تأثیرات تخریب زیستگاه بر روی فراجمعیت‌های ول معمولی(پستانداران: جوندگان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 2، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 28، بهمن 1397، صفحه 19-30   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v7i4.76717

نویسنده

فاطمه طباطبائی یزدی^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

همواره تعارضاتی مابین حافظت از محیط‌زیست و انواع توسعه همانند شهرسازی و جاده‌ سازی وجود دارند که می‌توانند نقش مهمی در تکامل و انقراض جمعیت ‌های حیات‌وحش ایفا می‌کنند. برنامه‌های توسعه‌ای و پروژه‌های راه ‌سازی که در مناطق حفاظتی اجرا می‌شوند می‌توانند با تقسیم و برهم زدگی یکپارچگی زیستگاه، آن‌ها را به محیط ‌هایی ناامن برای حیات ‌وحش مبدل ‌سازد. به‌منظور بررسی نقش چنین مخاطراتی برای تنوع زیستی، پویایی ‌شناسی فراجمعیت ‌هایی از ول معمولی که گونه ‌ای جونده و تهدید شده است در سه لکۀ زیستگاهی که توسط جاده‌ ها و بزرگراه‌ ها به‌صورت زیستگاه ‌های کوچک درآمده ‌اند به روش صید – علامت‌گذاری و صید مجدد CMR در کشور بلژیک مطالعه شد. کلنی‌های موجود در هر لکه زیستگاهی به‌عنوان یک فراجمعیت در نظر گرفته شد. نتایج نشان می‌دهند که در لکۀ زیستگاهی که بزرگ ‌تر بوده و کمتر مورد تعرض قرار گرفته شرایط زیستگاهی مناسب ‌تر بوده و فراجمعیت باقی‌مانده با نرخ کمتری به‌سوی انقراض محلی پیش رفته است. فراجمعیت مذکور ازنظر تعداد و هم ازنظر نسبت جنسی پایداری بیشتری را نسبت به فراجمعیت‌های دیگر نشان داد.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

انقراض؛ تنوع زیستی؛ تخریب زیستگاه؛ سیمای سرزمین

مراجع

مجنونیان، هنریک؛ 1393. مناطق حفاظت‌شده- مبانی و تدابیر حفاظت از پارک‌ها و مناطق در ایران و جهان همراه با راهنماهای علمی- فنی. جلد اول. نشر دی نگار، چاپ دوم.

Amori, G., & Gippoliti, S., 2000. What do mammalogists want to save? Ten years of mammalian conservation biology. Biodiv. Cons 9, 785–793.

Baguette, M., & Schtickzelle, N., 2003. Local population dynamics are important to the conservation of metapopulations in highly fragmented landscapes. Journal of Applied Ecology 40(2), 404-412.

Baguette, M., Blanchet, S., Legrand, D., Stevens, V.M., & Turlure, C., 2013. Individual dispersal, landscape connectivity and ecological networks. Biological Reviews, 88(2), 310-326.

Bennett, A.F., & Saunders, D.A., 2010. Habitat fragmentation and landscape change. In Conservation Biology for All (Eds. Sodhi N, Ehrlich P) Oxford University Press, UK, 88–106.

Bennett, A.F., Radford, J.Q., & Haslem, A., 2006. Properties of land mosaics: implications for nature conservation in agricultural environments. Biological conservation, 133(2), 250-264.

Bertolino, S., Colangelo, P., Mori, E., & Capizzi, D., 2015. Good for management, not for conservation: an over view of research, conservation and management of Italian small mammals. Hystrix, the Italian Journal of Mammalogy 26(1), 25–35.

Bueno-Enciso, J., Esperanza, S., Ferrer-Barrientos, R., Serrano-Davies, E., & Jose Sanz, J., 2016. Habitat fragmentation influences nestling growth in Mediterranean blue and great tits. Acta Oecologica 129–137.

Doerr, V.A., Barrett, T., & Doerr, E.D., 2011. Connectivity, dispersal behaviour and conservation under climate change: a response to Hodgson et al. Journal of Applied Ecology, 48(1), 143-147.

Forman, R.T., 2014. Land Mosaics: The ecology of landscapes and regions (1995). Island Press.

Keenleyside, K., Dudley, N., Cairns, S., Hall, C., & Stolton, S., 2012. Ecological Restoration for Protected Areas - Principles, Guidelines and Best Practices. IUCN.

Kolbert, E., 2014. The sixth extinction: An unnatural history. A&C Black.

Lacy, R.C., & Miller, P.S., 2002. Incorporating human populations and activities into population viability analysis. 490-510.

Le-Boulenge, E., & Le-Boulenge-Nguyen, PY., 1987. A cost-efficient live trap for small mammals. Acta Theriol 32, 140–144.

Le-Boulenge, E.R., 1985. Computer package for the analysis of capture-reapture data. Acta Zoological Fennica 173, 69-72.

Mahmoudi, A., Kryštufek, B., Darvish, J., Aliabadian, M., Tabatabaei-Yazdi, F., Moghaddam, F.Y., Janžekovič, F., 2017. Craniometrics are not outdated: Interspecific morphological divergence in cryptic arvicoline rodents from Iran. Zoologischer Anzeiger-A Journal of Comparative Zoology 270, 9-18.

McGill, B.J., Enquist, B.J., Weiher, E., & Westoby, M., 2006. Rebuilding community ecology from functional traits. Trends in ecology & evolution, 21(4), 178-185.

McInerny, G., Travis, J.M.J., & Dytham, C., 2007. Range shifting on a fragmented landscape. Ecological Informatics 2, 1–8.

Meserve, PL., & Le-Boulenge, E.R., 1987. Population dynamics and ecology of small mammals in the northern Chilean semiarid region, Fieldiana. Zoology, New Series 39, 413-431.

Noss, R., Nielsen, S., & Vance-Borland, K. 2009. Prioritizing ecosystems, species, and sites for restoration. Spatial conservation prioritization: Quantitative methods and computational tools, 158-171.

Sanderson, EW., Jaiteh, M., Levy, M.A., Redford, K.H., Wannebo, A.V., & Woolmer, G., 2002. The human footprint and the last of the wild. Bioscience 52, 891–904.

Schtickzelle, N., 2003. Metapopulation dynamics and viability of the bog fritillary butterfly Proclossiana Eunomia Ph.D. Thesis, Universite Catholique de Louvain, Louvai-la-Neuve, Belgaum.

Schtickzelle, N., Choutt, J., Goffart, P., Fichefet, V., & Baguette, M., 2005. Metapopulation dynamics and conservation of the marsh fritillary butterfly: Population viability analysis and management options for a critically endangered species in Western Europe. 126(4), 569-581.

Schtickzelle, N., Le-Boulenge, E., & Baguette, M., 2002. Metapopulation dynamics of the bog fritillary butterfly: demographic processes in a patchy population.Oikos 97(3), 349-360.

Schuster, R., Römer, H., Germain, R.R., Schuster, R., Römer, H., & Germain, R.R., 2013. Using multi-scale distribution and movement effects along a montane highway to identify optimal crossing locations for a large-bodied mammal community. PeerJ 1:e189.

The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T13488A22351133. http:// dx.doi.org/ 10.2305 /IUCN.UK.2016-2.RLTS.T13488A22351133.en (Visited: November 2018(.

Turner, M.G., Gardner, R.H., O'neill, R.V., Gardner, R.H., & O'Neill, R.V., 2001. Landscape ecology in theory and practice (Vol. 401). New York: Springer.

Yiğit, N., Çolak, E., & Sözen, M., 2016. A new species of voles, Microtus elbeyli sp. nov., from Turkey with taxonomicoverview of social voles distributed in southeastern Anatolia. Turkish Journal of Zoology 40, 73-79.

Zhigalsky, O.A., & Belan, O.R., 2004. Spatiotemporal dynamics of vole populations in heterogeneous habitats of the Iremal ‘mountain range. Biology Bultein 31(2), 19