تکنیک‌های تصویرسازی آمریکا در شعر معاصر فلسطین ( با تأکید بر نماد و نقاب)

زبان و ادبیات عربی

مقاله 8، دوره 10، شماره 19، مهر 1397، صفحه 195-219   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v10i19.61674

نویسندگان

نعمت عزیزی¹؛ علی نظری^{* 2}؛ سید محمود میرزایی الحسینی²

¹دانشگاه ایلام

²دانشگاه لرستان

چکیده

تصویر­سازی یکی از اصطلاحات متداول در نقد قدیم و جدید عربی است که در آن شاعر می­کوشد تا موضوعی را با تکنیک‌های مختلفی به تصویر بکشد. شعر معاصر فلسطین، سعی نموده تا آینۀ تحولات کشوری باشد که بعد از اشغال آن، دشمنان زیادی به مداخله در آن پرداخته­اند. یکی از کشورهایی که در قرن گذشته و حاضر به حمایت از اشغال فلسطین برخواسته، آمریکاست که این امر سبب شده است تا شاعران فلسطینی، به‌طور وسیعی به ترسیم چهرۀ آن کشور بپردازند. این شاعران با تکنیک‌های مختلفی ازجمله نماد و نقاب به این تصویر­سازی پرداخته­اند و تمساح، سگ، کلاغ، گرگ، افعی و طناب پوسیده را نمادهایی از آمریکا قرار داده­اند تا ماهیت و ویژگی­های اصلی آمریکا همچون ریاکاری، نجاست، شومی، وحشی­گری و هرزگی، جهان­خواری ظالمانه و فروپاشی زودهنگام آن را به تصویر بکشند. هلاکو، نرون، مارس و شیطان از مهم‌ترین نقاب­هایی به شمار می­روند که مفاهیمی همچون توحش، جنون قیصری، جنگ‌افروزی و اغواگری آمریکا را به تصویر می­کشند. مقاله حاضر می­کوشد تا نماد و نقاب را به‌عنوان مهم‌ترین تکنیک‌های تصویرسازی آمریکا در شعر معاصر فلسطین با روش  توصیفی – تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

تصویرسازی؛ آمریکا؛ فلسطین؛ رمز؛ تشبیه

مراجع

کتابنامه

1. قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی. (1373ش). قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

2. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1988م). لسان العرب. (ط 1). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

3. ابوخالد، خالد. (2008م). العودیسا الفلسطینیة. الطبعة الأولی. رام الله: بیت الشعر الفلسطینی.

4. بزراوی، باسل محمدعلی. (2008م). سمیح القاسم دراسة نقدیة فی قصائده المحذوفة. اطروحة الماجستیر. نابلس: جامعة النجاح الوطنیة.

5. بلبل الجابر، عدنان والحکواتی، ماجد. (2001م). دیوان الشهید محمّد. المملکة العربیة: مؤسسة جائزة عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری.

6. التونجی، محمد. (1999م). المعجم المفصل فی الأدب. (ط 2). (ج 2). بیروت: دار الکتب العلمیة.

7. الجاحظ، أبو عثمان عمرو بن بحر. (1996م). الحیوان. تحقیق عبدالسلام هارون. ط 2. بیروت : دار الجیل.

8. حبیب، شفیق. (1992م). لیکون لکم فی سلام السید المسیح. الناصرة: مطبعة واوفست الحکیم.

9. الحرثانی، ابراهیم محمد. (2012م). جمالیات قصائد قادة المقاومة الإسلامیة المعاصرة. رسالة الماجستیر. غزة: الجامعة الإسلامیة.

10. حسن الغزالی، خالد علی. (2011م). أنماط الصورة والدلالة النفسیة فی الشعر العربی الحدیث فی الیمن. مجلة جامعة دمشق. المجلد 27. العدد الأول. صص 263-301.

11. حسن جبریل، خمیس محمد. (2015م). التناص فی شعر یوسف الخطیب. رسالة ماجستیر. غزة: جامعة الأزهر.

12. حسینی، مریم. (1393ش). «ازدواج جادویی در هفت پیکر نظامی مقایسه تطبیقی قهرمانان اسطوره‌ای ایران و یونان و کارکرد مشترک نجوم و کیمیاگری در روایت هفت پیکر». جستارهای ادبی. شماره 187. صص 21-38.

13. الخطیب، یوسف. (2011م.). مجنون فلسطین-الاعمال الشعریة-. الطبعة الاولی. فلسطین. دار فلسطین للثقافة والإعلام والفنون.

14. الخلیلی، علی. (2013م.). الاعمال الشعریة الناجزة. الطبعة الاولی. بی نا.

15. درویش، محمود. (2009م). الأعمال الجدیدة الکاملة. الطبعة الأولی. لندن: ریاض الریس للکتب و النشر.

16. رجب، محمود. ( ١٩٩٤ ). فلسفة المرآة. الطبعة الثانیة، مصر: دار المعارف.

17. زعرب، احمد موسی. (2008م). الشهادة وتجلیاتها فی الشعر الفلسطینی المعاصر بعد عام 1967م. رسالة الماجستیر. غزة: الجامعة الإسلامیة.

18. سازمند، سینا. (1390). عملیات طوفان صحرا.http://persianarmy.persianblog.ir/tag/

19. الصباح، محمد کامل عارف. (2016م.). الأعمال الشعریة الکاملة. الطبعة الأولى. فلسطین: الاتحاد العام للکتاب و الادباء الفسطینیین.

20. صدقی، حامد؛ باغبانی، رضوان. (1390ش). «القناع فی شعر بدر شاکر السّیّاب: قصیدة «سِفر أیوب» نموذجاً». بحوث فی اللغة العربیة وآدابها. العدد 4. صص 81 ــ 89.

21. صدقی، حامد؛ زارع برمی، مرتضی. (1393ش). «تحلیل نمادهای شعر اعتراض در ادبیات معاصر عراق، بر اساس اشعار حسن السنید». انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره 30. صص 61- 78.

22. صدقی، حامد؛ عبدالله زاده، فواد. (2009م). القناع و الدلالات الرمزیۀ لـ(عائشة) عند عبد الوهاب الییاتی. مجلۀ العلوم الانسانیۀ الدولیۀ . العدد 16 (3) 45-55.

23. ضیف، شوقی. (2004م). معجم الوسیط. الطبعة الرابعة. مصر: مکتبة الشروق الدولیة.

24. طوقان، فدوی. (1993م). الأعمال الشعریة الکاملة. الطبعة الأولی. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

25. عباس، احسان. ( 1998م). اتجاهات الشعر العربی المعاصر. الکویت. المجلس الوطنی للثقافۀ والفنون والآداب.

26. علان، ابراهیم. (1995م). الشعر الفلسطینی تحت الاحتلال (من العام 1948- العام 1972م.). ط.1. الشارقة: مطبعة الشهامة.

27. الکحلوت، یوسف. (بی تا). القدس فی شعر انتفاضة الأقصی. بی نا. صص 55-102

28. کمالی نهاد، علی اکبر؛ بشیری، زهرا. (1393ش). «نقاب و تأثیر آن در ساخت فضای شعر محمدرضا شفیعی‌کدکنی». زیباشناسی ادبی. دوره 5. شماره 20، صص 239-268.

29. المبحوح، حاتم عبدالحمید محمود. (2010م). التناص فی دیوان لأجلک غزة. رسالة الماجستیر. غزة: الجامعة الإسلامیة.

30. محمود صالحة، م حمد حسین، (2009م). اتجاهات الشعر الفلسطینی بعد أوسلو (دراسة نقدیة). رسالة الماجستیر. غزه: الجامعة الاسلامیّة.

31. المفلح، احمد. (بی تا). عشاق الکرمل و الجولان. بی جا: بی نا.

32. نظری، علی؛ سید محمود میرزائی الحسینی و نعمت عزیزی. (1389ش). «اشغالگری در شعر امروزین عراق (از سال 2003م تا 2010م)». مجله‌ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. علمی پژوهشی. شماره 16. صص 137-158.

33. الهشیم، جواد إسماعیل عبدالله. (2011م). الالتزام فی الشعر الإسلامی الفلسطینی المعاصر. رسالة ماجستیر. غزة: الجامعة الإسلامیة.