تأثیر تناوب زراعی بر تراکم و زیست توده علف های هرز و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 11، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 17، مهر 1392، صفحه 318-329   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v5i3.29004

نویسندگان

احمد زارع فیض آبادی^{* 1}؛ حمید رضا رستم زاده²

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

چکیده

به منظور مطالعه پویایی جمعیت علف های هرز گندم تحت تأثیر تناوب های زراعی مختلف در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی جلگه رخ در سال زراعی 89- 1388 روی پروژه پنج ساله با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار شامل هشت نظام تناوبی: 1) کشت مداوم گندم 2) گندم– گندم– گندم- کلزا – گندم 3) گندم– چغندرقند– گندم– چغندرقند– گندم 4) گندم– سیب زمینی– گندم– سیب زمینی– گندم 5) گندم– سیب زمینی– گندم– کلزا – گندم 6) گندم– چغندرقند– گندم– سیب زمینی– گندم 7) گندم– ذرت علوفه ای– گندم– سیب زمینی– گندم 8) گندم– ذرت علوفه ای– گندم– چغندرقند– گندم انجام شد. به منظور مقایسه جمعیت و زیست توده علف های هرز از تیمار های مورد آزمایش نمونه برداری در چهار مرحله رشدی گندم شامل آغاز: پنجه دهی، ساقه دهی، سنبله دهی و مرحله شیری دانه به همراه یادداشت برداری های لازم شامل شناسایی علف های هرز در سطح گونه، تعداد علف های هرز، وزن تر و وزن خشک علف های هرز و همچنین عملکرد دانه گندم برای تیمار های تناوب زراعی به صورت جداگانه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس تناوب زراعی بر تراکم علف های هرز و وزن زیست توده علف های هرز در هر چهار مرحله نمونه برداری درسطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین وزن زیست توده علف های هرز در مرحله سوم هم زمان با سنبله دهی گندم بود و بیشترین وزن خشک علف های هرز در هر چهار مرحله در تناوب زراعی، کشت مداوم گندم و کمترین آن در تناوب 5 و بالاترین تراکم علف-های هرز طی چهار مرحله نمونه برداری در تناوب های زراعی 7، 3 و 6 مشاهده شد. عملکرد دانه گندم کلیه تیمارهای تناوبی از افزایش معنی داری نسبت به کشت مداوم گندم بر خوردار بودند و عملکرد تک کشتی گندم، کمتر از عملکرد دانه گندم در شرایط تناوبی آن بود. تراکم، تنوع و وزن زیست توده بیشتر علف های هرز تناوب زراعی کشت مداوم گندم در مقایسه با سایر تناوب های زراعی می تواند تا حد زیادی در کاهش عملکرد دانه گندم این تناوب مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

غلات؛ فراوانی نسبی علف های هرز؛ نظام های زراعی؛ وزن خشک