دو جای‎نام ناشناخته در شاهنامه

جستارهای نوین ادبی

مقاله 1، دوره 45، شماره 4 - شماره پیاپی 179، بهمن 1391، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v45i4.22926

نویسنده

محمّد جعفر یاحقّی^*

فردوسی مشهد

چکیده

محققان تا کنون تحقیق چندانی دربارة جای نام های شاهنامه انجام نداده‌اند. این درحالی است که ضبط برخی از این جای‎نام‌ها در دستنویس‌ها و چاپ‌‌های شاهنامه پریشان و بی‌سامان و گاه نادرست است. زیرا نسخه‌نویسان شاهنامه تقریباً در همۀ دوره‌هااهتمام چندانی برای ضبط صحیح این نام‌ها از خود نشان نداده و گاه آن‌ها را از روی اهمال کاری با نام‌ها یا کلمات مأنوس در روزگار خود جایگزین کرده‌اند. در این مقاله دربارة دو جای نام «آرچنگ» و «نرآهو/ پی آهو » که در شاهنامه های چاپی و خطی، غلط یا گونه گون ضبط شده، بر اساس نسخه های خطی کهن بحث شده و ضبط صحیح آن مشخص گردیده است. اولی قطعآ بر همان ارچنگان منطقة کلات نادر تطبیق می‌کند و دومی با تردید باید نام میدانی در مرز زابلستان به توران در افغانستان کنونی باشد.

کلیدواژه‌ها

شاهنامه؛ دستنویس‌های کهن؛ آرچنگ؛ نرآهو/ پی آهو