بررسی اثر آزاد سازی قیمت حامل های انرژی بر خوداتکائی ذرت در ایران

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 4، دوره 28، شماره 4، دی 1393، صفحه 330-342   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v0i0.37038

نویسندگان

محمدرضا پاکروان^{* 1}؛ امید گیلانپور²؛ شیرین ظریف³

¹دانشگاه تهران

²موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادکشاورزی

³دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران

چکیده

آزادسازی تدریجی قیمت حامل‌های انرژی منجر به افزایش هزینه نهاده‌های تولید کشاورزی و نیز افزایش هزینه‌های پس از تولید کشاورزی می شود که همه این آثار در مجموع ممکن است بر رقابت‌پذیری محصولات داخلی با محصولات مشابه خارجی اثر گذاشته و موجب کاهش سودآوری و افزایش هزینه تمام‌شده تولیدات کشاورزی شود. لذا در مطالعه حاضر، ابتدا مقدار سوخت مصرفی برای تولید محصول ذرت با استفاده از اطلاعات بانک هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی در دوره زمانی 89-1379 محاسبه و توابع هزینه، تولید و تقاضای نهاده سوخت به صورت پانل برآورد می شوند. همچنین تابع واردات محصول ذرت با استفاده از اطلاعات سری زمانی برای دوره زمانی 89-1360 برآورد شده و کشش های مورد نظر استخراج می گردند. نتایج مطالعه نشان می‎دهد که کشش تولید نهاده سوخت در تولید ذرت 47/2 و همچنین کشش قیمتی تقاضای سوخت 005/0- می باشد. لذا با توجه به این موضوع که کشش متغیر تولید نیز در تابع واردات 83/0- بدست آمد، در اثر آزادسازی قیمت حامل های انرژی، به ازای افزایش یک درصدی در قیمت سوخت مصرفی در تولید محصول ذرت، مقدار واردات این محصول 00۱/0 درصد افزایش خواهد یافت. لذا افزایش قیمت حامل های انرژی اثر منفی بر روند خودکفایی در تولید این محصول که یکی از اهداف بخش کشاورزی کشور در پایان برنامه پنجم توسعه به شمار می رود خواهد داشت. بنابراین پیشنهاد می شود که مسئولان ذی ربط در جهت افزایش هر چند اندک واردات در اثر افزایش قیمت نهاده ی سوخت، تسهیلات حمایتی مناسب به تولیدکنندگان ذرت در استان های کشور ارائه نمایند تا آزادسازی کامل بر سطح تولید داخلی اثر منفی بالایی نداشته باشد.

کلیدواژه‌ها

آزادسازی؛ خوداتکائی؛ واردات؛ تولید؛ ذرت؛ ایران

مراجع

آذربایجانی ک.، شهیدی آ. و محمدی ف. 1387. تقاضای کل واردات و اجزای مخارج در ایران یک تحلیل اقتصاد سنجی، فصلنامه پژوهش-های اقتصادی ایران، سال دوازدهم، شماره 37، ص 118-99

2- حسینی س، ص.، پاکروان م،. گیلانپور ا. و اتقائی م. 1390. بررسی اثر سیاست های حمایتی بر تغییرات بهره وری بخش کشاورزی در ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، زمستان 1390، صفحات 516-507

3- زرا نژاد م. و انواری ا. 1384. کاربرد داده های ترکیبی در اقتصاد سنجی، بررسی های اقتصادی (اقتصاد مقداری)، جلد 2، شماره 4، صفحات 52-21

4- سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران. 1389. سالنامه آمار بازرگانی خارجی ایران، تهران، انتشارات اداره کل گمرک جمهوری اسلامی ایران.

5- سلامی ح. و سرایی شاد ز. 1389. تخمین میزان افزایش قیمت گندم تولیدی در اثر افزایش حذف یارانه ی سوخت ( مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد2، شماره 2، صفحات 72-61.

6- عزیزی ج. 1385. بررسی آثار آزادسازی قیمت نهاده های کودشیمیایی و سم بر تولید برنج در استان گیلان، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال سیزدهم، شماره 50، ص 128-95

7- علیزاده ح.، عادلی ساردوئی م. و شریفی ا. 1388. برآورد تابع تولید انعطاف پذیر گوجه فرنگی و بررسی مصرف اقتصادی نهاده ها(مطالعه موردی گوجه فرنگی کاران شهرستان جیرفت)، اولین کنگره ملی فناوری تولید و فرآوری گوجه فرنگی، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس اقتصادکشاورزی ایران، 1388.

8- فردوسی ر. و یزدانی س. 1383. برآورد تابع تولید پنبه، مطالعه موردی شهرستان گرگان، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 9، 64-43.

9- قربانی م.، مهرگان ن. و حقانی م. 1388. آزادسازی قیمت برق در بخش کشاورزی، مجموعه مقالات هفتمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران کرج.

10- گودرزی م.، ملک پژوه م. و کهزادی ن. 1386. براورد تابع تقاضای واردات روغن سویای ایران بر مبنای کشورهای عرضه کننده آن، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 57، ص 79-61.

11- مظهری م. و یزدانی س. 1374. برآورد و تحلیل تابع تولید چغندرقند مشهد، اقتصادکشاورزی وتوسعه، شماره12، ص 116-107.

12- منجزی م.، عبادی ص. و افقه س. م. 1389. بررسی اثرات کوتاه مدت و بلندمدت آزادسازی تجاری بر تابع واردات گندم ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 24، شماره 4، ص 532-526.

13- Faso M. and Joseph R. 2003. Aggregate Import Demand and Expenditure Component in Ghana, School of Business, Kwame Nkrumah University of Science and technology, Ghana.

14- Fidan H. 2006. Impact of the real effective Exchange rate (Reer) on Turkish Agricultural Trade, International Journal of Social Sciences, 1: 2.

15- Frimpong J. M. and Oteng-Abayie E. F. 2006. Aggregate Import Demand and Expenditure Components in Ghana: An Econometric Analysis. MPRA Paper, No. 559. Posted 27, October 2006, pp 1-19.

16- Golden B., Kastens T. and Dhuyvetter K. 2006. likely Impacts of Rising Energy Price on Irrigated Agriculture in Western Kansas, Kansas Water Office Report Topeka, Kansas.

17- Ho W. S. 2004. Estimating Macao’s Import Demand Function. Monetary Authority of Macao.

18- Lee L. 2002. The impact of intermediate input price changes on food prices: an analysis of “from-the-ground-up” effects, journal of agribusiness 20, 85-102.

19- Narayan P. K. and Narayan S. 2005. An Empirical Analysis of Fiji’s Import Demand function. Journal of Economic Studies, Vol. 32, No 2, pp 158-168.

20- Raulston J.M., Knapek G.M., Outlaw J.L., Richardson J.W., Klose S.L. and Anderson D.P. 2005. The Impact of Rising Energy Prices on Income for Representative Farms in the Western United States, Western Economics Forum Vol. 4: 7-13.