| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,028 |
| تعداد مقالات | 21,110 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,485,153 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,369,496 |
سبکشناسی نحوی تشبیهات بلیغ در خطبههای نهج‌البلاغه | ||
| زبان و ادبیات عربی | ||
| مقاله 6، دوره 11، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 147-170 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا راه چمنی؛ مرضیه آباد* ؛ حسن عبدالهی؛ حسین سیدی | ||
| دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| تشبیه بلیغ از زیباترین و پربسامدترین تشبیهات بکار رفته در خطبههای نهج‌البلاغه است؛ به‌گونه‌ای که حدود دوسوم تشبیهات خطبه‌ها را دربرمی‌گیرد، و ازآنجایی‌که نحو پایه و اساس کلام است و تشبیهات بلیغ در ساختارها و شیوه‌های متنوع نحوی ارائه شده است و هر یک کارکرد و دلالت ویژه‌ای را دربردارد، ازاین‌رو پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به سبکشناسی تشبیهات بلیغ خطبههای نهج‌البلاغه در لایه نحوی می‌پردازد. ساختمان جملات تشبیهات بلیغ در خطبههای نهج‌البلاغه در مواضع مختلف، با توجه به‌مقتضای کلام و نقش مشبه‌به در پنج اسلوب نحوی واقع شده است. در بیشترین بسامد مشبه‌به مفعول مطلق نوعی واقع شده است که به دلیل جناس اشتقاق موجود در آن موسیقی دل‌انگیزی دارد. در ساختارهای بعدی به ترتیب کاربرد، مشبه‌به خبر، اضافه تشبیهی، مفعول‌به دوم و حال واقع شده است. کاربرد فراوان ساخت‌های همپایه در تشبیهات بلیغ جمع، یکی از ویژگی‌های سبک نحوی امیر‌مؤمنان (ع) است که بستر برخی از صنایع بدیعی مانند تکرار، سجع، تقابل، موازنه و ... شده است و همین مسئله سبب ارتقای ارزش هنری و به‌ویژه ارزش موسیقایی تشبیهات گردیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تشبیه بلیغ؛ نحو؛ خطبه‌ها | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن ابی الحدید. (1337). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
2. ابن خلدون، عبدالرحمن. (1930). المقدمة. مصر: الأزهریة.
3. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1956م). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
4. اس فالک، جولیا. (1377). زبان‌شناسی و زبان. بررسی مفاهیم بنیادی زبان‌شناسی. ترجمه خسرو غلامعلی زاده. مشهد: آستان قدس رضوی.
5. انصاریان، حسین. (1379). ترجمه نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات پیام آزادی.
6. بحرانی، ابن میثم. (1375). شرح نهج‌البلاغه. ترجمه قربانعلی محمدی مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
7. الجرجانی، عبدالقاهر. (1981). دلائل الإعجاز. بیروت: دارالمعرفة.
8. خفاجی، محمد عبدالمعنم؛ فرهود، محمد السعدی و شرف، عبدالعزیز. (1992). الأسلوبیة و البیان العربی. چاپ اول. قاهره: الدار المصریة اللبنانیة.
9. الزمخشری، جار الله محمود. (د.ت). الکشاف فی تفسیر القرآن. بیروت- لبنان: دار الکتاب عربی
10. زمخشری، جارالله محمود بن عمر. (1988). أساس البلاغه. تحقیق محمد باسل عیون السود. بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیة.
11. صیادی نژاد، روح الله. (1393). «زیباشناسی نحو یا نحو زیبا شناسی». مجله لسان المبین. سال 5. ش 15. صص 24 تا
12. عباس حسن. ( 1974م). النحو الوافی مع ربطه بالاسالیب الرفیعة و الحیاة اللغویة المتجددة. مصر: دار المعارف.
13. عبدالمطلب، محمد. (1983). «التکرار النمطی فی قصیدة عند حافظ. دراسة اسلوبیة». مجلة فصول. الهیئة المصریة العامة للکتاب. الرقم 2.
14. فتوحی، محمود. (1391). سبکشناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: انتشارات سخن.
15. فرشیدورد، خسرو. (1382). دستور مفصل امروز. تهران: سخن.
16. فضل، صلاح. (1998). بلاغة الخطاب و علم النص. الکویت: سلسلة کتب ثقافیة شهریة یصدرها المجلس الوطنی للثقافة و الفنون والآداب.
17. فیض الاسلام. (1379ش). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات فقیه.
18. محمود خلیل، ابراهیم. (2011). النقد الأدبی الحدیث من المحکاکاة إلی التفکیک. عمان : دار المیسره.
19. مفتاح، محمد. (1996). التشابه و الاختلاف: نحو منهاجیة شمولیة. نام شهر: الدار البیضاء. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,166 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 792 |
||