تأثیر دور آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد رویشی و زایشی ریحان (Ocimum basilicum L.) در منطقه‌ بیرجند

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 1، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 18، دی 1392، صفحه 342-349   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v5i4.32967

نویسندگان

محمد جواد ثقه الاسلامی؛ سید غلامرضا موسوی

دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند

چکیده

به منظور مطالعه سطوح آبیاری و نیتروژن بر عملکرد رویشی و زایشی ریحان، آزمایش مزرعه ای در بیرجند (منطقه مود) در بهار و تابستان سال 1389 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت اصلی به دور آبیاری با دو سطح هفت و چهارده روز و کرت فرعی به مقدار نیتروژن با چهار سطح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (به صورت اوره) اختصاص داشت. نتایج آنالیز واریانس داده ها نشان داد که سطوح آبیاری و کود نیتروژن بر اغلب صفات مورد مطالعه ریحان تأثیر معنی داری داشتند. عملکرد دانه با دور آبیاری هفت روز 5/34 گرم بر مترمربع بود که نسبت به دور آبیاری 14 روز حدود 4/18 درصد افزایش نشان داد. بیشترین عملکرد دانه در سطوح 150 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد که نسبت به شاهد 1/36 و 4/29 درصد بیشتر بود. عملکرد رویشی کل (3/153 گرم بر مترمربع) در مدار آبیاری یک هفته حدود 6/14 درصد نسبت به آبیاری هر دو هفته (8/133 گرم بر مترمربع) افزایش نشان داد. کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین زیست‌توده کل را ایجاد نمود و کمترین آن در سطوح صفر و 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به‌دست آمد. تعداد سنبله در بوته فقط تحت تأثیر کاربرد سطوح کود قرار گرفت. تیمارهای آبیاری و کود نیتروژن اثری بر وزن دانه ریحان نداشتند. با افزایش دور آبیاری از یک هفته به دو هفته عملکرد برگ ریحان از 4/144 به 119 گرم در مترمربع (معادل 3/21 درصد) کاهش یافت. با افزایش میزان کاربرد کود نیتروژن عملکرد برگ و بخش رویشی روند افزایشی نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

تغذیه؛ عملکرد برگ؛ گیاه دارویی

مراجع

1. Alishah, H.M., Heidari, R., Hassani, A., and Dizaji, A. 2006. Effect of water stress on some morphological and biochemical characteristics of purple Basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Biological Sciences 6(4): 763-767.

2. Arabaci, D., and Bayram, E. 2004. The Effect of nitrogen fertilization and different plant densities on some agronomic and technologic characteristic of Ocimum basilicum L. (basil). Journal of Agronomy 3(4): 255-62.

3. Baher, Z.F., Mirza, M., Ghorbanil, M., and Rezaii, M.Z. 2002. The influence of water stress on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavor and Fragrance Journal 17: 275-277.

4. Cuocolo, L., and Duranti, A. 1982. The effects of irrigation and nitrogen fertilizing on the seed yield of basil, cv. Fino Genovese. Rivista di Agronomia 16(2): 117-122.

5. Fatima, S., Farooqi, A.H.A., Ansari, S.R., and Sharma, S. 1999. Effect of water stress on growth and essential oil metabolism in Cymbopogon marlini (palmarosa) cultivars. Journal Essential Oil Research 11: 491-496.

6. Gang, D.R., Wang, J., Dudareva, N., Nam, K.H., Simon, J.E., and Pishersky, E. 2001. Investigation of the storage and biosynthesis of phenyl propones in sweet basil. Plant Physiology 125: 539-555

7. Ghanbari, F., Nadjafi, S., Shabahang, S., and Ghanbari, A. 2007. Effects of irrigation regimes and row arrangement on yield, yield components and seed quality of pumpkin (Cucurbita pepo L.). Asian Journal of Plant Science 6:1072-1079.

8. Hassani, A., Omidbeygi, R., and Heydari Sharifabad, H. 2003. Influence of different soil moisture levels on growth, yield and metabolites of Basil. Journal of Water and Soil Science 17:218-227. (In Persian)

9. Hendawy, S.F., and Khalid, K.A. 2005. Response of sage (Salvia officinalis L.) plants to zinc application under different salinity levels. Journal of Applied Science Research 1(2): 147-155.

10. Kazemi. S., Farahi Asstiani, S., and Sharifi Ashorabadi, A. 2004. Effect of different levels nitrogen fertilizer on seed yield components of Cuminum ciminum L., Proceeding of 8th Iranian Congress of Crop Sciences. (In Persian)

11. Khalid, A.K., Hendawy, S.F., and Swafey Hend, E. 2006. Ocimum basilicom L. production under organic farming. Research Journal of Agricultural and Biological Sciences 2: 25-32.

12. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Azizi, G. 2006. The effect of different irrigation intervals and plant densities on yield and yield components of two fennel (Foenicolum vulgare L.) landraces. Iranian Journal of Field Crops Research 4:131-140. (In Persian with English Summary)

13. Misra, A., and Srivastava, N.K. 2000. Influence of water stress on Japanese mint. Journal of herbs, spices and medicinal plants 7(1): 51-58.

14. Nadjafi, F. 2001. The effect of different irrigation regimes and plant density on quantity and quality of Plantago ovata MSc Thesis. Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary)

15. Omidbeygi, R. 2005. Production and Processing of Medicinal Plants. Vol.I. Behnashr Press. Mashhad, Iran. ISBN 9789640208274. (In Persian)

16. Putievsky, E., and Galambosi, B. 1999. Basil (The Genus Ocimum). Medicinal and Aromatic plants- Industrial Profiles. Harwood Academic Press p. 39-41.

17. Rafaat, A.M., and Saleh, M.M. 1997. The combined effect of irrigation intervals and foliar nutrition on sweet basil plants. Bulletin of Faculty of Agriculture University of Cairo 48: 515-527.

18. Rizzalli, R.H., Villalobos, F.J., and Orgaz, F. 2002. Radiation interception, radiation-use efficiency and dry matter partitioning in garlic (Allium sativum L.). European Journal of Agronomy 18: 33-43.

19. Sadeghi, S., Rahnavard, A., and Ashrafi, Z.Y. 2009. The effect of plant-density and sowing-date on yield of basil (Ocimum basilicum L.) In Iran. Journal of Agricultural Technology 5(2): 413-422.

20. Sifola, M.I., and Barbieri, G. 2006. Growth, yield and essential oil content of three cultivars of basil grown under different levels of nitrogen in the field. Scientia Horticulturae 108:408-413.

21. Simon, J.E., Reiss, B.D., Joly, R.J., and Charles, D.J. 1992. Water stress induced alternations in essential oil content of sweet basil. Journal of Essential Oil Research 1: 71-75.

22. Tahami, M.K. 2010. Evaluation of the effects of organic, biological and chemical fertilizers on yield, yield components and essential oil of basil (Ocimum basilicom L.). MSc Thesis in Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary)

23. Telci, I., Bayram, E., Yilmaz, G., and Avci, B. 2006. Variability in essential oil composition of Turkish basils (Ocimum basilicum L.). Biological Systematics and Ecology 34: 489-497.

24. Tesi, R., Chisci, G., Nencini, A., Tallarico, R., and Svoboda, K.P. 1995. Growth response to fertilization of sweet basil (Ocimum basilicum L.). Acta Horticulturae 390: 93-96.

25. Youssef, A.A., Talaat, I.M., and Omer, E.A. 1998. Physiological response of basil green ruffles (Ocimum basilicum L.) to nitrogen fertilization in different soil types. Egyptian Journal of Horticulture 25(2): 253-269.