65-73.

15. Lipiec, J., Doussan, C., Nosalewicz, A., and Kondracka, K. 2013. Effect of drought and heat stresses on plant growth and yield: a review. International Agrophysics Journal 27: 463-477.

16. Machado Neto, N.B., and Duraes, M.A.B. 2006. Physiological and biochemical response of common bean varieties treated with salicylic acid under water stress. Crop Breeding and Applied Biotechnology 6: 269-277.

17. Mady, M.A., 2009. Effect of foliar application with yeast extract and zinc on fruit setting and yield of faba bean (Vicia faba L.). Journal of Biological, Chemical & Environmental Science 4(2): 109-127.

18. Mahlouji, M., Mousavi, S.F., and Karimi, M. 2000. Effect of water stress and planting date on grain yield and yield components of Pinto Bean. Journal of Science & Technology of Agriculture & Natural Resources 4(1):57-67. (In Persian).

19. Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2ndEd. Academic, London.

20. Martinez, J.P., Silva, H., Ledent, J.F., and Pinto, M. 2007. Effect of drought stress on the osmotic adjustment, cell wall elasticity and cell volume of six cultivars of common Beans (Phaseolus vulgaris L.). European Journal of Agronomy 26: 30-38.

21. Mousavi, S.R., Shahsavari, M., and Rezaie, M. 2011. A general overview on Manganese (Mn) importance for crops production. Australian Journal of Basic and Applied Sciences5(9):1799-1803.

22. MovahedyDehnavy, M., ModarresSanavy, S.A.M., and MokhtassiBidgoli, A. 2009. Foliar application of zinc and manganese improves seed yield and quality of Safflower (Carthamus tinctorius L.) grown under water deficit stress. Industrial Crops and Products 30: 82-99.

23. Nunez Barrios, B.A., Hoogenboom, G., and Nesmith, D.S. 2005. Drought stress and the distribution of vegetative and reproductive traits of a bean cultivar. Scientia Agricola (Piracicaba, Braz.) 62(1): 18-22.

24. Ozbahce, A., and Zengin, M. 2011. Effects of manganese fertilizers on yield and yield components of dwarf dry bean. Journal of Plant Nutrition 34: 127-139.

25. Schoonhoven, A.V., and Pastor-Corrales, M.A. 1987. Standard System for the Evaluation of Bean Germplasm. CIAT, Cali, Colombia.

26. Szilagyi, L. 2003. Influence of drought on seed yield components in common bean. Bulgarian Journal of Plant Physiology Special Issue: 320-330.

27. Teixeira, I.R., Borem, A., and Araujo, G.A.A. 2004. Manganese and zinc leaf application on common bean grown on a cerrado soil. Scientia Agricola (Piracicaba, Braz.) 61(1): 77-81.

28. Togay, N., Ciftci, V., and Togay, Y. 2004. The Effect of Zinc fertilization on yield and some yield components of dry Bean (Phaseolus vulgaris L.). Asian Journal of Plant Sciences 3(6): 701-704.

29. Valenciano, J.B., Miguelez-Frade, M.M., Marcelo, V., and Reinoso, B. 2007. Response of irrigated common bean (Phaseolus vulgaris) yield to foliar zinc application in Spain. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science35: 325-330.

30. Zeidan, M.S., Mohamed, M.F., and Hamouda, H.A. 2010. Effect of foliar fertilization of Fe, Mn and Zn on wheat yield and quality in low sandy soils fertility. World Journal of Agricultural Science 6(6): 696-699.

31. Faisal Elgasim, A., and Abdel Shakoor, H.S. 2010. Effect of water stress applied at different stages of growth on seed yield and water-use efficiency of cowpea. Agriculture and Biology Journal of North America 1(4): 534-540.