اثر تاریخ کاشت و رقم بر تراکم و خسارت کرم‌های پیله‌خوار نخود Helicoverpa spp. (Lepidoptera: Noctuidae) در شرایط دیم

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 4، دوره 8، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 73-82   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v8i1.27877

نویسنده

عسگر جوزیان^*

مرکز تحقیقات و آموزش ایلام

چکیده

نخود در استان ایلام بعد از غلات بیشترین سطح زیرکشت را دارا بوده و از نظر درآمد زارعین و اجرای تناوب زراعی از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. کشت این محصول در استان با دو تاریخ کاشت پاییزه (انتظاری) و بهاره (عرف محل) انجام می‌گیرد و در کشت پاییزه با وجود خسارت بیشتر عوامل زیان‌آور، عملکرد بیشتری تولید می‌گردد. آفت اصلی این زراعت، گونه Helicoverpa viriplaca است که با تغذیه از برگ و دانه‌های نخود باعث بروز خسارت می‌گردد. لذا به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر میزان تراکم و خسارت آفت، این بررسی به‌صورت کرت‌های خُردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شش تیمار در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی شیروان چرداول استان ایلام به‌مدت دو سال اجرا گردید. تیمارهای اصلی شامل دو تاریخ کاشت پاییزه و بهاره بود. کشت پاییزه دراواسط آبان‌ماه و کشت بهاره در اواسط اسفند‌ماه انجام گرفت. تیمارهای فرعی شامل سه رقم نخود هاشم، آرمان و آزاد (فیلیپ 9393) درنظرگرفته شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که در کشت پاییزه تراکم لارو در بوته، تعداد دانه تولیدی در بوته و عملکرد به‌ترتیب 16/0‌لارو، 8/11‌دانه و 436‌کیلوگرم در هکتار در مقایسه با کشت بهاره با 04/0‌لارو، 7/7‌دانه و 288‌کیلوگرم در هکتار بود. همچنین ارقام آرمان و آزاد با عملکرد 465 و 400‌کیلوگرم در هکتار در مقایسه با رقم هاشم با 233‌کیلوگرم در هکتار عملکرد بیشتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کشت؛ رقم؛ کرم پیله‌خوار؛ گونه Helicoverpa spp؛ نخود

مراجع

1. Anonymus, 1987. Chickpea international yield trail winter Mediterranean region. In: International Nursery Report no. 9-Finnl Legume Nurseries. ICARDA, April 1987. Aleppo, Syria. 47-70 pp.

2. Bahrami, N. 1997. The Final Report Identification of Sources to Podborers on Chickpea Promising Lines in Dryland Conditions. p. 11. (In Persian with English Summary).

3. Bahrami, N. 2002. Survey of chickpea pod borers density and damage in Kermanshah. (Abstract). In: Abstract Book of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Sept 7-11, 2002. Razi University of Kermanshah. P92. (In Persian with English Summary).

4. Basu, P.S., Ali, M., and Chaturvedi, S.K. 2002. Adaptation of Photosynthetic Components of Chickpea to Water Stress. ICAR, Kanpur-208024 (UP).

5. Cotter, S.C., and Edwards, O.R. 2006. Quantitative genetics of preference and performance on chickpeas in the noctuid moth, Helicoverpa armigera. Department of Biological Sciences, Lancaster Environment Centre, Lancaster University, Lancaster LA1 4YQ, UK.

6. Ghorbani, R., Seyed, K.M., Mohsen, G., and Javad K.E. 2013. The effect of sowing date and plant density on population and infestation of chickpea pod borers in Lorestan province. Iranian Journal of Pulses Research 2: 85-96. (In Persian with English Summary).

7. Gaur, PM., Tripathi, S., Gouda, C.L.L., Range., Rao G.V., Sharma, H.C., Pander, S., and Sharma, M. 2010. Chickpea Seed Production Manual. Patancheru 502 324, Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics. 28 pp.

8. Going-Latigot, M.W., Obuo, J.E., and Orotin, P. 1994. Infestation and pod damage by Helicoverpa armigera (Hubner) on Chickpea (Cicer arietinum L.) in Uganda. International Journal of Pest Management 40(3): 245-248.

9. Henk, A., Rheenen, V., and Singh, O. 1997. Chickpea in Icrisat Programmes. Lepoischiche au sein des programmes de lcrisat. Grain Legumes 17: 24-26.

10. Jozeyan, A. 1997. Biology evaluation of chickpea pod borer Helicoverpa spp. in different days of cultivation. Final Report has announced with number 76/18 in Agricultural Research and Education Organization, 29 page. (In Persian with English Summary).

11. Jozeyan, A. 2002. Abundance of different species of chickpea pod borers in Ilam Province. (Abstract). In: Abstract Book of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Sept 7-11, 2002. Razi University of Kermanshah. P53. (In Persian with English Summary).

12. Khanizad, A., and Khanooni, H. 2006. Comparison of resistance rate of 16 varieties from Chickpea (Deci & Kabooli) respect to chickpea pod borers. Agricultural Science Journal 16(1): 12. (In Persian with English Summary).

13. Mahjub, S.M., and Kaviani, M. 2002. Most favorable time of chemical control for chickpea pod borers in main infestation areas of this crop in Kermanshah Province. (abstract). In: Abstract Book of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Sept 7-11, 2002. Razi University of Kermanshah. P55. (In Persian with English Summary).

14. Sabaghpour, S.H., Pezashkpour, P., Safikhani, M., Sarparast, R., Saeed, A., Baegi, A., Mahmoodi, F., and Zali. H. 2005. Study on yield and adaptability of chickpea varieties at autumn planting under dryland condition. (abstract). In: Abstract Book of the 1th Iranian Pulse Crops Symposium, Nov 20-21, 2005. Ferdowsi University of Mashhad. 160-161pp. (In Persian).

15. Seyyedi Sahebari, F., and Bahrami. N. 2004. Evaluation of chickpea genotypes for resistance to pod borer (Helicoverpa spp) under field condition. (Abstract). In: Abstract Book of the 16th Iranian Plant Protection Congress, Aug 28-1 Sep, 2004. University of Tabriz. P369. (In Persian with English Summary).

16. Seyyedi Sahebari, F. 2005. Determine the population and infestation of pod borers (Helicoverpa spp.) on expectation and spring planted chickpeas. (Abstract). In: Abstract Book of the 1th Iranian Pulse Crops Symposium, Nov 20-21, 2005. Ferdowsi University of Mashhad. 492-493 pp. (In Persian).

17. Sharma, H.C., Pampapathy, G., and Kumar, R. 2005. Standardization of cage techniques to screen chickpeas for resistance to Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) in greenhouse and field conditions. Journal of Economic Entomology, Published by: Entomological Society of America 98(1): 210-216.

18. Sharma, H.C., Bhagwat, M.P., Pampapathy, G. Sharma, J.P., and Ridsdill-Smith, T.J. 2006. Perennial wild relatives of chickpea as potential sources of resistance to Helicoverpa armigera. Genetic Resources and Crop Evolution Genetic Resources and Crop Evolution 53(1): 131-138.

19. Shekarian, M.B. 2002. Population dynamics of pod borers, larvae on chickpea and effect of some microbial insecticides in Lorestan province. (Abstract). In: Abstract Book of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Sept 7-11, 2002. Razi University of Kermanshah. P54. (In Persian with English Summary).