تأثیر افزایش درجه حرارت بر رفتار گلدهی زعفران (Crocus sativus L. )

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 15، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، خرداد و تیر 1389، صفحه 324-335   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i2.7530

نویسندگان

علیرضا کوچکی^* ؛ امین علیزاده؛ علی گنجعلی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
گلدهی زعفران شامل یک دوره تلقیح در درجه حرارت های بالا برای القای گلدهی و یک دوره درجه حرارت پایین برای ظهور گلها می باشد. با توجه به حساسیت فرآیند گلدهی این گیاه به تغییرات دما به نظر می رسد که افزایش درجه حرارت ناشی از تغییر اقلیم بر گلدهی آن موثر باشد بنابراین با اجرای آزمایش در محیط کنترل شده رفتار گلدهی زعفران در پاسخ به افزایش درجه حرارت در این مراحل نموی مورد بررسی قرار گرفت. بنه های زعفران با وزن مشابه از دو نوع بوته های مادری سبز یا کاملا خشک شده از مزرعه جمع آوری شده و پس از کاشت در گلدان های پلاستیکی در سه درجه حرارت 25، 27 و 30 درجه سانتیگراد و در هر درجه حرارت به مدت 70، 90 و 120 روز قرار گرفتند تا دوره تلقیح سپری شود. سپس بنه های تلقیح شده در درجه حرارت های 25، 27 و30 به ترتیب به دمای 17، 19 و 21 درجه سانتیگراد انتقال یافتند تا مرحله ظهور گل تکمیل گردد. به این ترتیب تعداد روز تا گلدهی، سرعت نمو و خصوصیات رویشی زعفران در سه رژیم حرارتی 17/25، 19/27 و 21/30 درجه سانتیگراد در ترکیب با سه دوره تلقیح و دو زمان انتقال بنه در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش درجه حرارت دوره تلقیح تغییراتی در رفتار گلدهی زعفران بروز نمود بطوریکه در دمای 30 درجه سانتیگراد بدون توجه به طول دوره تلقیح، گلدهی انجام نشد. افزایش طول دوره تلقیح نیز اثرات منفی بر ظهور گلها داشت و در دوره تلقیح 120 روره گلدهی تنها در رژیم دمایی 19/27 درجه سانتیگراد صورت گرفت. با وجودیکه بالاترین سرعت نمو در رژیم حرارتی 19/27 درجه سانتیگراد و در دوره تلقیح 120 روزه مشاهده شد ولی با توجه به سایر صفات بررسی شده، رژیم دمایی 19/27 درجه سانتیگراد با دوره تلقیح 90 روزه برای هر دو زمان انتقال بنه های بعنوان مناسب ترین محیط برای گلدهی شناخته شد زیرا زمان ظهور جوانه های رویشی و تعداد این جوانه ها در رژیم دمایی مذکور در حد مطلوبی قرار داشت. واکنش بنه های انتقال یافته از بوته های سبز یا خشک شده به افزایش درجه حرارت و طول دوره تلقیح تفاوت معنی داری نداشت ولی بطور کلی تعداد روزهای کاشت تا گلدهی در بنه های منتقل شده از بو ته های سبز در حدود 5 روز طولانی تر بنه های انتقال یافته از بوته های خشک بود. مقایسه یافته های این تحقیق با میانگین درجه حرارت در مناطق کشت زعفران در استان های خراسان نشان داد که در صورت افزایش میانگین دمای تابستان و پاییز به میزان 2 درجه سانتیگراد، گلدهی این گیاه به میزان قابل توجهی به تاخیر خواهد افتاد.

واژه های کلیدی: زعفران، تغییر اقلیم، گلدهی، سرعت نمو، خصوصیات رویشی

مراجع