پتانسیل‏ سنجی گردشگری با تکیه بر بسترهای ژئومورفولوژیکی در راستای توسعۀ ناحیه ‏ای (مطالعۀ موردی: منطقۀ اورامانات)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 30، شهریور 1397، صفحه 117-135   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v16i1.64999

نویسنده

عبدالمجید احمدی^*

دانشگاه بزرگمهر قائنات

چکیده

اهداف: در بسیاری از کشورها استفاده از توان­ها و قابلیت­های متنوع و مختلف برای ایجاد توسعه همه ­جانبه و پایدار ضروری است.  یکی از راه­های دستیابی به این هدف اجرای برنامه ­های توسعه توریسم در سطوح محلی، ملی و بین ­المللی است. صنعت توریسم دارای پتانسیل­های بالایی در زمینه ­های محیطی، فرهنگی و تاریخی است که برنامه­ ریزی و توجه به آن در راستای توسعه پایدار لازم است. زمینة گردشگری یکی از بخش­های توریسم است که تنوع و گستردگی آن در پهنة سرزمینمان بسیار فراوان است. هدف اصلی این پژوهش، پتانسیل­ سنجی گردشگری منطقة اورامانات با تأکید بر فرم­ها و فرآیندهای ژئومرفولوژیکی است.
روش: این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ­ای است و با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و بهره­ گیری از دو مدل پرالونگ و پریرا همراه با  مطالعات کتابخانه­ا­ی و مشاهدات میدانی گردآوری شده است.
یافته ­ها/ نتایج: بهره ­گیری از مدل­های فوق نشان می ­دهد که منطقة اورامانات از نظر ارزش زیبایی­ شناسی (میانگین کل- 6/0) به خصوص در بعد طبیعی و ژئومرفولوژیکی در رتبة بالایی قرار دارد. این منطقه از نظر علمی (میانگین کل- 5/0) و فرهنگی (میانگین کل- 7/0) در حد متوسط به بالایی است. با این وجود، در بعد اقتصادی (میانگین کل- 5/0) در رتبة نامطلوبی قرار گرفته است.
نتیجه­ گیری: با توجه به توان بالای این منطقه (میانگین کل-32/15) لازم است نخست نقاط مستعد شناسایی شوند، سپس برنامه ­ریزی علمی و کارشناسانه برای این منطقه صورت پذیرد و در نهایت جهت جذب گردشگر، افزایش سطح اشتغال، رونق چرخة درآمد و در نتیجه بالابردن سطح اقتصادی منطقه اقدام ضروری انجام گیرد.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ ژئومرفولوژی؛ اورامانات؛ پرالونگ؛ پریرا

مراجع

1. بیاتی‌خطیبی، م.، شهابی، ه. و قادری‌زاده، ه. (1389). ژئوتوریسم: رویکردی نو در بهره‌گیری از جاذبه‌های ژئومورفولوژیکی. نشریة فضای جغرافیایی، ۲۹، 50-37.

2. پاپلی یزدی، م. و سقایی، م. (1386). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). چاپ دوم. تهران: انتشارات سمت.

3. حسین‌زاده دلیر، ک. و حیدری چیانه، ر. (۱۳۸۲). توریسم در ایران چالش‌ها و امیدها. جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، ۲۷۱، 49-23.

4. درام، ا. و مور، آ. (۱۳۸۸). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی و مدیریت اکوتوریسم. (محسن. رنجبر، ترجمه). چاپ اول. تهران: انتشارات آییژ.

5. راهنمایی، م. (1370). توان‌های محیطی ایران. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

6. رحمانی، ل. (1386). توسعة ظرفیت‌های اکوتوریسم با تأکید بر ویژگی‌های ژئومورفولوژیک (مطالعة موردی: پاوه-اورامانات). (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی گرایش ژیومورفولوژی)، دانشگاه شهید بهشتی، ایران.

7. شایان، س. و پارسائی، ا. (1386). امکان‌سنجی نواحی مستعد توسعة اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد. فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، ویژه‌نامة جغرافیا، ۵۳، 153-181.

8. شایان، س.، شریفی‌کیا، م. و زارع، غ. (1390). ارزیابی توانمندی‌های ژئومورفوتوریستی لندفرم‌ها بر اساس روش پرالونگ (مطالعة موردی: شهرستان داراب). مجلة مطالعات مناطق خشک، دانشگاه سبزوار،2، 91-73.

9. قربانی، ر.، آستین چیده، م. و مهری م. (۱۳۸۹). ژئوتوریسم: بهره‌گیری از جاذبه‌های ژئومورفولوژیکی و زمین‌شناسی دره‌های کوهستانی (نمونة موردی: درة سیمین در جنوب همدان). مجلة مدرس علوم انسانی، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۴، 19-1.

10. مختاری، د. (۱۳۸۹). ارزیابی توانمندی اکوتوریستی مکان‌های ژئومورفیکی حوضة آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران به روش پرالونگ. مجلة جغرافیا و توسعه، 18، 52-27.

11. مقصودی، م.، شمسی‌پور، ع. ا. و نوربخش، س.ف. (1391). پتانسیل‌سنجی مناطق بهینۀ توسعة ژئومورفولوژی (مطالعة موردی: منطقة مرنجاب در جنوب دریاچة نمک). پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 77، 19-1.

12. Bennett, M. R., Doyle, P., Larwood, J. G., & Prosser, C. D. (1996). Geology on your doorstep: The role of urban geology in earth heritage conservation. UK: Geological Society.

13. Hose, T. A. (2012). 3G’s for modern geo-tourism. Geo-heritage Journal, 4, 7-24

14. Newsome, D., & Dowling, R. K. (2010). Geo-tourism: The tourism of geology and landscape. Oxford: Good fellow Publishers.

15. Reynard, E. (2009). Geo-morphosites and landscapes. In E. Reynard, P. Coratza & G. Regolini-Bissig (Eds.), Geomorphosites (pp. 21-34). Munchen: Verlag Dr. F. Pfeil Publishers.