نقدی بر انسان‌شناسی تیلوریسم و پیامدهای آن در مدیریت آموزشی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 12، دوره 010، شماره 1، آبان 1388

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v10i1.2108

نویسندگان

محمد ابراهیمی پور^* ؛ پاکسرشت پاکسرشت؛ صفایی مقدم صفایی مقدم؛ مهرعلیزاده مهرعلیزاده

چکیده

در جهان امروز، کمتر کسی می‌تواند با نگاه مکانیستی به مدیریت سازمان‌ها و بالاخص مدیریت آموزشی بنگرد. به‌ویژه در دهه‌های اخیر، عواملی همچون آگاهی، اندیشه و آزادی در نظام‌های آموزشی به‌طور فزاینده‌ای مورد تأکید قرار می‌گیرد. علی‌رغم این سیر پیشروندة علمی، به مبانی فلسفی این نظریه‌ها و روند شکل‌گیری آنها توجه لازم مبذول نشده است. مدیریت آموزشی علمی جوان است و لازم است از لحاظ فلسفی پشتیبانی شود. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی مبنای انسان‌شناسی تیلوریسم به‌عنوان اولین نظریة علمی مدیریت پرداخته و پیامدهای آن را در مدیریت آموزشی به نقد می‌کشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طبق این تئوری، انسان به‌عنوان یک موجود مادی نگریسته می‌شود که مرتباً باید کنترل شود. منابع نیروی انسانی برابر با منابع نیروی صنعتی فرض می‌شوند و انسان بر مبنای این تئوری، انسانی منطقی ـ اقتصادی و واحد تجزیه و تحلیل مدیریت در سازمان است. به همین سیاق، مدیریت آموزشی از اقتدار عُقلایی ـ قانونی برای ادارة مدرسه بهره می‌جوید و در شیوه‌های کنترل معلمین و شاگردان تمرکز شدید وجود دارد و نقش هنجارها به‌عنوان عوامل کنترل‌کنندة رفتارهای انسانی به حداقل کاهش می‌یابد.
واژه‌های کلیدی: تیلوریسم- انسان‌شناسی- مدیریت آموزشی- سازمان‌‌دهی معقول- دانش علمی