تعیین عمق بهینه آبیاری محصولات زراعی در شرایط شوری با استفاده از مدلSWAP

آب و خاک

مقاله 6، دوره 24، شماره 3، مرداد 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.3611

نویسندگان

وحیدرضا وردی‌نژاد^{* 1}؛ تیمور سهرابی¹؛ نادر حیدری²؛ شهاب عراقی نژاد¹؛ محمد فیضی³

¹دانشگاه تهران

²موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

چکیده

چکیده
در این تحقیق بر اساس نتایج آزمایش‌های مزرعه‌ای و به منظور تعیین توابع تولید-آب-شوری محصولات عمده شبکه‌های آبیاری آبشار و رودشت اصفهان با حدود 54000 هکتار مساحت قابل آبیاری، مدل SWAP به روش مدلسازی معکوس واسنجی گردید. این محصولات شامل گندم، جو، پنبه، چغندرقند، پیاز، آفتابگردان، ذرت‌ علوفه‌ای بوده و آزمایش‌های مزرعه‌ای مدیریت‌های مختلف آبیاری با آب شور بر عملکرد محصولات فوق، طی سال‌های 77-1375 و 86-1384 در ایستگاه تحقیقات زهکشی و اصلاح اراضی رودشت اصفهان انجام گردید. با توجه به تعداد کم تیمارهای مزرعه‌ای و به منظور تعیین تابع تولید مناسب، مدل SWAP پس از واسنجی پارامتر‌های گیاهی و پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح خاک، برای مقادیر مختلف عمق و سطوح مختلف شوری آب آبیاری اجرا شد. تابع تولید به فرم درجه دوم، برای 6 سطح شوری 1، 2، 4، 6، 8 و10 دسی‌زیمنس بر متر برای هر یک از محصولات انتخابی محاسبه گردید. بر اساس تابع تولید، تابع هزینه و قیمت فروش هر یک از محصولات بر مبنای سال 1387، عمق بهینه آبیاری با هدف حداکثر نمودن سود خالص در شرایط مختلف محدودیت کمی و کیفی آب و زمین محاسبه گردید. بر اساس نتایج، در شرایط محدودیت کمی آب و برای 10000 متر مکعب آب در دسترس، حداکثر سود خالص از کشت پیاز، با سطح کشت 16/1 هکتار (862 میلیمتر عمق آب مصرفی) و سود خالص 6/52 میلیون ریال حاصل گردید. در شرایط محدودیت زمین نیز برای مقدار مشخص آب در دسترس، حداکثر سود خالص از کشت محصول پیاز حاصل شد. در شرایط محدودیت کمی و کیفی آب و 10000 مترمکعب آب در دسترس، در سطح شوری 2 دسی‌زیمنس بر متر، حداکثر سود خالص (11/35 میلیون ریال) از کشت پیاز با سطح کشت 44/1 هکتار حاصل و در سطح شوری 6 دسی‌زیمنس بر متر حداکثر سود از کشت گندم (37/18 میلیون ریال) و سپس جو (9/13 میلیون ریال) حاصل گردید. به خاطر افت شدید عملکرد پیاز و ذرت علوفه‌ای در سطح شوری 6 دسی‌زیمنس بر متر، سود خالص کشت پیاز و ذرت علوفه‌ای در این سطح شوری منفی گردید. در سطح شوری10 دسی‌زیمنس بر متر، حداکثر سود خالص از کشت جو و سپس چغندرقند حاصل شد.

واژه‌های کلیدی: شوری، مدل SWAP، حداکثر سود خالص، عمق بهینه آبیاری، حوزه آبریز زاینده‌رود