ارائه روشی بر مبنای پهنه‌ بندی فازی و تصمیم‌ گیری چند‌ معیاره تاپسیس جهت انتخاب مناطق امید‌بخش مس پورفیری در منطقه فلززایی شرق معدن مس سرچشمه

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 5، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 17، آبان 1396، صفحه 357-374   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v9i2.45829

نویسندگان

شکوه ریاحی^* ؛ نادر فتحیان پور؛ سیدحسن طباطبایی

صنعتی اصفهان

چکیده

اولویت‌بندی و انتخاب بهترین منطقه برای تمرکز و ادامه عملیات اکتشافی، به‌گونه‌ای که نتیجه به‌دست آمده قابل اطمینان و با خطرپذیری کمتر باشد، یکی از مهمترین چالش‌ها در اکتشاف مواد معدنی است. بدین‌منظور سعی می شود از روش‌های اکتشافی هوشمند و کارآمدتر برای شناسایی مناطق مستعد کانی سازی استفاده شود. در این بررسی از روش‌های‌ تصمیم‌گیری چند‌‌معیاره تاپسیس و منطق فازی برای پهنه‌بندی، با استفاده از لایه‌های اکتشافی دورسنجی، زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی، ژئوفیزیکی و ساختاری به‌عنوان معیارها و نشانه‌های کانی‌سازی مس پورفیری در محدوده‌ معدن مس سرچشمه که شامل مناطق شناخته‌شده کانی‌سازی از این نوع است، استفاده شده است. اعتبارسنجی نهایی نشان‌دهنده برتری محدوده کانسار دره‌زار است که معدن شناخته‌شده مس پورفیری به حساب می‌آید و سایر مناطق نیز بر اساس اهمیت اکتشافی اولویت‌بندی و مناطق جدیدی از دیدگاه توانایی کانی‌زایی مس پورفیری نیز معرفی شده‌اند

کلیدواژه‌ها

اکتشاف مواد معدنی؛ منطق فازی؛ روش تاپسیس؛ کانی‌ سازی مس پورفیری؛ مناطق امیدبخش

مراجع

Abedi, M., Torabi, A., Norouzi, Gh., Hamzeh, M. and Elyasi, GR., 2011. PROMETHEE II: A knowledge

driven method for copper exploration. Computers & Geosciences, 46(1): 255–263.

Ataei, M., 2010. Multi Criteria Decision Making. Shahrood University Publications, Shahrood, 333 pp

Beiranvand Pour, A. and Hashim, M., 2012. The application of ASTER remote sensing data to porphyry copper and epithermal gold deposits. Ore Geology Reviews, 44(1): 1-9.

Bonham–Carter, G.F., 1994. Geographic information system for geoscientists-molding with GIS. Geological Survey of Canada, Ontario, Canada, 398 pp.

Bonham-Carter, G.F., Agterberg, F.P. and Wright, D.F., 1998. Integration of Geological Datasets for Gold Exploration in Nova Scotia. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 54(11): 1585-1592.

Brreto-Neto, A.A., Roberto, C. and Fillo, S., 2008. Application of fuzzy logic to the evaluation of run off In a tropical watershed. Environmental Modelling & Software, 23(2): 244-253.

Dimitrijevic, M.D., Dimitrijevic, M.N., Djordjevic, M. and Voluvic D., 1959. Geological map of Pariz, No. 7149, Series 1:100,000. Geological Survey of Iran, Tehran.

Ford, A. and Hart, C.J.R., 2013. Mineral potential mapping in frontier regions: A Mongolian case study. Ore Geology Reviews, 51(1): 15-26.

Gunn, P.J., 1995. An Algorithm for Reduction to the Pole that works at all Magnetic Latitudes. Exploration Geophysics, 26(3): 247-254.

Hassani Pak, A.A., 2005. Exploration Data Analysis. Tehran University Press, Tehran, 987 pp.

Honarmand, M. and Ranjbar, H., 2005, Application of image processing techniques in order to explore the ETM+ data to exploration type of Porphyry Copper and veins deposits in the kouh mamzar and kouh panj regions in Kerman. Geosciences, Scientific Quarterly Journal, 57(15): 110-127.

Hosseinzadegan gouya, N., 1994. Select the appropriate filter in the exploration by Magneto metric method. Journal of the Earth and Space Physics, 21(1, 2): 52-64.

Hwang, C.L. and Yoon, K., 1981; Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications, Springer-Verlag, Berlin, 228 pp.

Khaleghi, M. and Ranjbar, H., 2011. Alteration Mapping for Exploration of Porphyry Copper Mineralization in the Sarduiyeh Area, Kerman Province, Iran, Using ASTER SWIR Data. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 8(5): 61-69.

Khannazer, N.H., 1996 .Geological map of Chahar Gonbad, scale 1:100000. Geological Survey of Iran, Tehran.

Khouei, N., Ghorbani, M. and Tajbakhsh, P., 1999. Copper deposits in Iran. Publication of Geological Survey of Iran. Tehran, 421 pp.

Li, X., Wang, k., Liu, L., Xin, J., Yang, H. and Gao, Ch., 2011. Application of the Entropy Weight and TOPSIS Method in Safety Evaluation of Coal Mines. Procedia Engineering, 26(1): 2085-2091.

Malekzadeh shafaroodi, A., Heydarien shahri, M. and Karimpour, M.H., 2010. Mineralization and geophysical exploration with IP/RS and ground-based magnetometers methods in MA-I and its surrounding area, the exploration of porphyry copper-gold Maherabad, East Iran. Journal of Economic Geology, 1(1): 1-17. (in Persian)

Malkzewski, J., 1999, GIS and Multi Criteria Decision Analysis. John Whily and Sons, Canada, 387 pp.

Mars, J.C. and Rowan, L.C., 2006. Regional mapping of phyllic- and argillic-altered rocks in the Zagros magmatic arc, Iran, using Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) data and logical operator algorithms. Geosphere, 2(3): 161-186.

Minatour, Y., Khazaei, J. and Gholami, A., 2013. Extension of an integrated AHP and TOPSIS approach in water resources management. 9th International River Engineering Conference, Shahid Chamran University, Ahwaz, Iran.

Najafian, T., Ranjbar, H. and Fathianpour, N., 2010. Evaluate the integration of ALI and ASTER spectral sensor data to identify zones of porphyry copper deposits. 14th Iran Geophysics Conference. Institute of Geophysics, Tehran, Iran.

Noorollahi, Y., Itoi, R., Fujii, H. and Tanaka, T., 2007. Geochemical Resources Exploration and Well Site Selection With Enviromental Consideration using GIS in Sablan Geothermal Area, IRAN. Thirty-Second Workshop on Geothermal Reservoir Engineering, Stanford University, California, United States.

Pazand, K., Hezarkhani, A. and Ataei, M., 2012. Using TOPSIS approaches for predictive porphyry Cu potential mapping: A case study in Ahar-Arasbaran area (NW, Iran). Computers & Geosciences, 49(1): 62-71.

Ranjbar, H., Hassanzadeh, H., Torabi, M. and Ilaghi, O., 2001. Integration and analysis of airborne geophysical data of the Darrehzar area, Kerman Province, Iran, using principal component analysis. Journal of Applied Geophysics, 48(1): 33-41.

Ranjbar, H., Honarmand, M. and Moezifar, Z., 2003. Integration and analysis of airborne geophysics and remote sensing data for exploration of porphyry copper deposits in the Central Iranian Volcanic Belt. Map Asia Conference, Petronas Twin Towers, Kuala Lumpour, Malaysia.

Ravankhah, A., Moayed, M., Sadr al Din, A. and Hosseinzadeh, Gh., 2009. Geology, petrology, economic geology and alteration zones studies of porphyry copper Darrehzar deposit (South West Kerman). Quarterly Iranian Journal of Geology, 12(3): 75-63.

Shakour shahabi, R., Kakaei, R., and Basiri, M., 2008. Iran Minerals Ranking by TOPSIS Method. Iranian Journal of Mining Engineering, 2(4): 1-10.

Wang, J.J., Jing, Y.Y, and Zhang, C.F., 2009. Review on multi-criteria decision analysis aid in sustainable energy decision-making. Renew. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13(9): 2263-2278.

Yousefifar, S., Khakzad, A., Asadi Harooni, H., Jafari, M.R. and Vosoughi Abedini, M., 2010. Using Index Overlay, Fuzzy Logic Mrthod and Analytical Hierrarchy Process in order to determine Au and Cu Potential Targets in North part of Dalli Porphyry Deposite. Journal of Geosciences, 21(83): 49-58.