تأثیر تعرفه بر قیمت داخلی روغن نباتی در ایران و مباحث پیشرو

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 3، دوره 28، شماره 4، دی 1393، صفحه 322-329   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.36855

نویسندگان

امید گیلانپور^{* 1}؛ آزاده ولی محمدی²

¹موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

²اقتصاد کشاورزی

چکیده

در این مطالعه با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری به بررسی اثر تعرفه دانه روغنی، روغن خام و روغن نباتی بر قیمت مصرف‌کننده روغن نباتی در ایران پرداخته‌ شده است. اطلاعات استفاده شده سری زمانی ماهانه بوده که از سال 1383 تا 1391 را شامل می‌شود. الگوی استفاده شده نیز الگوی VAR و VECM بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد تنها یک رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیر های مذکور وجود دارد و اثر تعرفه روغن نباتی بر شاخص قیمت مصرف کننده و تولیدکننده به ترتیب 4/0 و 07/0 است. همچنین افزایش یک‌درصدی تعرفه دانه روغنی و روغن خام به ترتیب سبب 35/2، و 19/0 درصد افزایش قیمت مصرف کننده روغن نباتی خواهد شد. فاصله شدید بین میزان تأثیرگذاری تعرفه دانه روغنی و روغن خام بر قیمت مصرف‌کننده نشان می‌دهد که حلقه روغن‌کشی در کشور از کارآمدی کافی برخوردار نیست و عملاً سبب می‌شود تا اثر افزایش تعرفه دانه به نحو مضاعفی به مصرف‌کنندگان تحمیل شود. لذا اصلاح ساختار صنعت روغن‌کشی می‌تواند به توسعه کشت دانه‌های روغنی و عدم تحمیل بار اضافی قیمت بر دوش مصرف‌کنندگان کمک کند.

کلیدواژه‌ها

سیاست تعرفه‌ای؛ قیمت؛ روغن نباتی

مراجع

1- اندرس و. 2002. اقتصادسنجی سری‌های زمانی با رویکرد کاربردی. صادقی. مهدی و شوال پور. سعید. انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، جلد 1 و 2، چاپ اول، 1386، تهران.

2- بانک مرکزی، مرکز آمار اطلاعات، سال‌های مختلف، تهران.

3- پریزن و. و اسماعیلی ع.1387. اثر کاهش تعرفه بر واردات روغن‌های نباتی در ایران. دانش کشاورزی، شماره 18.

4- حسینی م. 1383. سیاست تجاری کشاورزی ایران و تعیین معادل تعرفه‌ای در قالب ضوابط سازمان جهانی تجارت. فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، شماره: 32:40-1.

5- فرج‌زاده ز. و بخشوده م. 1391. اثر کاهش تعرفه‌های واردات بر متغیرهای کلان بخش کشاورزی و رفاه روستایی ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال بیستم، شماره 77: 217-234.

6- فریادرس و. 1386. کشاورزی و سازمان جهانی تجارت، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی، جلد 5، تهران.

7- فریادرس و. و مقدسی ر. 1383. بررسی نظام تعرفه بخش کشاورزی ایران. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 143-120.

8- کمیجانی ک. گیلانپور الف. نوری ک. و مقدسی ر. 1380. مقررات دسترسی به بازار محصولات کشاورزی در موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت و اثرات آن بر اقتصاد کشاورزی ایران. وزارت کشاورزی موسسه‌ی پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی بخش اطلاعات و انتشارات.

9- کمیجانی ک. گیلانپور الف. نوری ک. و مقدسی ر. 1381. شناسایی موانع غیر تعرفه‌ای و محاسبه‌ی معدل تعرفه‌ای آن در بخش کشاورزی ایران. فصل‌نامه‌ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 35.

10- گیلانپور الف. 1383. چگونگی استفاده از تعرفه برای حمایت از بخش کشاورزی. کشاورزی و جهانی‌شدن اقتصاد. جلد: 3. مقالات برگزیده‌ی نخستین همایش کشاورزی و توسعه ملی، صفحات 798-782.

11- لطفی‌پور م. زینالیان الف. و اشرافی ن. 1391. بررسی تأثیر کاهش موانع تعرفه‌ای بر واردات کل کالا در ایران با استفاده از مدل ARDL باند. فصلنامه راهبرد اقتصادی، سال اول، شماره 3: 119-149.

12- موسوی ح. و اسماعیلی ع. 1390. تحلیل آثار سیاست تعرفه‌ی واردات بر بازار برنج ایران. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 23: 20-1.

13- مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی. 1391-1383. مقررات صادرات و واردات و جداول ضمیمه آن، بر اساس سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالا. انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران.

14- مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گمرک جمهوری اسلامی ایران. 1391-1383. سالنامه آمار بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران، واردات. انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گمرک جمهوری اسلامی ایران، تهران.

15- نو فرستی م. 1387. ریشه واحد و هم جمعی در اقتصادسنجی. موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، تهران.

16- یزدان‌شناس ل. 1388. اثر سیاست تعرفه‌ای بر قیمت داخلی گوشت مرغ و گوساله در ایران، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 14: 125-107.

17- Cherkaoui M. and Khellaf A. 2011. The price effect of tariff liberalization in morocco: Measuring the impact on household welfare. Working Paper No: 637.

18- Enders W. 2010. Applied Econometric Time Series. 3nd ed. Wiley. Alabama.

19- Ggosh N. 2009. Effect of tariff liberalization on oilseed and edible oil sector in India: Who wins who loses.Working Paper No: 6.

20- Goldberg P. and Pavcnik N. 2004. The response of the informal sector to trade liberalization. Journal of Development Economics, 74: 331-366.

21- Harris D. 1995. Cointegration Econometric Analysis. Prentice Hall,

22- Meilke K., Wensley M. and Cluff M. 2001. The impact of trade liberalization on the international oilseed comlex. Review of Agricultural Economics, 23: 2-17.

23- Neil Shephard N. and Rahbek A. 2002. Autoregressive conditional root model. Economics Series Working Papers 2002-W07, University of Oxford, Department of Economics.

24- Nicita A. 2009. The price effect of tariff liberalization: Measuring the impact on Household welfare. Journal of Development Economics: Vol 89, No 1, 19-27.

25- Santos-Paulino A.U. 2002. The effect of trade Liberalization on imports in selected developing countries. World Development 30 (6):959-974.

26- Sims Ch. 1980. Macroeconomics and Reality. Econometrica, Vol 48, No 1, 1-48.

27- Sims Ch. Stock J. and Watson M. 1990. Inference in Linear Time Series Models with Some Unit Roots. Econometrica. 58) 1): 113-114.