معرفی انتقادی، متن شناسی و نقد متنی حماسة ناشناختۀ شاهنامۀ اسدی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 5، دوره 45، شماره 3 - شماره پیاپی 178، آبان 1391، صفحه 105-131   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v45i3.17754

نویسنده

فرزاد قائمی^*

فردوسی مشهد

چکیده

شاهنامة اسدی حماسة 24 هزار بیتی بزرگی منسوب یا سرودة شاعری با کنیة «اسدی» است که در ادامة خط سیر حماسة ملی در شاهنامه رخ می دهد. مضمون اصلی آن روایت کهن لشکرکشی سلیمان به ایران و تقابل او با رستم و کیخسرو و تکرار الگوی نبرد رستم با فرزندانش به طور ناشناخته است. متن، ساختار اپیزودیک و شخصیت های اصلی متعدد دارد. مضامین ویژة افسانه ها در آن برجسته شده و خاستگاه غالب روایات آن، ادبیات شفاهی است. شواهد تشیّع شاعر در متن روشن است. با توجه به سبک ادبی و زبانی، محتوا، روایت اثر و ماده تاریخ موجود در یکی از نسخ، تألیف متن احتمالاً در قرن نهم (سال 809 ه. ق.) پایان یافته است. در این جستار، پس از معرفی متن و شناسایی خاستگاه روایات آن در ادبیات شفاهی و بررسی ساختار روایی حماسه، ارزش‌های زبانی ادبی آن در یک گزارش سبکی- در سه لایة واژگانی، نحوی و بلاغی- ارائه شده است

کلیدواژه‌ها

شاهنامۀ اسدی؛ رستم؛ سلیمان؛ نقد متنی؛ نسخه؛ ادبیات شفاهی؛ شاهنامة فردوسی